Το στοίχημα της μείωσης του δημοσίου χρέους.
ΤΟΥ ΣΑΡ. ΛΕΚΚΑ

Σε περιβάλλον ομαλής οικονομικής δραστηριότητας η ελληνική οικονομία καταφέρνει να κάνει βήματα προόδου ανεξάρτητα εάν ο πολιτικός διαγωνισμός ένθεν και εκείθεν δεν επιτρέπει την αντικειμενική θεώρηση των πραγμάτων.Από τη στιγμή που η Ελλάδα εντάχθηκε στην ΟΝΕ το 2001 και από τη στιγμή που υιοθέτησε το ευρώ το 2002, τα βήματα προόδου είναι εμφανή ειδικά με το μεγαλύτερο δημοσιονομικό πρόβλημα, το δημόσιο χρέος.Το σταθερό μακροοικονομικό περιβάλλον που δημιουργήθηκε συνέπεια της ένταξής μας στη ζώνη του ευρώ συνέβαλε τα μέγιστα στη μείωση του δημοσίου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά τη χρονική περίοδο 2000-2007.Τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 7,8 εκατοστιαίες μονάδες και από τα επίπεδα του 103,4 του 2004 φθάσαμε το 2007 στα επίπεδα του 95,6.Εντυπωσιακή προσαρμογή η οποία δείχνει ότι σε ομαλές συνθήκες οικονομικής δραστηριότητας και μακροοικονομικής σταθερότητας η μείωση του μεγαλύτερου δημοσιονομικού προβλήματος επιτυγχάνεται χωρίς ιδιαιτέρα προβλήματα από την πλευρά συμπίεσης της πραγματικής οικονομίας.Οι παράγοντες που οδήγησαν σε αυτή την προσαρμογή είναι οι ίδιοι που κάθε φορά σκιαγραφούν το πλαίσιο πάνω στο οποίο διαμορφώνεται το δημόσιο χρέος.Συγκεκριμένα την πορεία και το μέγεθος του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ και ως απόλυτο μέγεθος καθορίζουν τέσσερις παράγοντες.Η ετήσια οικονομική διαχείριση, δηλαδή η ύπαρξη πρωτογενών πλεονασμάτων ή ελλειμμάτων, η μεταβολή του ΑΕΠ, δηλαδή η συνολική οικονομική δραστηριότητα, τα επιτόκια δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου και η προσαρμογή ελλείμματος - χρέους.Η προσαρμογή ελλείμματος - χρέους στην ουσία περιλαμβάνει δαπάνες που δεν καταγράφονται στο έλλειμμα αλλά προσμετρούνται απευθείας στο χρέος και τα όποια έσοδα εισπράττονται από τις αποκρατικοποιήσεις.Κατά την περίοδο 2000-2007 οι συγκυρίες ήταν τέτοιας μορφής που οι ανωτέρω παράγοντες κατά βάση λειτούργησαν θετικά συμβάλλοντας στη μείωση του χρέους.Από το 2000 και το έως το 2007 ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης κατά μέσο όρο ήταν της τάξεως του 4%.Τα επιτόκια κατέγραψαν εντυπωσιακή αποκλιμάκωση μέχρι και το 2005, ιστορικής μορφής, όταν καταγράφηκαν στο χαμηλό 3,2%, ενώ το 2006 και το 2007 αυξηθήκαν στα επίπεδα του 3,8% και 4,4% αντίστοιχα.Η οικονομική διαχείριση παρουσίαζε πρωτογενή πλεονάσματα τα περισσότερα έτη της περιόδου 2000-2007 που εάν και μικρότερα της χρονικής περιόδου 1997-1999 δεν έπαυαν να είναι πλεονάσματα.Τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις ήταν σημαντικά, αφού το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων ήταν σε πλήρη εξέλιξη τόσο σε μέγεθος όσο και σε αξία.Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω η αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους της γενικής κυβέρνησης κατά 7,8 εκατοστιαίες μονάδες.Η περίοδος του σταθερού μακροοικονομικού περιβάλλοντος όμως δεν είχε διάρκεια λόγω της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης, η οποία ξεκίνησε από τη στεγαστική πίστη των ΗΠΑ το καλοκαίρι του 2007 επηρεάζοντας όλο τον κόσμο κυρίως από το καλοκαίρι του 2008.Η μεγάλη αυτή κρίση, η μεγαλύτερη από τη δεκαετία του 1930, όπως ήταν φυσικό επηρέασε και την ελληνική οικονομία με σημαντικό αντίκτυπο στο δημόσιο χρέος.Το 2008 και το 2009 η πτωτική πορεία του δημοσίου χρέους αναστράφηκε και ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ αυξήθηκε στο 99,2% το 2008 και στο 113,4 % το 2009.
Αύξηση 17,8 εκατοστιαίων μονάδων σε σχέση με το 2007Μεγάλη αύξηση που οφείλεται στην προσγείωση του ρυθμού ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας στο 2% το 2008 και στο -1,2% το 2009, στα ελλείμματα της γενικής κυβέρνησης 7,7% και 12,7% για τα έτη 2008 και 2009, στα κρυφά χρέη και την αύξηση των επιτοκίων δανεισμού στο 4,6% το 2008 και περί το 4,4% το 2009 κυρίως χάρη στα χαμηλά βραχυχρόνια επιτόκια.Για το 2010 υπολογίζεται νέα αύξηση του χρέους στο 120,8% ως ποσοστό του ΑΕΠ και αυτό υπό την αίρεση ότι δεν υπάρχουν κρυφά χρέη από το παρελθόν που ακόμη δεν έχουν συμπεριληφθεί.Η αύξηση αυτή θα έχει το ίδιο υπόβαθρο, αρνητικός ρυθμός ανάπτυξης στο 0,3%, μηδενικά έσοδα από αποκρατικοποιήσεις, υψηλά επιτόκια δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου και έλλειμμα γενικής κυβέρνησης περί το 9,1% του ΑΕΠ.Συνολικά την περίοδο 2008-2010 το δημόσιο χρέος υπό συντηρητικές και οφθαλμοφανείς αιτίες θα αυξηθεί κατά 25,2 εκατοστιαίες μονάδες.Υπό συνθήκες μακροοικονομικής αστάθειας και σημαντικών επιπτώσεων από τη χρηματοοικονομική κρίση η αύξηση του δημοσίου χρέους δεν είναι μακράν των αντίστοιχων επιδόσεων άλλων ευρωπαϊκών κρατών.Υπολογίζεται ότι τόσο στην Ευρωπαϊκή Ενωση των «27» όσο και στη ζώνη του ευρώ το δημόσιο χρέος θα αυξηθεί κατά 20 εκατοστιαίες μονάδες μεταξύ τέλους 2007 και τέλους 2010.Εάν θεωρήσουμε χαμένο και το 2010, τότε, όπως αναφέρει και η Τράπεζα της Ελλάδος, για να μειωθεί το δημόσιο χρέος στο 60%, δηλαδή στο μισό εντός μίας δεκαετίας, θα πρέπει να επιτυγχάνονται πρωτογενή πλεονάσματα της τάξεως του 5,5% - 6,5% ετησίως.Το εγχείρημα δύσκολο εάν σκεφθούμε ότι κατά το «επιτυχές» 2008 το πρωτογενές πλεόνασμα που προέκυψε κάλυψε μόνο το 11,11% των τόκων που έπρεπε να καταβληθούν.Δεν θα αναφερθούμε στη διετία 2009-2010 αφού η πρωτογενής οικονομική διαχείριση ήταν (2009) και προϋπολογίζεται (2010) ελλειμματική.Το εγχείρημα δύσκολο μιας και η πρωτογενής διαχείριση πρέπει να υπερκαλύπτει τους τόκους ώστε τα υπόλοιπα να μειώνουν τα χρεολύσια και παράλληλα ανάπτυξη, επιτόκια και αποκρατικοποιήσεις να δημιουργήσουν υπόβαθρο αποκλιμάκωσης του χρέους.

Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος.

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 24/12/2009).

Η αποτελεσματικότητα των δαπανών.
ΤΟΥ ΣΑΡ. ΛΕΚΚΑ

Εάν κοιτάξουμε τον τακτικό προϋπολογισμό του 2009 σε γενικές γραμμές μπορούμε να ισχυρισθούμε ότι το επιπλέον έλλειμμα που δημιουργήθηκε μεταξύ των προβλέψεων του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης του Ιανουαρίου 2009 και της τελικής έκβασης στο ύψος των 14,6 δισ. ευρώ, τα 10 δισ. ευρώ οφείλονται στην κατάρρευση των εσόδων, τα 240 εκατ. ευρώ στους επιπλέον τόκους και τα 4,3 δισ. ευρώ οφείλονται στην υπέρβαση των πρωτογενών δαπανών. Εάν αφήσουμε απέξω την πλευρά των εσόδων, όπου η κατάρρευση προήλθε κυρίως από την αδυναμία είσπραξης φόρων (ΦΠΑ 3 δισ. ευρώ, περιουσίας 1,03 δισ. ευρώ, φυσικών προσώπων 1,1 δισ. ευρώ, νομικών προσώπων 1 δισ. ευρώ) και σταθούμε στην πλευρά των δαπανών, τότε διαπιστώνουμε ότι οι βασικές υπερβάσεις εστιάζονται σε τρία μέτωπα.Πρώτον στο μέτωπο που ακούει στο όνομα περίθαλψη, ασφάλιση και κοινωνική προστασία όπου η υπέρβαση έφθασε τα 2 δισ. ευρώ.Δεύτερον στο μέτωπο των επιχορηγήσεων όπου η υπέρβαση έφθασε τα 8 εκατ. ευρώ. Τρίτον στις καταναλωτικές δαπάνες όπου η υπέρβαση έφθασε τα 800 εκατ. ευρώ.
Επιπλέον υπερβάσεις υπήρχαν στις δαπάνες των νοσοκομείων ύψους 160 εκατ. ευρώ, σε έκτακτες οικονομικές παροχές ύψους 124 εκατ. ευρώ και στις εκλογικές δαπάνες 194 εκατ. ευρώ. Είναι επομένως εμφανές ότι η πλειονότητα των δαπανών πραγματοποιήθηκαν για τη στήριξη συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων που είχαν δεχθεί ισχυρά πλήγματα από τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση.Οι δαπάνες ξέφυγαν, αυτό δεν μπορεί κανένας να το αποκρύψει, όπως και κανένας δεν μπορεί να κατακρίνει τις συγκεκριμένες δαπάνες με το αιτιολογικό ότι αύξησαν το δημόσιο έλλειμμα.Δαπάνες στήριξης ευπαθών κοινωνικών ομάδων έπρεπε να γίνουν ακόμη και εάν υπήρχε ο κίνδυνος να πρωτοεισέλθουμε σε καθεστώς επιτήρησης.Με δεδομένο ότι η ελληνική οικονομία χτυπήθηκε ιδιαίτερα σκληρά μιας και οι βασικοί παραγωγικοί της τομείς, η ναυτιλία και ο τουρισμός, πέρασαν και περνούν δύσκολες ημέρες, η ανάληψη πρωτοβουλιών από το επίσημο κράτος με στόχο την υποβοήθηση συγκεκριμένων ομάδων αλλά και παραγωγικών τομέων δεν πρέπει να την δούμε μόνο ως οικονομική επιλογή, αλλά και κυρίως ως ηθική μιας και το κράτος οφείλει να προστατεύει πολίτες και περιουσίες σε έκτακτες συγκυρίες.Αυτό το έπραξαν όλοι, σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία.Εξάλλου ο δημόσιος δανεισμός είναι εργαλείο υποβοήθησης μίας οικονομίας σε περιόδους κρίσεων.Η ελληνική οικονομία σε περιόδους μακροοικονομικής σταθερότητας μείωσε το χρέος της όπως επιβάλλουν οι αντικυκλικές πολιτικές.Μπορεί ακόμη και μετά την προσαρμογή κατά 7,8 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ κατά την περίοδο 2000-2007 το χρέος στα τέλη του 2007 και πριν η κρίση χτυπήσει την Ελλάδα να θεωρείται υψηλό στα επίπεδα του 95,6% του ΑΕΠ, πλην όμως η προσπάθεια αποκλιμάκωσής του από τα επίπεδα του 103,4% του 2000 έδειχνε ότι η βασική κατεύθυνση αποκλιμάκωσης έπαιρνε σάρκα και οστά. Η πραγματικότητα, από τη στιγμή που η κρίση έδειχνε τα χαρακτηριστικά της σε μέγεθος και βάθος, επέβαλε την προσφυγή σε επιπλέον δανεισμό, ώστε να αντιμετωπισθεί η κρίση με αξιοπρέπεια από πολίτες και κράτος.Εξάλλου όλες οι κυβερνήσεις σε παγκόσμια κλίμακα αυτό έπραξαν και αυτό συνεχίζουν να πράττουν.Αυτή είναι η αλήθεια είτε το θέλουν ορισμένοι είτε όχι.Η υπέρβαση των πρωτογενών δαπανών κατά 4,3 δισ. ευρώ και των δαπανών του ΠΔΕ κατά 700 εκατ. ευρώ, οδηγεί σε μία υπέρβαση των δαπανών της κεντρικής κυβέρνησης κατά 5 δισ. ευρώ ή κατά 2% του ΑΕΠ.Το 2% των επιπλέον δαπανών υπό ευρεία έννοια ήταν κοντά στην απόφαση των «27» που είχε ληφθεί στις 12/12/2008 για την υλοποίηση πακέτου 200 δισ. ευρώ ή το 1,5% του Κοινοτικού ΑΕΠ, όπου 170 δισ. ευρώ από τα κράτη - μέλη που θα αντιστοιχούσε στο 1,2% του ΑΕΠ του κάθε κράτους μέλους και τα υπόλοιπα 30 δισ. ευρώ από τον Κοινοτικό προϋπολογισμό.Κανένα κράτος δεν έμεινε σε αυτή την απόφαση, όλα την ξεπέρασαν και απόδειξη αυτού το γεγονός ότι τα ελλείμματα και το χρέος τους εκτοξεύθηκαν σε υψηλά επίπεδα.Η ζώνη του ευρώ, για παράδειγμα, είδε το έλλειμμά της από τα επίπεδα του 1,8% να φθάνει το 6,2% το 2009.Το ερώτημα που πρέπει να τεθεί βέβαια δεν προσδιορίζεται στο γιατί έγιναν δαπάνες, αλλά εάν αυτές οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν βελτίωσαν την ελληνική οικονομία.Στην ουσία ομιλούμε για την αποτελεσματικότητα αυτών των δαπανών, για τη συμβολή τους στην ανάκαμψη και για τον αντίκτυπό τους ως εργαλείο υποβοήθησης της ελληνικής οικονομίας.Στοιχεία που να επιβεβαιώνουν ή όχι την αποτελεσματικότητα των δαπανών αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν.Εκείνο που υπάρχει είναι μία πρόσφατη μελέτη του 2009, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η αποτελεσματικότητα της δημοσιονομικής πολιτικής, δηλαδή η συμβολή της στην ανάκαμψη περιορίζεται σταδιακά για επίπεδα χρέους άνω του 60% του ΑΕΠ εξαιτίας του ότι καταναλωτές και επενδυτές προεξοφλούν με βεβαιότητα ότι η τρέχουσα δημοσιονομική επέκταση συνεπάγεται μελλοντική φορολογική επιβάρυνση, γεγονός που αποθαρρύνει καταναλωτικές ή επενδυτικές αποφάσεις.Η ίδια μελέτη αναφέρει ότι για χρέος άνω του 100% του ΑΕΠ η δημοσιονομική πολιτική και επέκταση με όποιο τρόπο και εάν αυτή πραγματοποιείται, καθίσταται τελείως αναποτελεσματική.Εάν θεωρήσουμε ότι η χώρα μας βρίσκεται με χρέος άνω του 100%, τότε ο καθένας μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματά του.

Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 20/12/2009)

Γιατί ξέφυγαν οι δαπάνες του προϋπολογισμού.
ΤΟΥ ΣΑΡ. ΛΕΚΚΑ

Ενας φίλος και συμφοιτητής μου από το Πανεπιστήμιο, βλέποντας την απουσία, έστω και στοιχειώδους ευθιξίας από την πλευρά του προηγούμενου οικονομικού επιτελείου αναφορικά με τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό, μου ανέφερε ότι: «Το να κάνει κάποιος λανθασμένες επιλογές είναι μέσα στις δραστηριότητες της προσωπικής, κοινωνικής και επαγγελματικής ζώνης. Το να αδιαφορεί και να μην ενδιαφέρεται για την τιμή του το θεωρώ ως τη χείριστη πράξη και πρέπει η συμπεριφορά μας προς αυτούς να είναι απαξιωτική. Το να καθίσουμε να υπερασπιζόμαστε αυτούς που οι ίδιοι αδιαφορούν είναι μεγάλο λάθος».Το προσυπογράφω αφού πιστεύω ότι το προηγούμενο οικονομικό επιτελείο έχει ηθική υποχρέωση να δικαιολογήσει με κάθε λεπτομέρεια τον εκτροχιασμό του ελλείμματος.Δηλαδή, πώς φθάσαμε από το 5% που υπολογιζόταν ως έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης για το 2009 στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης στο τελικό 12,2%.Πώς φθάσαμε από έλλειμμα 12,7 δισ. ευρώ σε έλλειμμα 29,4 δισ. ευρώ, δηλαδή πώς φθάσαμε σε ένα επιπλέον έλλειμμα 16,7 δισ. ευρώ.Το σκεπτικό ότι το οικονομικό επιτελείο και γενικότερα οι επιλογές της προηγούμενης κυβέρνησης κρίθηκαν από τον ελληνικό λαό δεν ικανοποιεί το περί δικαίου αίσθημα.Ο απλός φορολογούμενος θέλει να μάθει πού πήγαν αυτά τα χρήματα και με πιο προγραμματισμό δόθηκαν.Είναι απαράδεκτο οι έχοντες την ευθύνη των δημόσιων οικονομικών να μην δικαιολογούν επαρκώς τις επιλογές τους.Οταν οι φθινοπωρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κάνουν λόγω για αύξηση του δημοσίου χρέους τόσο της Ενωσης των «27» όσο και της ζώνης του ευρώ κατά 20 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ μέσα στην τριετία 2008-2010, τότε ποιος μπορεί να κατηγορήσει την Ελλάδα αντικειμενικά και όχι προσχηματικά επειδή κάποιο πρέπει να θεωρηθεί μαύρο πρόβατο, ότι αύξησε το χρέος της.Οταν το δημοσιονομικό έλλειμμα στην ευρωζώνη θα φθάσει το 6,4% το 2009 και το 6,9% το 2010, όταν χώρες με ισχυρότερη οικονομία από την ελληνική όπως η βρετανική, η ισπανική και η γαλλική θα παρουσιάσουν έλλειμμα για το 2009 της τάξεως του 12,1%, 11,2% και 8,3% αντίστοιχα τότε ποιος μπορεί να κατηγορήσει την Ελλάδα για ένα έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης στο 12,2%.Επαναλαμβάνουμε, να την κατηγορήσει αντικειμενικά και όχι με εμπάθεια και σκηνοθετημένη οργή.Η Ελλάδα δεν είναι νησίδα που δεν επηρεάζεται από την πρωτοφανή παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση.Η Ελλάδα έχει μία οικονομία με διαρθρωτικά προβλήματα αλλά έχει και κατοίκους που επηρεάστηκαν από τη μεγάλη αυτή κρίση.Η κάθε κυβέρνηση είχε την ηθική υποχρέωση να προστατέψει αυτούς τους κατοίκους και αυτές τις κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες που χτυπήθηκαν από την κρίση όπως έκαναν άλλωστε και όλα τα κράτη σε παγκόσμιο επίπεδο, γι’ αυτό και καταγράφεται σε παγκόσμια κλίμακα αύξηση των ελλειμμάτων και των χρεών.Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση, το έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης αυξήθηκε από το 5% στο 12,2%, δηλαδή κατά 7,2 εκατοστιαίες μονάδες, διότι:· Υστέρησαν τα έσοδα κατά 8,7 δισ. ευρώ ή 3,63% του ΑΕΠ.· Αυξήθηκαν οι επιστροφές φόρων κατά 1,3 δισ. ευρώ ή 0,54%.· Αυξήθηκαν οι πρωτογενής δαπάνες κατά 4,3 δισ. ευρώ ή 1,8%.· Αυξήθηκαν οι δαπάνες για τόκους κατά 240 εκατ. ευρώ ή 0,1%.· Υστέρησαν οι εισροές της ΕΕ για το ΠΔΕ 1,4 δισ. ευρώ ή 0,58%.· Αυξήθηκαν οι δαπάνες του ΠΔΕ κατά 700 εκατ. ευρώ ή 0,29%.· Υπήρχε αρνητική επίδραση στο ΑΕΠ κατά 0,3%. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, τα αίτια της μεγάλης υστέρησης των εσόδων πρέπει να αναζητηθούν στην υπερεκτίμηση των εσόδων, στη στασιμότητα της οικονομικής δραστηριότητας, στην προϊούσα αποδιοργάνωση και τον αποσυντονισμό του φοροεισπρακτικού μηχανισμού (διοικητικές αδυναμίες εμπόδισαν την έγκαιρη εφαρμογή νομοθετικών μέτρων, όπως για παράδειγμα την έγκαιρη είσπραξη του ΕΤΑΤ 2008 και 2009) και η ένταση της φοροδιαφυγής. Τα αίτια της αύξησης των δαπανών πρέπει να αναζητηθούν στις αυξημένες δαπάνες για επιχορηγήσεις κοινωνικού χαρακτήρα και για την επιτάχυνση του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων.Συνδέοντας όλα τα παραπάνω, οι ευθύνες της προηγουμένης κυβέρνησης μπορεί να αναζητηθούν μόνο στην αποδιοργάνωση και τον αποσυντονισμό του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, αφού όλα τα υπόλοιπα πρέπει να θεωρηθούν ως παράπλευρες συνέπειες της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης.Ποιος νοήμων άνθρωπος θα κατηγορήσει μία κυβέρνηση που αυξάνει τη στήριξη ευπαθών κοινωνικών ομάδων αλλά και επιχειρήσεων και ασφαλιστικών φορέων όταν οι τελευταίοι πλήττονται από την κρίση;Για παράδειγμα, οι πρωτογενείς δαπάνες ξέφυγαν το 2009 κατά 4,3 δισ. ευρώ από τα οποία, περί τα 2 δισ. ευρώ κατευθύνθηκαν στην ασφάλιση, κοινωνική προστασία και περίθαλψη.Ποιος μπορεί να κατηγορήσει την όποια κυβέρνηση για αυτήν την επιλογή της εν μέσω κρίσης;

Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος.

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 13/12/2009)

Πρώτο μέλημα, η αξιοπιστία.

Του Σαρ. Λέκκα

Αναφορικά με τα δημόσια οικονομικά και τη σχέση της χώρας μας με τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης το κυρίαρχο πρόβλημα δεν είναι το μέγεθος του ελλείμματος και του χρέους, αλλά καθαρά θέμα αξιοπιστίας.Οι εταίροι μας δεν μας εμπιστεύονται και κυρίως δεν θεωρούν αξιόπιστα τα στατιστικά στοιχεία που κατά διαστήματα τους παρουσιάζουμε.Εκείνο επομένως που πρώτα πρέπει να αντιμετωπίσουμε είναι το έλλειμμα αξιοπιστίας και μετά τα ελλείμματα της οικονομίας και το εύρος του δημόσιου χρέους.Για να επιτύχουμε την ανατροπή της εικόνας που έχουν οι εταίροι μας και κυρίως τα όργανα διοίκησης της Ενωσης, θα πρέπει τα δείγματα της νέας κυβέρνησης, με κυρίαρχο δείγμα τον προϋπολογισμό, να είναι απόλυτα αξιόπιστα και διαφανή. Δηλαδή να μην υπάρχουν γκρίζες ζώνες και αμφισβητούμενα σημεία.Την περίοδο που προηγήθηκε των τελευταίων εκλογών γινόταν μεγάλος λόγος για τα κρυφά χρέη.Χρέη του Δημοσίου προς νοσοκομεία ύψους 6 δισ. ευρώ, προς φαρμακευτικές εταιρείες 2,68 δισ. ευρώ, προς κατασκευαστικές εταιρείες 2,5 δισ. ευρώ και προς ιδιώτες από επιστροφή ΦΠΑ ύψους 3 δισ. ευρώ, δηλαδή χρέη συνολικού ύψους 14,18 δισ. ευρώ.Με εξαίρεση τα χρέη των νοσοκομείων που παρουσιάζονται στο ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης και επιμερίζονται στα έτη 2008 με 3,03 δισ. ευρώ, 2009 με 2,2 δισ. ευρώ και 2010 με 800 εκατ. ευρώ για τα υπόλοιπα δεν γνωρίζουμε την τύχη τους .Θα εμφανισθούν με υστέρηση στο έλλειμμα ή θα θεωρηθούν προσαρμογές χρέους - ελλείμματος και θα επιβαρύνουν το δημόσιο χρέος χωρίς να εμφανισθούν στο έλλειμμα.Εξαιρώντας τα χρέη των νοσοκομείων τα υπόλοιπα κρυφά χρέη φθάνουν τα 8,18 δισ. ευρώ.Εάν θα επιβαρύνουν το έλλειμμα του 2009 στο σύνολό τους ανεξάρτητα εάν αυτό συμβεί άμεσα ή με χρονική υστέρηση τότε αυτό θα οδηγήσει στην αύξηση του ελλείμματος από τα 30,5 δισ. ευρώ στα 38,68 δισ. ευρώ και από το 12,7% του ΑΕΠ στο 16,10% του ΑΕΠ.Εάν θα επιβαρύνουν το δημόσιο χρέος του 2009 τότε αυτό θα οδηγήσει στην αύξηση του δημόσιου χρέους της κεντρικής κυβέρνησης από τα 300,8 δισ. ευρώ στα 308,98 δισ. ευρώ και από το 125,3 % του ΑΕΠ στο 128,66% του ΑΕΠ.Μία ακόμη σημαντική παράμετρος έχει να κάνει με δαπάνες που δεν συμπεριλαμβάνονται στις δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 42,7 δισ. ευρώ για το 2009.Πρόκειται για δαπάνες που αντιστοιχούν στο 17,8 % του ΑΕΠ, δηλαδή δαπάνες που εάν προστεθούν στο προαναφερόμενο δημόσιο χρέος της κεντρικής κυβέρνησης του 2009 θα το αυξήσουν στα 351,68 δισ. ευρώ ή στο 146,46 % του ΑΕΠ.Στη βάση αυτή εξηγείται το γεγονός ότι ο δανεισμός του 2009 από τον αρχικό σχεδιασμό των 37 δισ. ευρώ θα προσεγγίσει τα 70 δισ. ευρώ.Στη λογική αυτή εξηγείται το γεγονός ότι παρά τους υπολογισμούς των χρηματοδοτικών αναγκών στο ύψος των 44,6 δισ. ευρώ για το 2010 γίνεται λόγος για δανεισμό περί τα 50 δισ. ευρώ.Τα κρυφά χρέη είναι αυτά που κάθε φορά οδηγούν σε εκτροχιασμό τις χρηματοδοτικές ανάγκες σε σχέση με εκείνες που αρχικά προϋπολογίζονται.Αυτά τα κρυφά χρέη γελοιοποιούν τους σχεδιαστές των εκάστοτε προϋπολογισμών και αμαυρώνουν την εικόνα της χώρας στο εξωτερικό.Τα σκοτεινά σημεία του προϋπολογισμού βέβαια είναι πολλά και χρήζουν περαιτέρω προσοχής, ώστε να μην δίνουν την ευκαιρία στους ελέγχοντας τα δημόσια οικονομικά να διατυμπανίζουν τις αλχημείες της χώρας μας.Κατ' αρχήν στο θέμα των εγγυήσεων του Δημοσίου για τη λήψη δανείων από δημόσιες επιχειρήσεις.Με ανεξόφλητο υπόλοιπο 26,2 δισ. ευρώ για το 2009 οι καταπτώσεις θα φθάσουν τα 80 εκατ. ευρώ, οι οποίες θα συμψηφισθούν με έσοδα από προμήθειες εγγυήσεων ύψους 80 εκατ. ευρώ, οπότε το βάρος από τις καταπτώσεις για το 2009 θα είναι μηδενικό.Εάν δούμε όμως το πώς διαμορφώνεται το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης για το 2009 στα 300,8 δισ. ευρώ, τότε θα διαπιστώσουμε ότι συμπεριλαμβάνονται πληρωμές εγγυήσεων 480 εκατ. ευρώ.Το ερώτημα είναι σαφές: Τι αφορούν οι συγκεκριμένες πληρωμές;Αναφορικά με τα εξοπλιστικά προγράμματα του υπουργείου Εθνικής Αμυνας.Οι επιβαρύνσεις που αναφέρονται στο ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης για το 2010 και επιβαρύνουν το έλλειμμα του έτους ανέρχονται στο ύψος των 2.700 εκατ. ευρώ.Οι ίδιες δαπάνες ως εκ θαύματος περιορίζονται στο ύψος των 2.000 εκατ. ευρώ κατά τον υπολογισμό των χρηματοδοτικών αναγκών της ίδιας χρονιάς.Θαύμα ή κάτι άλλο, αλχημεία ή κάτι άλλο που δεν είναι οφθαλμοφανές.Ενα άλλο μεγάλο θέμα είναι εκείνο της άσπρης τρύπας των ΟΤΑ , ΟΚΑ και διάφορων άλλων νομικών προσώπων.Πρέπει κάποτε να διερευνηθεί διεξοδικά το φαινόμενο της άσπρης τρύπας, η οποία εδώ και δεκαετίες λειτουργεί ως αμορτισέρ των δονήσεων που προκαλούν τα ελλείμματα.Πώς οι χρεοκοπημένοι Οργανισμοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των οργανισμών κοινωνικής ασφάλειας συμβάλλουν στην εκάστοτε μείωση του ελλείμματος είναι και αυτό ένα σύγχρονο οικονομικό θαύμα.Η ισχύς του θαύματος για το 2009 ήταν της τάξεως των 1.998 εκατ. ευρώ έναντι προϋπολογισθέντος στο Πρόγραμμα Σταθεροποίησης και Ανάπτυξης του Ιανουαρίου 2009 ύψους 6.636 εκατ. ευρώ.Η ισχύς του θαύματος για το 2010 είναι της τάξεως των 3.015 εκατ. ευρώ αυξημένη κατά 50,9% σε σχέση με την εκτίμηση πραγματοποίησης του 2009.Σαφείς και πειστικές εξηγήσεις πρέπει να δοθούν ακόμη και για το γεγονός ότι ενώ το δημόσιο χρέος της γενικής κυβέρνησης αυξάνεται από τα επίπεδα των 272,3 δισ. ευρώ του 2009 στα επίπεδα των 294,9 δισ. ευρώ το 2010 εντούτοις τα χρεολύσια του 2010 μειώνονται το 2010 33% έναντι του 2009 αφού από τα 29,2 δισ. ευρώ μειώνονται στα 19,5 δισ. ευρώ.Εξίσου και μάλλον περισσότερο σαφείς και πειστικές απαντήσεις θα πρέπει να δοθούν και από το γεγονός ότι ενώ τα ασφαλιστικά ταμεία βρίσκονται σε τροχιά χρεοκοπίας, οι επιχορηγήσεις προς αυτά μειώνονται.Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση το 2010 οι επιχορηγήσεις προς τα ασφαλιστικά ταμεία παρουσιάζουν μείωση κατά 12,4% σε σχέση με τις αντίστοιχες του 2009, αφού από τα επίπεδα των 11,7 δισ. ευρώ μειώνονται στα επίπεδα των 10,3 δισ. ευρώ.Την ίδια ώρα ο καθαρός δανεισμός των ασφαλιστικών ταμείων από 1 δισ. ευρώ του 2008 και 3,2 δισ. ευρώ του 2009 πηγαίνει στα 4,9 δισ. ευρώ για το 2010.Δηλαδή στην πράξη μειώνουμε τεχνητά τις επιχορηγήσεις για να μειώσουμε το έλλειμμα και από την άλλη πλευρά αυξάνουμε το δημόσιο χρέος με νέο και μεγαλύτερο δανεισμό.Εν κατακλείδι η αξιοπιστία απαιτεί πλήρη διαφάνεια γι’ αυτό και οι παρουσιαζόμενες γκρίζες ζώνες του προϋπολογισμού θα πρέπει να φωτισθούν όσο το δυνατόν περισσότερο.

Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος.

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 6/12/2009).

Η μείωση των ελλειμμάτων απαιτεί μόνιμα διαρθρωτικά μέτρα.
ΤΟΥ ΣΑΡ. ΛΕΚΚΑ

Το βασικό διακύβευμα των ελληνικών προϋπολογισμών είναι η διαχείριση των ελλειμμάτων.Και ο προϋπολογισμός του 2010 κινείται στα πλαίσια αυτής της κατεύθυνσης.Βασικός στόχος, η μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης από τα επίπεδα του 12,7% ως προς το ΑΕΠ του 2009 στα επίπεδα του 9,1% για το 2010.Μείωση της τάξεως των 3,6 ποσοστιαίων μονάδων, μείωση περίπου 8,4 δισ. ευρώ εάν σκεφθούμε ότι το έλλειμμα από τα επίπεδα των 30,6 δισ. ευρώ προϋπολογίζεται να μειωθεί στα 22,2 δισ. ευρώ το 2010.Ο στόχος των 3,6 ποσοστιαίων μονάδων και των 8,4 δισ. ευρώ είναι απόλυτα εφικτός, πλην όμως είναι, παρά τη δύσκολη συγκυρία που περνά η χώρα μας, εύκολος στόχος.Η μείωση αυτή εν πολλοίς οφείλετε σε ευκαιριακούς, έκτακτους και μη επαναλαμβανόμενους παράγοντες.Θα μου επιτραπεί να αναφέρω ότι η προσαρμογή των 3,6 ποσοστιαίων μονάδων θα μπορούσε να επιτευχθεί και με πλήρη αδράνεια από το οικονομικό επιτελείο.Και εξηγούμαι.Στον τομέα των δαπανών, όπου γίνεται ιδιαίτερα μεγάλος λόγος μιας και οι πιέσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι ιδιαίτερα μεγάλες, η δημοσιονομική προσαρμογή είναι αποκλειστικά θέμα μη επαναλαμβανόμενων δαπανών.Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση, οι πρωτογενείς δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού θα μειωθούν από τα 59 δισ. ευρώ στα 56,8 δισ. ευρώ, δηλαδή θα καταγράψουν μία μείωση της τάξεως των 2,25 δισ. ευρώ.Οι μη επαναλαμβανόμενες δαπάνες, στις οποίες περιλαμβάνουμε και τις εκλογικές του 2009, που εκ του χαρακτήρα τους δεν θα επαναληφθούν το 2010, ανέρχονται στο ύψος των 2.220 εκατ. ευρώ.Εάν σε αυτές προσθέσουμε 350 εκατ. ευρώ, που αφορούν την κατάργηση του ταμείου κοινωνικής συνοχής, τότε οι μη επαναλαμβανόμενες δαπάνες φθάνουν τα 2,57 δισ. ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι υπερκαλύπτουν το προϋπολογιζόμενο νοικοκύρεμα των 2,25 δισ. ευρώ.Στον τομέα των δαπανών θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μη επαναλαμβανόμενες δαπάνες που αφορούν χρέη νοσοκομείων ύψους 1,4 δισ. ευρώ και τη μείωση των δαπανών για εξοπλιστικά προγράμματα ύψους 457 εκατ. ευρώ.Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζει η μείωση των επιχορηγήσεων προς τα καταρρέοντα ασφαλιστικά ταμεία κατά 1.452 εκατ. ευρώ ή κατά 12,4% σε σχέση με το 2009.Στην ουσία η πλευρά των δαπανών θα συμβάλει κατά 5.879 εκατ. ευρώ στη δημοσιονομική προσαρμογή, δηλαδή καλύπτει το 70% της προϋπολογιζόμενης προσαρμογής των 8,4 δισ. ευρώ.ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝΗ έκτακτη φορολόγηση επιχειρήσεων και μεγάλης ακίνητης περιουσίας θα προσφέρει έκτακτα έσοδα περί το 1,1 δισ. ευρώ.Τα έσοδα από παρελθόντα οικονομικά έτη θα συμβάλουν στην αύξηση των εσόδων κατά 183 εκατ. ευρώ, ενώ η συμβολή των εσόδων από το πρόγραμμα ενίσχυσης της ρευστότητας των πιστωτικών ιδρυμάτων θα είναι της τάξεως των 280 εκατ. ευρώ.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ 2010

ΜΗ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ 2.220,00

ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΑΜΕΙΟΥ ΣΥΝΟΧΗΣ 350,00

ΑΠΌ ΧΡΕΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ 1.400,00

ΑΠΌ ΕΞΟΠΛΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ 457,00

ΜΕΙΩΣΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ 1.452,00

ΕΚΤΑΚΤΗ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ -ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 1.100,00

ΕΣΟΔΑ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΩΝ ΕΤΩΝ 183,00 Ε

ΣΟΔΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ 280,00

ΑΣΠΡΗ ΤΡΥΠΑ ΟΤΑ . ΟΚΑ κ.τ.λ. 1.000,00

ΜΕΙΩΣΗ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΟΣ ΠΔΕ 754,00

ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ (σε εκατ. € ) 9.196,00

Εάν σε όλα αυτά προστεθεί το ισοζύγιο των ΟΤΑ, ΟΚΑ, κ.τ.λ., δηλαδή η περίφημη άσπρη τρύπα η οποία κατά το 2010 αυξάνεται κατά 1 δισ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη του 2009, τότε η συμβολή των εσόδων στη δημοσιονομική προσαρμογή συνολικά θα είναι της τάξεως των 2.563 εκατ. ευρώ.Ενα επιπλέον τμήμα που συμβάλλει στη δημοσιονομική προσαρμογή είναι μέσω της μείωσης του ελλείμματος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων κατά 754 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της αύξησης των εισροών από την Ευρωπαϊκή Ενωση κατά 76,2 % σε σχέση με το 2009.Συμπερασματικά, η προσαρμογή από έσοδα, κυρίως έκτακτα και από δαπάνες κυρίως μη επαναλαμβανόμενες φθάνει τα 9.176 εκατ. ευρώ, υψηλότερη από την προϋπολογιζόμενη στο ύψος των 8.400 εκατ. ευρώ.Στη βάση αυτή είναι λογική η προοπτική που δίνει η φθινοπωρινή πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι το έλλειμμα καθ’ όλη την τριετία 2010-2012 θα παραμείνει υψηλότερο του 11%, εκτός και εάν ληφθούν μέτρα μόνιμου και διαρθρωτικού χαρακτήρα.

Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος.

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 29/11/2009)

Το μεγαλύτερο ευρωπαϊκό δράμα.
ΤΟΥ ΣΑΡΑΝΤΟΥ ΛΕΚΚΑ

Εάν λάβουμε υπόψη το μέγεθος της οικονομίας της, καθώς και τη θέση της στη διεθνή χρηματοοικονομική σκηνή, τότε μετά βεβαιότητας μπορούμε να ισχυρισθούμε ότι το μεγαλύτερο ευρωπαϊκό δράμα στα πλαίσια της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης ακούει στο όνομα Βρετανία και κατ’ ακολουθία βρετανική στερλίνα.Η στερλίνα από τη στιγμή που η πιστωτική κρίση άρχισε να παίρνει μεγάλες διαστάσεις και από τη στιγμή που η κεντρική τράπεζα της Αγγλίας προχώρησε στην πιο επιθετική επιτοκιακή πολιτική της ιστορίας των 315 χρόνων της, υποχώρησε άτακτα έναντι των ανταγωνιστικών της νομισμάτων.Το βρετανικό ΑΕΠ, έχοντας οριακή ανάπτυξη κατά 0,7% το 2008 και έχοντας καταγράψει τη μεγαλύτερη τριμηνιαία μείωση από το 1980 (μείωση 1,5% κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2008) προετοιμάζονταν για τη μεγαλύτερη από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μείωση του ΑΕΠ της και φυσικά τη μεγαλύτερη μεταξύ των ισχυρών κρατών, αφού υπολογίζονταν για - 4,3 % κατά το 2009 σύμφωνα με τη φθινοπωρινή έκθεση της Κομισιόν.Η κεντρική τράπεζα στη βάση αυτή είχε μειώσει το επιτόκιο της στερλίνας από τα επίπεδα του 5,75% (Ιούλιος 2007 - πριν ξεκινήσει η κρίση) στο 0,5% (5 Μαρτίου 2009), δηλαδή σε επίπεδα χαμηλότερα κατά 525 μονάδες βάσης.Αποτέλεσμα η υποχώρηση της στερλίνας κατά το 2008 έναντι του ευρώ κατά 29%, έναντι του δολαρίου κατά 26% και έναντι του γεν κατά 35%, για την οποία υποχώρηση στις αρχές της άνοιξης του 2009 γινόταν λόγος περί ανταγωνιστικής υποχώρησης.Στη Βρετανία, μάλλον και στη βάση της εμπειρίας του Σεπτεμβρίου 1992 όταν ταπεινωτικά η στερλίνα υποτιμήθηκε και έφυγε από τον ευρωπαϊκό Μηχανισμοί Συναλλαγματικών Ισοτιμιών, πίστευαν ότι η ανάκαμψη της οικονομίας θα προέλθει μέσα από την ταπείνωση του νομίσματος.Υιοθετούνταν δηλαδή η εκτίμηση που ήθελε την παρατεταμένη χρονικά αναπτυξιακή πορεία της βρετανικής οικονομίας την τελευταία 15ετία να οφείλονταν στην υποτίμηση του 1992.Στη βάση αυτή πίστευαν ότι τόσο η οικονομία που είχε χάσει την 5η θέση στην παγκόσμια κατάταξη των ισχυρών οικονομιών από τη Γαλλία κατά το 2008, όσο και το Σίτι του Λονδίνου, το δεύτερο μεγαλύτερο χρηματοοικονομικό κέντρο του κόσμου, που απειλούνταν από τη Φραγκφούρτη, θα ορθοποδούσαν εάν το νόμισμά τους ταπεινώνονταν στις διεθνείς αγορές.Φυσικά στην ιστορία δεν υπήρχε μόνο το παράδειγμα του 1992, που εκ του αποτελέσματος κρίνονταν ως επιτυχές, αλλά και το παράδειγμα της μεγάλης υποτίμησης που έλαβε χώρα στις 17 Οκτωβρίου 1964 από την κυβέρνηση Ουίλσον και η οποία πάλι εκ του αποτελέσματος κρίνεται ως απόλυτα ανεπιτυχής αφού οδήγησε στην απαξίωση τη βρετανική οικονομία κατά το δεύτερο ήμισυ της δεκαετίας του ’60 και κατά τη δεκαετία του ’70.Η τύχη της υποτίμησης του 2008-2009 θα κρίνονταν στη βάση των αποτελεσμάτων που θα είχε στο μέλλον.Την άνοιξη του 2009 τα αποτελέσματα ήταν ασήμαντα, ίσως διότι όταν δεν υπάρχουν αγοραστές πρόθυμοι για την αγορά των προϊόντων σου, τότε η τιμή που προσδιορίζεται και από την υποτίμηση του νομίσματός σου δεν έχει και μεγάλη σημασία.Στη βάση αυτή η κεντρική τράπεζα της Αγγλίας προχώρησε την άνοιξη του 2009 σε αυτό που αποκαλείται ποσοτική νομισματική χαλάρωση ή με απλά λόγια στο κόψιμο χρήματος.Το σχέδιο αφορούσε σε πρώτη φάση την αγορά μεσομακροπρόθεσμων ομολόγων του δημοσίου, ύψους 75 δισ. δολαρίων, με στόχο να μειωθεί ακόμη περισσότεροι το κόστος χρήματος μέσω της μείωσης των αποδόσεων των ομολόγων.Το σχέδιο είχε τη λογική του και δεν ήταν και τόσο εκτός προγράμματος μείωσης του κόστος του χρήματος όσο πίστευαν ορισμένοι, που θεωρούσαν ότι η τακτική αυτή ήταν τακτική απελπισίας.Η χρηματοδότηση των ελλειμμάτων αλλά και των διαφόρων πακέτων στήριξης της βρετανικής οικονομίας όπως ήταν απόλυτα λογικό θα έριχνε τις τιμές και θα αύξανε τις αποδόσεις.Με την αγορά μεσομακροπρόθεσμων ομολόγων από την κεντρική τράπεζα ο συγκεκριμένος κίνδυνος αποτρέπονταν.Αμεσο αποτέλεσμα, η μείωση των 10ετών βρετανικών ομολόγων κατά 35 μονάδες βάσης στο 3,28%, δηλαδή στα επίπεδα του Δεκεμβρίου 2008.Οι ανάγκες της οικονομίας ήταν τέτοιας μορφής που στις αρχές Μαΐου η κεντρική τράπεζα της Αγγλίας επέκτεινε το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων κατά 50 δισ. στερλίνες, κάτι που εκτόξευσε το συνολικό πρόγραμμα στα 125 δισ. στερλίνες.Η βρετανική κεντρική τράπεζα ήταν η πρώτη κεντρική τράπεζα που υιοθέτησε την πολιτική της αγοράς κρατικών τίτλων, ακολούθησαν η αμερικανική Fed και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.Το βρετανικό πρόγραμμα αγοράς τίτλων ήταν ισοδύναμο του 2% του βρετανικού ΑΕΠ, πολύ μεγαλύτερο από το αντίστοιχο της ΕΚΤ που ήταν ισοδύναμο μόλις του 0,6% που ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ, αλλά αρκετά μικρότερο του 8% του αμερικανικού ΑΕΠ από το αντίστοιχο πρόγραμμα της Fed.Στα τέλη του φθινοπώρου 2009, παρά τις δημοσιονομικές και νομισματικές ενέσεις και παρά τις κρατικοποιήσεις αρκετών τραπεζών με κόστος υψηλότερο των 782 δισ. ευρώ, η βρετανική οικονομία έδειχνε ότι θα χρειάζονταν μία 6ετία για να ορθοποδήσει.Σύμφωνα με την Κομισιόν, η ανάπτυξη θα ήταν 0,7 % το 2010 και 1,6% για το 2011, το έλλειμμα θα παρέμενε σταθερά υψηλότερο του 11% μέχρι και τα τέλη του 2011, ενώ το δημόσιο χρέος θα κατέγραφε αύξηση 20 ποσοστιαίων μονάδων την τριετία 2009-2011, προσεγγίζοντας το 88,5% του ΑΕΠ το 2011.Στη βάση αυτή η Κομισιόν έδειχνε τη μεγαλύτερη χρονικά ανοχή από όλα τα κράτη της Ενωσης έως το 2015 για την επιστροφή της βρετανικής οικονομίας στη δημοσιονομική ορθοδοξία, γνωρίζοντας ότι το έλλειμμα του 2009 θα ξεπερνούσε το 12,5%.

Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος.

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 22/11/2009)

Η κρίση και το lobbying.
Του Σαράντου Λέκκα.

Στους μεγάλους ιδιωτικούς χρηματοοικονομικούς και επιχειρηματικούς ομίλους των ΗΠΑ υπάρχουν ειδικά τμήματα κυβερνητικών υποθέσεων τα οποία ασχολούνται με τον επηρεασμό των κυβερνητικών και πολιτικών στελεχών προς την κατεύθυνση ισχυροποίησης της θέσης τους στις αγορές που δραστηριοποιούνται.Η αύξηση της πολιτικής επιρροής πραγματοποιείται με τις χρηματικές εισφορές σε μεμονωμένους υποψηφίους και κόμματα, καθώς και με την παραχώρηση στελεχών τα οποία καταλαμβάνουν ισχυρές, από άποψη κύρους αλλά και αποτελεσματικότητας, θέσεις στην κυβερνητική μηχανή.Ειδικά ο χρηματοοικονομικός κλάδος παρουσιάζεται ως ο κλάδος που πρωταγωνιστεί στο lobbying, δηλαδή σε αυτή τη μάχη για την αύξηση της πολιτικής επιρροής.Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες ο χρηματοοικονομικός κλάδος στις ΗΠΑ έχει διογκωθεί αρκετά.Την περίοδο από το 1973 έως το 1985 τα κέρδη του δεν ξεπερνούσαν το 16% των συνολικών εταιρικών κερδών των αμερικανικών επιχειρήσεων.Κατά τη δεκαετία του 1990 το ποσοστό αυξήθηκε σε επίπεδα περί του 25%, ενώ την τρέχουσα δεκαετία και πριν την κρίση τα έσοδα είχαν φθάσει στο επίπεδο άνω του 40% επί του συνόλου των κερδών των αμερικανικών επιχειρήσεων.Η αύξηση των κερδών οδηγεί σε μεγαλύτερη αύξηση του ζωτικού χώρου αναφορικά με την πολιτική επιρροή, πράγμα που σημαίνει ότι όσο αυξάνονται τα κέρδη τόσο αυξάνεται και η πολιτική επιρροή.Το αντίθετο οδηγεί σε μείωση της πολιτικής επιρροής και σε σαφέστερη μείωση της σημασίας ενός κλάδου για τα πολιτικά πρόσωπα.Πολιτική επιρροή όμως πρακτικά τι σημαίνει;Σημαίνει ότι τα επιχειρηματικά συμφέροντα ελέγχουν την πολιτική διαδικασία και κατευθύνουν τους νόμους αποκλειστικά προς όφελός τους.Εάν αυτή η επιρροή διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα τότε ομιλούμε για κατεστημένα επιχειρηματικά συμφέροντα τα οποία κατευθύνουν τα πολιτικά και οικονομικά δρώμενα προς την κατεύθυνση ολοκληρωτικών καταστάσεων.Σύμφωνα με δημοσίευμα των «Financial Times», οι 25 μεγαλύτερες εταιρείες επενδύσεων και έκδοσης χρεογράφων των ΗΠΑ, που εν πολλοίς ευθύνονται για τη μεγαλύτερη από 1930 χρηματοπιστωτική κρίση που βιώνει ολόκληρη η ανθρωπότητα, από το 1999 και έως το 2008 δαπάνησαν περισσότερα από 370 εκατ. δολάρια σε προεκλογικές εκστρατείες πολιτικών, με στόχο την αύξηση της επιρροής τους προς την κατεύθυνση να εμποδιστεί ο αυστηρότερος έλεγχος στην αγορά στεγαστικών δανείων.Σύμφωνα με το δημοσίευμα, αποδέκτες των δώρων ήταν όλοι εκείνοι που σήμερα ευαγγελίζονται την ανάγκη αυστηρότερου πλαισίου εποπτείας των χρηματοοικονομικών οργανισμών με τον σημερινό πρόεδρο των ΗΠΑ κ. Ομπάμα να βρίσκεται στην κορυφής της λίστας των αποδεκτών.Κατά την τελευταία προεκλογική περίοδο, που οδήγησε τον Ομπάμα στον Λευκό Οίκο, ο νυν πρόεδρος δέχθηκε δώρα ύψους 14 εκατ. δολαρίων, ενώ ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών κ. Τζον Μακέιν δέχθηκε δώρα ύψους 8,5 εκατ. δολαρίων. Συνολικά, από 152,3 εκατ. δολάρια που δόθηκαν κατά την τελευταία προεδρική προεκλογική περίοδο οι Δημοκρατικοί δέχθηκαν το 57% και οι Ρεπουμπλικανοί το 43% των χρηματικών δωρεών.Πέρα από τις εταιρείες επενδύσεων, το σύνολο του χρηματοπιστωτικού κλάδου χορήγησε προς το σύνολο του πολιτικού κόσμου κεφάλαια ύψους 2,2 δισ. δολαρίων για προεκλογικούς λόγους.Εκ των άνω συνάγεται ότι ο ιδιωτικός τομέας αυξάνει με δωρεές την επιρροή του στην εκτελεστική εξουσία, στη συνέχεια επιβάλλει πρόσωπα που έχουν την απόλυτη εμπιστοσύνη του και κατόπιν κατευθύνει το νομοθετικό και θεσμικό έργο προς τη λογική του απόλυτου κέρδους. Στη βάση αυτή δεν πρέπει να ξαφνιάζει κανέναν το μέγεθος και το βάθος αυτής της κρίσης.Τίποτα δεν είναι τυχαίο.Οι επιχειρήσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα τις τελευταίες δεκαετίες επέβαλαν τους όρους τους δωροδοκώντας τους πολιτικούς, οι οποίοι μετετράπηκαν από αμύντορες της νομιμότητας σε μίσθαρνα όργανα με ελαστική συνείδηση.Για την κρίση που βιώνει η ανθρωπότητα και η οποία θεωρείται η μεγαλύτερη από το 1930 ευθύνονται κυρίως οι πολιτικοί και γενικότερα τα εντεταλμένα όργανα της πολιτείας, που είχαν ως αποστολή την εποπτεία, τον έλεγχο και τη διατήρηση της νομιμότητας.Δεν έπραξαν τον καθήκον τους και αυτό γιατί δεν μπορούσαν να το πράξουν, όχι από ανικανότητα ή αβλεψία, αλλά από την αντικειμενική δυσκολία να έρθουν αντιμέτωποι με τους πραγματικούς εργοδότες τους, τους επιχειρηματίες και τα lobbies.Αφησαν τις χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις χωρίς κανέναν έλεγχο, με αποτέλεσμα η διαχείριση του ρίσκου να μην έχει κανένα αντίπαλο παρά μόνο συμμάχους, με κυριότερο την απληστία.Οπως δεν έπραξαν τίποτα για να αποφύγουν τη διόγκωση των κινδύνων, που οι παρακινδυνευμένες επενδυτικές επιλογές των Golden Boys είχε διαμορφώσει, έτσι και κατά τη διάρκεια της περιόδου που σχεδίαζαν τα μέτρα διάσωσης, οι πολιτικές που υιοθέτησαν ήταν σαφέστατα συντεταγμένες με τα συμφέροντα αυτών που επί χρόνια τούς καλύπτουν όλες τις οικονομικές ανάγκες για να μετέχουν στο πολιτικό παιχνίδι.Εκείνο βέβαια που προβληματίζει ιδιαίτερα είναι το μέλλον, η επόμενη ημέρα.Κυρίως το βασανιστικό ερώτημα, πώς αυτοί που διαμόρφωσαν με τη σχεδιασμένη απραξία τη φούσκα, που οδήγησε στην κρίση, θα μπορέσουν να οδηγήσουν στην αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος.Οι άνθρωποι που σε κάθε βήμα τους δεν κάνουν τίποτα άλλο παρά να σχετίζουν το καλό των lobbies με το καλό της υπόλοιπης ανθρωπότητας είναι αδύνατο να αλλάξουν νοοτροπία μόνο και μόνο επειδή ορισμένα εκατομμύρια βρέθηκαν στην ανεργία, επειδή χρεοκόπησαν εκατομμύρια νοικοκυριά και επειδή πλήθος ατόμων οδηγήθηκε σε κινήσεις απελπισίας.Από τη στιγμή που τα lobbies καθορίζουν την υπόσταση των οργάνων της εκτελεστικής, νομοθετικής και εποπτικής εξουσίας τότε τα πράγματα δεν πρόκειται να αλλάξουν.Η διεθνής κοινότητα μπορεί να ακούσει αρκετές μεγαλοστομίες, πλην όμως τα ωραία λόγια ποτέ δεν θα μετατραπούν σε συγκεκριμένες πράξεις μεταβολής του διεφθαρμένου πλαισίου δραστηριοποίησης των χρηματοοικονομικών οργανισμών.

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 15/11/2009).

Τα... ψιλά γράμματα του προϋπολογισμού.
ΤΟΥ ΣΑΡ. ΛΕΚΚΑ

Κάθε φορά που κατατίθεται ένας προϋπολογισμός, οι αντιδράσεις λίγο πολύ είναι ίδιες.Η οπτική γωνία του αποδέκτη καθορίζει το είδος της υποδοχής του εκάστοτε προϋπολογισμού γι' αυτό και η κριτική που γίνεται από συγκεκριμένους φορείς δεν έχει απήχηση και δεν αγγίζει κανέναν, αφού θεωρείται άκρως υποκειμενική. Οι προοπτικές για την ανάπτυξη, την απασχόληση, τα ελλείμματα, το δημόσιο χρέος, τους φόρους και τις επενδύσεις σχηματοποιούνται με αριθμούς και ποσοστά που για τους περισσότερους πολίτες είναι δύσκολα κατανοητά.Εκείνο που κατά τη γνώμη μας πρέπει κάθε φορά να εξετάζεται έχει να κάνει με το νοικοκύρεμα της οικονομίας, το οποίο καθρεπτίζεται από την πρωτογενή διαχείριση του εκάστοτε προϋπολογισμού.Λέγοντας πρωτογενή διαχείριση εννοούμε τον λογαριασμό που προκύπτει από τα ετήσια έσοδα και τις ετήσιες δαπάνες της κυβέρνησης.Εάν από τα καθαρά έσοδα δηλαδή, τα έσοδα που προκύπτουν από τα συνολικά έσοδα, αφαιρεθούν οι επιστροφές φόρων, αφαιρεθούν οι κάθε είδους δαπάνες τότε το αποτέλεσμα εάν είναι θετικό προσδιορίζεται ως πρωτογενή πλεόνασμα, ενώ εάν είναι αρνητικό προσδιορίζεται ως πρωτογενή έλλειμμα.Το εύρος των πλεονασμάτων έχει μεγάλη σημασία διότι αφενός καθορίζει την επιτυχία της δημοσιονομικής διαχείρισης στην πηγή των προβλημάτων και αφετέρου προσδιορίζει την έκβαση της προσπάθειας για τη μείωση του δημοσίου χρέους.Το πρωτογενές πλεόνασμα πρέπει να υπερ-καλύπτει τους τόκους για να υπάρχει η δυνατότητα μείωσης των χρεολυσιών του δημοσίου χρέους.Μόνο σε αυτή την περίπτωση η πρωτογενής διαχείριση είναι επιτυχημένη και παραπέμπει σε αυτό που ονομάζουμε νοικοκύρεμα της οικονομίας.Με βάση το αποτέλεσμα της διαχείρισης - (όπως αυτό παρουσιάζεται στο προσχέδιο της εισηγητικής έκθεσης του προϋπολογισμού του 2010) - του 2008 και του 2009 αλλά και τις προσδοκίες για το 2010, ένας αντικειμενικός παρατηρητής δεν μπορεί παρά να δεχθεί ότι η πρωτογενής διαχείριση είναι εν μέρει επιτυχής το 2008 και ολοκληρωτικά ανεπιτυχής για τα έτη 2009 και 2010. Το 2008 το πρωτογενές πλεόνασμα ήταν της τάξεως των 1,2 δισ. ευρώ, ενώ η υποχρέωση για αποπληρωμή τόκων ήταν της τάξεως των 11,2 δισ. ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι η κάλυψη των τόκων έφθασε το ύψος του 11,10%.Για το 2009 και το 2010 το πρωτογενές έλλειμμα προϋπολογίζεται στο ύψος των 9,8 δισ. ευρώ και 3,8 δισ. ευρώ αντίστοιχα, ενώ η υποχρέωση για αποπληρωμή τόκων θα είναι της τάξεως των 12,3 δισ. ευρώ για το 2009 και 12,9 δισ. ευρώ για το 2010, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει κάλυψη των τόκων από την ετήσια διαχείριση.Στη βάση αυτή αποδεικνύεται ότι η διαχείριση του 2008 δεν ήταν τόσο πετυχημένη, ενώ δεν ήταν καθόλου πετυχημένη η διαχείριση του 2009 παρά τα όσα παρουσίαζε η εισηγητική έκθεση του 2009, ενώ υπάρχουν ενδοιασμοί για τις προβλέψεις του 2010.Οι ενδοιασμοί αυτοί ενδεχόμενα να πάρουν τη μορφή της βεβαιότητας εάν σκεφθούμε ότι η ελαστικότητα των φορολογικών εσόδων για το 2010 υπολογίζεται στα επίπεδα του 4,23, δεδομένου ότι η ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ υπολογίζεται στο 1,7%, ενώ η αύξηση των φορολογικών εσόδων στο 7,2%.Εάν σκεφθούμε ότι κατά την τελευταία δεκαετία η ελαστικότητα των φόρων δεν έχει ξεπεράσει το 1,45%, τότε εύκολα συνάγεται το συμπέρασμα ότι σε περιόδους δημοσιονομικών και πιστωτικών κρίσεων, επίπεδα ελαστικότητας της τάξεως του 4,23 όπως και της τάξης του 2,25 που περιγράφονταν στο προϋπολογισμό του 2009 φαντάζουν εξωπραγματικά.Οπως είναι γνωστό ελαστικότητα φόρων άνω του 1 δείχνει υπερφορολόγηση και κάτω του 1 φοροδιαφυγή.Tο ίδιο συμβαίνει με την ελαστικότητα του ΦΠΑ, η οποία την τελευταία δεκαετία δεν έχει περάσει υψηλοτέρα του 1,65.Η πρόβλεψη για αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ κατά 5,3% οδηγεί σε μια ελαστικότητα της τάξεως του 3,2 σαφώς υψηλότερη και από την αποτυχημένη πρόβλεψη του 2009 που ήταν της τάξεως του 1,82.Στη βάση αυτή, ελαστικότητα φόρων της τάξεως του 4,23 και ελαστικότητα ΦΠΑ της τάξεως του 3,2 δείχνει τάση υπερφορολόγησης που στην περίοδο που διανύουμε δυστυχώς το μόνο που επιτυγχάνει είναι ο προϋπολογισμός που κατατίθεται να θεωρείτε πριν την ψήφισή του ανεφάρμοστος και υπό επανεξέταση, όπως έγινε και με τον προϋπολογισμό του 2009.

Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος.

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 8/11/2009).

Η θεωρία της περιστρεφόμενης πόρτας.

Ουδείς δύναται δυσί κυρίοις δουλεύειν ,ή γαρ τον ένα μισήσει και τον έτεροναγαπήσει ή ενός ανθέξεται και του έτερουκαταφρονήσει.Ου δύνασθε θεώ δουλεύειν και μαμμωνά.

Κατά ΜατθαίονΚεφ- ΣΤ.
ΤΟΥ ΣΑΡ. ΛΕΚΚΑ

Σε Ευρώπη και ΗΠΑ, από τη στιγμή που τα χρηματιστήρια έδειξαν ότι τα χειρότερα έχουν ήδη περάσει, άρχισε στις αρχές Μαρτίου 2009 η συζήτηση για την αναγκαιότητα δημιουργίας οργάνων που θα εποπτεύουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα.Η αναζήτηση του ιδεατού εποπτικού συστήματος, η αναζήτηση φορέων που θα αναλύουν τους κινδύνους και θα προειδοποιούν έγκαιρα για επερχόμενες δυσμενείς καταστάσεις ήταν όπως φαινομενικά έδειχνε μία από τις βασικές προτεραιότητες των περισσότερων κυβερνήσεων.Στην Ευρώπη πίστευαν ότι εάν δεν παρθούν μέτρα τώρα που έχει έρθει ο Αρμαγεδδών, τότε δεν θα παρθούν ποτέ.Στις ΗΠΑ, διά του υπουργού Οικονομικών πίστευαν ότι εάν δεν αντιμετωπισθούν τα σοβαρά θέματα εποπτείας τώρα που ο κόσμος είναι ζεστός δεν θα παρθούν ποτέ.Η αναγκαιότητα ήταν δεδομένη.Οι παραδοσιακοί εποπτικοί οργανισμοί είχαν εκ του αποτελέσματος αποτύχει και μάλιστα οικτρά.Απαιτούνταν νέοι και μάλιστα πιο ορθολογικοί, πιο έντιμοι και πιο τεχνοκρατικά δομημένοι εποπτικοί μηχανισμοί.Το θέμα όμως που τίθονταν είναι ποιοι θα τους δημιουργούσαν, με ποια υλικά και προς ποια κατεύθυνση.Στις ΗΠΑ το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης Ομπάμα αποτελούνταν από άτομα τα οποία ευθύνονταν για την κρίση, που θεωρούνταν ως η μεγαλύτερη από το 1930.Από τη μία πλευρά ο νέος πρόεδρος θέλοντας να καταγραφεί ως μεταρρυθμιστής του ρυθμιστικού πλαισίου θεωρούσε ότι πρέπει να γίνουν αλλαγές εκ βάθρων υιοθετώντας στην ουσία την άποψη ότι η ανεπάρκεια, η διαπλοκή και η ταύτιση υπόγειων συμφερόντων μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων είναι η πηγή των κακών.Από την άλλη πλευρά, όμως, οι άνθρωποι που θα σχηματοποιούσαν τις προτάσεις και τις δομές του νέου συστήματος ήταν υλικά φθαρμένα που δεν εγγυώνταν ότι το νέο θα ήταν πιο υγιές από το παλαιό ούτε κατά ελάχιστο.Δηλαδή οι άνθρωποι που θα έβαζαν τάξη στη Wall Street εκεί που ξεκίνησε η μεγαλύτερη σύγχρονη κρίση, οι άνθρωποι που μετά από την απορρύθμιση των αγορών θα προχωρούσαν στην επαναρρύθμιση, ήταν και οι ίδιοι κομμάτια του παζλ της χρεοκοπίας του παλαιού συστήματος.Εάν ο πρόεδρος Ομπάμα θέλει να περάσει στην ιστορία ως μεταρρυθμιστής, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει είναι να κλείσει την περιστρεφόμενη πόρτα που χρησιμοποιούν τα στελέχη που ασπάζονται δύο θεότητες.Η θεωρία της περιστρεφόμενης πόρτας ισχύει για στελέχη που μετακινούνται αμφίδρομα μεταξύ του επιχειρηματικού και του δημόσιου τομέα, κάτι που κρατά την εκάστοτε κυβέρνηση όμηρο των επιχειρηματικών συμφερόντων.Αυτή η πόρτα πρέπει να κλείσει και να ανοιχτεί μία νέα, η οποία να έχει μία και μόνη κατεύθυνση.Αυτό εάν το πετύχει ο πρόεδρος Ομπάμα θα έχει κερδίσει τη νέα εποχή που επαγγέλλεται.Τα πρώτα δείγματα του όμως είναι προς την κατεύθυνση της παλαιάς πόρτας της περιστρεφόμενης.Ο υπουργός οικονομικών Τιμόθι Γκάιτνερ την περίοδο 2004-2009 ήταν πρόεδρος της Fed Νέας Υόρκης, έχοντας αποτύχει πλήρως στην πρόληψη της φούσκας που δημιούργησαν οι κολοσσοί της Wall Street.Κατά την περίοδο που ήταν πρόεδρος, ο χρηματοπιστωτικός κλάδος της Νέας Υόρκης εκτέθηκε σε υπέρμετρους κινδύνους, αφού η απουσία ελέγχων έδινε τη δυνατότητα παράτολμων κινήσεων.Λογικό, εάν σκεφθούμε ότι οι μετοχές της Fed Νέας Υόρκης αλλά και όλων των κεντρικών τραπεζών στις πολιτείες των ΗΠΑ ελέγχονται από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που υποτίθεται ότι ελέγχουν.Το ευτράπελο είναι ότι στο διοικητικό συμβούλιο της Fed Νέας Υόρκης μετέχουν στελέχη χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της Wall Street.Τα τελευταία χρονιά, μέλη του ΔΣ ήταν οι διευθύνοντες σύμβουλοι της Citigroup, της Lehman Brothers, της Morgan Chase και άλλων.Δηλαδή, εμφανίζεται το ευτράπελο, αυτοί που ελέγχουν και αναχαιτίζουν παρακινδυνευμένες πρακτικές να είναι οι ίδιοι με τους ελεγχόμενους και αυτούς που σχεδιάζουν τα τοξικά προϊόντα.Στη βάση αυτή δεν πρέπει να μας ξενίζει το πώς και το γιατί φθάσαμε στην κρίση, που θεωρείτε η μεγαλύτερη από το 1930.Στη βάση αυτή δεν πρέπει να μας ξενίζει το γεγονός των υπερβολικά γενναιόδωρων πακέτων διάσωσης προς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ούτε να μας ξενίζει το γεγονός ότι μετά τον μηδενισμό των επιτοκίων η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ προχώρησε άμεσα στην ποσοτική επεκτατική νομισματική πολιτική, που θέλει την αγορά εταιρικών ομολόγων με την κοπή νέου χρήματος.Ο Τιμόθι Γκάιτνερ την περίοδο 1998-2001 ήταν υφυπουργός Οικονομικών υπό την εποπτεία των υπουργών Ρόμπερτ Ρούμπιν και Λάρι Σάμερς.Πέρα από τη θέση του υπουργού Οικονομικών, η επόμενη ισχυρότερη θέση στο οικονομικό επιτελείο του προέδρου Ομπάμα είναι η θέση του επικεφαλής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου, την οποία κατέχει ο Λάρι Σάμερς.Ο Λάρι Σάμερς, κατά τη δεκαετία του ΄90, ως υπουργός Οικονομίας της κυβέρνησης Κλίντον, θεωρείται από τους ηγέτες της χρηματοοικονομικής απορρύθμισης, ενώ προώθησε την κατάργηση το νόμου Γκλάας- Στίγκαλ, που είχε ψηφισθεί επί προεδρίας Ρούσβελτ και διαχώριζε αυστηρά τις δραστηριότητες εμπορικών και επενδυτικών τραπεζών, ενώ ήταν θιασώτης της πλήρους ελευθερίας στην αγορά χρηματοοικονομικών παραγώγων.Το πλαίσιο που διαμόρφωσε ο Λάρι Σάμερς στην ουσία ευθύνεται για την ανεξέλεγκτη διόγκωση των παράδοξων πρακτικών που χρησιμοποίησαν οι χρηματοοικονομικοί οργανισμοί.Για το δίδυμο Γκάιτνερ - Σάμερς οι «New York Times» έγραψαν ότι ο Σάμερς θα είναι το μυαλό και ο Γκάιτνερ το χέρι της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης Ομπάμα.Φυσικά, από την περιστρεφόμενη πόρτα έχουν περάσει ουκ ολίγοι, όχι μόνο Δημοκρατικοί αλλά και Ρεπουμπλικανοί.Ο Ρόμπερτ Ρούμπιν, που θεωρείτε ο πνευματικός πατέρας του διδύμου Γκάιτνερ - Σάμερς, πριν την υπουργική του θητεία στην κυβέρνηση Κλίντον είχε διατελέσει πρόεδρος της Goldman Sachs, ενώ μετά την υπουργική του θητεία διετέλεσε πρόεδρος της εκτελεστικής επιτροπής της Citigroup.Ο Χένρι Πόλσον, τελευταίος υπουργός οικονομικών της κυβέρνησης Μπους, ήταν πριν τη θητεία του στην κυβέρνηση διευθύνων σύμβουλος της Goldman Sachs, ενώ ο προκάτοχός του Τζόν Σνόου μετά την υπουργική θητεία βρέθηκε στην Cerberus Capital Management.O πρώην διοικητής της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ Αλαν Γκρίνσπαν μετά τη θητεία του πήρε θέση συμβούλου στην επενδυτική Pimco.O κατάλογος είναι μεγάλος, αφού η περιστρεφόμενη πόρτα βρίσκεται συνεχώς σε κίνηση.Τελευταία την πέρασε ο Μάικλ Παέζι, ο οποίος ήταν προσωπάρχης του Μπάρνι Φράνκ, προέδρου της Επιτροπής Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών της Βουλής των Αντιπροσώπων και ο οποίος ανέλαβε επικεφαλής κυβερνητικών υποθέσεων στην Goldman Sachs, θέση που κατείχε ο Μάρκ Πάτερσον, ο οποίος σήμερα είναι προσωπάρχης του υπουργείου Οικονομίας.Εν κατακλείδι, νέο ρυθμιστικό και εποπτικό πλαίσιο δεν μπορεί να δημιουργηθεί από ανθρώπους που δεν έχουν την έξωθεν καλή μαρτυρία.Θα επαναλάβουμε, ότι εάν ο πρόεδρος Ομπάμα θέλει να περάσει στην ιστορία ως μεταρρυθμιστής, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει είναι να κλείσει την περιστρεφόμενη πόρτα που χρησιμοποιούν τα στελέχη που ασπάζονται δύο θεότητες.Το ίδιο πρέπει να κάνουν και οι Ευρωπαίοι εάν δεν θέλουν να ξαναζήσουν τον Αρμαγεδδών και μάλιστα στην ακόμη ισχυρότερη καταστροφική του εκδοχή.

Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος.

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 1/11/2009).

Τα αίτια της ήττας για τη Ν.Δ.
Πηγή : ΛΕΚΚΑΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ
Οι εκλογές τη 4ης Οκτωβρίου 2009 πέρασαν ήδη στην ιστορία όμως κατά την προσωπική μας άποψη πρέπει να θεωρηθούν εκλογές σταθμός με την έννοια ότι κάτι ουσιαστικό έχει αλλάξει στην ελληνική κοινωνία.
Η εναλλαγή των κομμάτων στην εξουσία είναι στοιχείο δημοκρατίας όμως το εκλογικό σώμα για πρώτη φορά αρνήθηκε να υπακούσει στην πλειοψηφία του σε κανόνες και πλαίσια που είχαν διαμορφωθεί από την μεταπολίτευση και μετά .
Ο απόλυτος κομματισμός έδωσε την θέση του στον πραγματισμό και πλέον θα είναι απαραίτητο για κάθε διεκδικητή της εξουσίας ο παραμερισμός των ιδεολογικών πλαισίων .
Τείχη δεν υπάρχουν , η μετακίνηση του εκλογικού σώματος έγινε πλέον ευκολότερη υπόθεση με την έννοια ότι δεν υπάρχουν φραγμοί που να μετριάζουν την άρνηση και την πικρία των απλών ψηφοφόρων .
Η τιμωρία ως απόρριψη ενός κόμματος ή μιας πολιτικής τακτικής θα λειτουργεί ανεξάρτητα από ιδεοληψίες και κομματικές φιλίες .
Η ΝΔ του Καραμανλή δεν το κατάλαβε αυτό και το πλήρωσε .
Δεν είναι τυχαίο ότι όσοι είχαν την εντύπωση ότι η εξουσία και οι υπουργικοί θώκοι θα είναι στο διηνεκές τμήμα της παρουσίας τους στα κοινά πλέον βρίσκονται εκτός του πολιτικού παιχνιδιού.
Περί τους 28 ανέρχονται οι υπουργοί και οι υφυπουργοί που είχε τιμήσει με την εμπιστοσύνη του ο Κ. Καραμανλής και σήμερα βρίσκονται εκτός βουλής .
Όλοι αυτοί που είχαν κάνει την υπεροψία την αλαζονεία και την απόσταση από τους πολίτες έμβλημα της διακυβέρνησης τους είχαν το θράσος να ξαναζητούν την ψήφο όσων επί 5 χρονιά θεωρούσαν μουζίκους .
Οι κλειστές πόρτες , η αλαζονική συμπεριφορά , η κακή έξωθεν μαρτυρία από συμπεριφορές και τρόπους διαβίωσης , η προκλητική στάση σε θέματα ηθικής τάξης , οι σάπιες αυλές και η υιοθέτηση πρακτικών που απείχαν από την αρχή του ταπεινά και σεμνά στοίχησαν στην κυβέρνηση και στην παράταξη .
Δεν έχασε μόνο η κυβέρνηση όπως ισχυρίζονται ορισμένοι αλλά και το κόμμα ως παράπλευρος μηχανισμός νομής της εξουσίας .
Φθάσαμε στο σημείο ο γραμματέας του κόμματος και η επικεφαλής του πολιτικού σχεδιασμού να μην μπορούν να εκλεγούν ούτε βουλευτές ίσως διότι ο απλός λαός πήρε τις μετρητοίς την απαίτηση του γραμματέα του κόμματος να καταψήφιση όσους τον πλήγωσαν .
Το κόμμα την 5ετια 2004-2009 λειτούργησε και αυτό στην βάση της παρέας χωρίς να δίνει ζωτικό χώρο σε στελέχη που ήθελαν να προσφέρουν .
Τα μέλη της παρέας στην κάθε γραμματεία καθόριζαν τα πάντα έχοντας την εσφαλμένη εντύπωση πως οι απλοί πολίτες και τα απλά μέλη του κόμματος θα αποδέχονταν τις ιδιοτροπίες τους χωρίς να προβάλλουν ούτε τις τυπικές αστικές αντιρρήσεις .
Ο κόσμος απομακρύνθηκε και οι εκλογές το απέδειξαν .
Τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου δεν τις κέρδισε το ΠΑΣΟΚ , το αντίθετο τις έχασε η ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ .
Το 2004 την ΝΔ είχαν εμπιστευτεί με την ψήφο τους 3.359.058 πολίτες , το 2007 οι ψήφοι μειώθηκαν στις 2.995.321 και το 2009 μειώθηκαν περαιτέρω στις 2.295.318 .
Μεταξύ 2004-2009 δηλαδή μέσα σε μια 5ετία η ΝΔ έχασε 1.063.740 ψηφοφόρους .
Το ίδιο διάστημα το ΠΑΣΟΚ κέρδισε 8.990 νέους ψηφοφόρους αφού από τους 3.002.531 του 2004 φθάσαμε στους 3.011.521 το 2009.
Δηλαδή από τις απώλειες των 1.063.740 ψηφοφόρων της ΝΔ το ΠΑΣΟΚ προσέλκυσε μόνο 8.990 .
Εάν λάβουμε υπόψη ότι ο ΛΑΟΣ την 5ετία 2004-2009 αύξησε την δύναμη του κατά 223.960 ψηφοφόρους αφού από τους 162.103 του 2004 το 2009 έφθασε τους 386.063 τότε εύκολα συνάγεται το συμπέρασμα πως περίπου 800.000 ψηφοφόροι της ΝΔ απείχαν μη θέλοντας να καταψηφίσουν .
Στην ουσία το ΠΑΣΟΚ δεν κέρδισε τίποτα απλά η διαφορά των 10 ποσοστιαίων μονάδων οφείλεται στην ΝΔ .
Το εκλογικό αποτέλεσμα της 4ης Οκτωβρίου 2009 δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία .
Το μήνυμα ο απλός πολίτης της χώρας το είχε δώσει από το φθινόπωρο του 2007 όταν έδινε στην κυβέρνηση της ΝΔ νίκη με όρους δεύτερης ευκαιρίας .
Τα κυβερνητικά και κομματικά στελέχη δεν κατανόησαν τότε ότι η κοινωνική επιρροή της ΝΔ μειώνονταν και μάλιστα σημαντικά.
Τον Μάρτιο του 2004 είχαν ψηφίσει την ΝΔ 3,35 εκατομμύρια ψηφοφόροι .
Ψήφισαν διότι η ΝΔ υπερείχε στον ηθικό τομέα .
Οι πολίτες είχαν αηδιάσει με τα σκάνδαλα , την κακοδιαχείριση , τις μίζες , την διαφθορά , την ατιμωρησία και ήθελαν μια νέα διακυβέρνηση με όρους διαφάνειας , εντιμότητας και ταπεινότητας.
Οι απλοί ψηφοφόροι δεν είχαν ψηφίσει την ΝΔ ούτε για το πρόγραμμα της , ούτε για την διακήρυξη περί ανασυγκρότησης του κράτους .
Την ψηφίσαν διότι ήθελαν μια εξουσία με νέο ήθος και ύφος.
Τον Σεπτέμβριο του 2007 η ΝΔ ψηφίσθηκε από 3 εκατ. Πολίτες με την επιρροή της να μειώνεται κατά 350 χιλιάδες ψηφοφόρους.
Το μήνυμα δεν ελήφθη με αποτέλεσμα στις ευρωεκλογές του 2009 η επιρροή να μειωθεί κατά 1,3 εκατ. ψηφοφόρους σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του 2007 και κατά 1,7 εκατ. ψηφοφόρους σε σχέση με τις εθνικές του 2004.
Το μήνυμα αυτή την φορά ήταν ισχυρότατο.
Δεν ελήφθη όμως .
Η συρρίκνωση της κοινωνικής επιρροής οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην συρρίκνωση της ηθικής υπεροχής της ΝΔ.
Τα σκάνδαλα ,η αλαζονεία και η ατιμωρησία αηδίασαν τους Νεοδημοκράτες οι οποίοι συνειδητά απείχαν από τις κάλπες.
Το βασικό πρόβλημα κυβέρνησης ,κόμματος και δημόσιας διοίκησης είναι η επιλογή των προσώπων που καλούνται να εφαρμόσουν την κυβερνητική πολιτική. Οι επιλογές στις περισσότερες των
περιπτώσεων ήταν από γραφικές (όπως με τις Διοικήσεις των νοσοκομείων ),ελάχιστα πειστικές (όπως με τους προέδρους των ασφαλιστικών ταμείων ) , κοντόφθαλμες (όπως με τους Γενικούς Γραμματείς Υπουργείων) και κοινωνικά αδόκιμες (όπως στους τομείς της υγείας ,της Δικαιοσύνης και της Ασφάλειας).
Οι πολίτες δεν ψηφίσαν την ΝΔ όχι γιατί είχαν πληγεί από την οικονομική κρίση , όχι γιατί η καθημερινότητα δεν είχε βελτιωθεί ,αλλά γιατί είχαν σιχαθεί από συμπεριφορές υπουργών , βουλευτών , κομματικών και κρατικών στελεχών.
Οι συμπεριφορές αυτές πλήγωσαν τους πολίτες και η τιμωρία ήρθε μέσω της κάλπης .
Ήταν τέτοια μορφής η δυσαρέσκεια του Νεοδημοκράτη που ακόμη και το συναίσθημα μπήκε στην άκρη .
Κάστρα έπεσαν όπως αυτό της Α´ Αθήνας , του Κιλκίς και της Φλώρινας , ενώ η Φωκίδα και η Άρτα έπεσαν ξανά στα χέρια του ΠΑΣΟΚ μετά από 24 και 16 χρόνια αντίστοιχα .
Η ΝΔ έχασε τους αγρότες και τους μικρομεσαίους ενώ καλές επιδόσεις έχει μόνο μεταξύ των ηλικιών άνω των 65 ετών .
Οι νέοι ψηφοφόροι που αποτελούν το 2,5% του εκλογικού σώματος στράφηκαν κατά 42% στο ΠΑΣΟΚ και μόνο το 21% προτίμησε την ΝΔ , ενώ οι γυναίκες κατά 44% προτίμησαν ΠΑΣΟΚ έναντι 36% την ΝΔ.
Σε ότι αφορά τις μετακινήσεις των ψηφοφόρων της ΝΔ, το 11% πήγε προς το ΠΑΣΟΚ , το 6% στο ΛΑΟΣ ,το 2% στους Οικολόγους –Πράσινους ενώ από 1% πήραν ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ.
Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι η συναισθηματική ψήφος αφορά μόνο τα συμπαγή τμήματα των κομμάτων εξουσίας που καταγράφονται περί το 35% της εκλογικής τους δύναμης ενώ από κει και μετά οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις δείχνουν ότι οι παραδοσιακές διαχωριστικές γραμμές και οι ιδεολογικές περιχαρακώσεις ανήκουν στο παρελθόν με όποιον τις ασπάζεται να είναι εκτός πραγματικότητας .
Οι αποφάσεις των ψηφοφόρων που διαμορφώνουν τις πλειοψηφίες άνω του 35% πλέον είναι συνάρτηση συμπεριφορών , προσώπων , ατομικών προτεραιοτήτων και κυρίως ηθικών κριτηρίων .

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ISTHMOS.GR ΣΤΙΣ 22/10/2009)

Η κρίση και η χρησιμότητα των θεωριών Κέινς και Φρίντμαν .
ΤΟΥ ΣΑΡ. ΛΕΚΚΑ

Η μεγαλύτερη οικονομική και πιστωτική κρίση που βιώνει η παγκόσμια οικονομία από το καλοκαίρι του 2007 και μετά τη δεκαετία του 1930 έφερε στην επιφάνεια τη χρησιμότητα των θεωριών που δοκιμάσθηκαν κατά το δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα.Για την αντιμετώπιση της τρέχουσας κρίσης προκρίθηκαν σε επίπεδο εφαρμοσμένης οικονομικής πολιτικής οι θεωρίες των Κέινς και Φρίντμαν.Στην ουσία κεντρικές τράπεζες και κυβερνήσεις άρχισαν να παρεμβαίνουν προς την κατεύθυνση αντιμετώπισης των δυσμενών και πρωτόγνωρων καταστάσεων, που έχει δημιουργήσει η κρίση από το καλοκαίρι του 2007, έχοντας χάσει περίπου έναν χρόνο στον προθάλαμο της αναμονής.Σήμερα, καθώς έχουν καλυφθεί χρονικά δύο περίπου χρόνια παρεμβάσεων, το ερώτημα που τίθεται έχει να κάνει με τη χρησιμότητα των θεωριών των δύο μεγάλων οικονομολόγων.Η συνταγή εξόδου από την κρίση σε ποιες αναλογίες περιείχε τον Κέινς και σε ποιες τον Φρίντμαν;Με δεδομένο ότι όλοι αποδέχονται τη χρησιμότητα και των δύο οικονομικών δράσεων που προτείνουν οι Κέινς και Φρίντμαν μέσω των θεωριών τους το ερώτημα που τίθεται σήμερα έχει να κάνει με την υπεροχή της μιας ή της άλλης δράσης σε επίπεδο εφαρμοσμένης οικονομικής πολιτικής.Από τη μια έχουμε την προτροπή του πατριάρχη του Φιλελευθερισμού Φρίντμαν να διοχετευθούν χρήματα στην οικονομία ως να ρίχναμε λεφτά με το ελικόπτερο και από την άλλη ο κλασικός οικονομολόγος Κέινς, που μας προτρέπει να αυξάνουμε τις δημόσιες δαπάνες σε περιόδους οικονομικής κρίσης, ώστε να αυξηθεί η ζήτηση στην οικονομία.Μια αρχική αποτίμηση των παρεμβάσεων κεντρικών τραπεζών και κυβερνήσεων οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η ανάγκη κατ' αρχήν άμεσης αντιμετώπισης των δυσμενών επιπτώσεων και αφετέρου ο συστημικός κίνδυνος από την ενδεχομένη κατάρρευση των πιστωτικών ιδρυμάτων οδήγησε σε συνταγή παρέμβασης με μεγαλύτερη δοσολογία από Φρίντμαν.Για τη στήριξη των ευρωπαϊκών τραπεζών από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μέχρι και τα τέλη Μαΐου 2009 είχαν εγκριθεί ποσά που φθάνουν τα 5,3 τρισ. δολάρια ή 3,77 τρισ. ευρώ. Ποσό ιδιαίτερα μεγάλο εάν λάβουμε υπόψη ότι ξεπερνά το ΑΕΠ της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης της γερμανικής.Αυτά τα 3,77 τρισ. ευρώ αναλύονται σε 311,4 δισ. ευρώ για κεφαλαιακές ενισχύσεις, σε 2,92 τρισ. ευρώ για εγγυήσεις, σε 33 δισ. ευρώ για αγορά προβληματικών στοιχείων και σε 505,6 δισ. ευρώ για ενισχύσεις ρευστότητας των τραπεζών.Οι ΗΠΑ υπερέβαλαν εαυτόν, αφού η κυβέρνηση και η κεντρική τράπεζα δαπάνησαν με τις μορφές δανεισμού και χορηγήσεων το ποσό των 12,8 τρισ. δολαρίων για τη στήριξη των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων.Τα προγράμματα στήριξης της πραγματικής οικονομίας, όμως, που εμπεριέχουν Κέινς, αφού οδηγούν στην αύξηση των δημοσίων δαπανών, είναι σαφώς υποδεέστερα για να μην ισχυρισθούμε υποπολλαπλάσια των αντίστοιχων προγραμμάτων στήριξης των τραπεζών.Για παράδειγμα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που συνεδρίασε στις 11 και 12/12/2008 ενέκρινε σχέδιο ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας ύψους 200 δισ. ευρώ, ποσού ισοδύναμου προς το 1,5% του ΑΕΠ της ένωσης (περίπου 1,2% από εθνικούς πόρους και 0,3% από Κοινοτικούς πόρους).Το κάθε κράτος-μέλος θα εξειδίκευε τα μέτρα στη βάση των αναγκών του και στη μορφή είτε των δημοσίων δαπανών, είτε των φορολογικών απαλλαγών, είτε στη στοχευμένη στήριξη ορισμένων κατηγοριών - επιχειρήσεων που πλήττονταν όπως οι αυτοκινητοβιομηχανίες.Για τις ΗΠΑ το αντίστοιχο πρόγραμμα στήριξης της πραγματικής οικονομίας δημοσιοποιήθηκε αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του νέου προέδρου Ομπάμα ύψους 787 δισ. δολ. ισοδύναμου του 5,8% του ΑΕΠ. Ανάλογες στρατηγικές ελήφθησαν από τα περισσότερα κράτη της υφηλίου.Το πρόγραμμα ενίσχυσης της ιαπωνικής οικονομίας μέσω δημοσίων δαπανών και φορολογικών κινήτρων ήταν της τάξεως του 2% του ΑΕΠ, ενώ της Κίνας ύψους 450 δισ. ευρώ ή του 15% του ΑΕΠ στόχευε στην αναχαίτιση της πτώσης του ρυθμού ανάπτυξής της.Τα αποτελέσματα των παρεμβάσεων είναι ανάλογα των χρημάτων που διατέθηκαν.Η πιστωτική κρίση και η κατάρρευση των τραπεζών και των ασφαλιστικών ιδρυμάτων απεφεύχθη, ενώ η ομαλοποίηση των επιτοκίων δείχνει ότι βρισκόμαστε σε καλό δρόμο.Αντίθετα, η αύξηση της ανεργίας σε ευρωζώνη και ΗΠΑ σε επίπεδα περί του 9,5% το φθινόπωρο 2009 με αυξητικές τάσεις δείχνει ότι η πραγματική οικονομία ακόμη δοκιμάζεται.Προσωπικά πιστεύουμε ότι οι κεντρικές τράπεζες και οι κυβερνήσεις σε διεθνές επίπεδο υπερέβαλαν, διοχετεύοντας περισσότερα κεφάλαια από αυτά που απαιτούνταν για τη σταθεροποίηση των πιστωτικών αγορών.Η βοήθεια που εδίδετο προς τις τράπεζες ανασύρει από το υποσυνείδητο εικόνες επισιτιστικής βοήθειας που έστελναν οι δυτικές χώρες με τα ελικόπτερα προς διάφορα αφρικανικά κράτη.Τα τρόφιμα σε ελάχιστες περιπτώσεις έφθαναν σε αυτούς που πραγματικά είχαν ανάγκη.Τις περισσότερες φορές κατέληγαν στα χέρια φυλάρχων και πολέμαρχων, οι οποίοι τα χρησιμοποιούσαν για την αύξηση της δικιάς τους επιρροής.

Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 18/10/2009)

Το εκλογικό αποτέλεσμα στην Κορινθία.
Πηγή : ΛΕΚΚΑΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ
Ποιο είναι το βασικό συμπέρασμα που έβγαλε η κάλπη της 4ης Οκτωβρίου 2009 για την Κορινθία .
Ότι δεν κέρδισε το ΠΑΣΟΚ παρά την φαινομενικά μεγάλη ποσοστιαία διαφορά , αλλά ότι έχασε η ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ .
Και εξηγούμεθα .
Το 2004 την ΝΔ στην Κορινθία είχαν εμπιστευτεί με την ψήφο τους 50.445 πολίτες , το 2007 οι ψήφοι μειώθηκαν στις 46.027 και το 2009 μειώθηκαν περαιτέρω στις 36.264 .
Μεταξύ 2004-2009 δηλαδή μέσα σε μια 5ετία η ΝΔ έχασε 14.181 ψηφοφόρους .
Το ίδιο διάστημα το ΠΑΣΟΚ κέρδισε 925 νέους ψηφοφόρους αφού από τους 46.182 του 2004 φθάσαμε στους 47.107 το 2009.
Δηλαδή από τις απώλειες των 14.181 ψηφοφόρων της ΝΔ το ΠΑΣΟΚ προσέλκυσε μόνο 925 .
Εάν λάβουμε υπόψη ότι ο ΛΑΟΣ στην Κορινθία την 5ετία 2004-2009 αύξησε την δύναμη του κατά 2.496 ψηφοφόρους αφού από τους 2.816 του 2004 το 2009 έφθασε τους 5.312 τότε εύκολα συνάγεται το συμπέρασμα πως περίπου 8.000 ψηφοφόροι της ΝΔ απείχαν μη θέλοντας να καταψηφίσουν .
Η αποχή στις φετινές εκλογές για τον νομό Κορινθίας έφθασε το 26,4% ενώ το 2004 καταγράφονταν στο 20,5%.
Στην ουσία το ΠΑΣΟΚ δεν κέρδισε τίποτα στην Κορινθία απλά η διαφορά των 10 ποσοστιαίων μονάδων οφείλεται στην ΝΔ και στους λόγους που ήδη από τις 13 Ιουνίου 2009 με άρθρο μας στο ISTHMUS .GR αναλύαμε .
Τότε γράφαμε :
« Ο Κορίνθιος Νεοδημοκράτης έχει απογοητευθεί από συμπεριφορές πολιτικών στελεχών που κρίνονται με τους επιεικέστερους των χαρακτηρισμών ως πολιτικά και κοινωνικά απαράδεκτες .
Η ΝΔ στην Κορινθία έχει τρεις βουλευτές κάτι που έχει να ξανασυμβεί από την δεκαετία του 70 .
Παρόλα αυτά όμως καμιά δυναμική δεν έχει δημιουργηθεί από τον Σεπτέμβριο του 2007 από την αριθμητική αυτή υπεροχή.
Ο λόγος απλός και έχει να κάνει με την στελέχωση του ψηφοδελτίου.
Όταν διαμορφώνεται ψηφοδέλτιο στην βάση των προτιμήσεων που έχουν κάποια επώνυμα στελέχη με απώτερο στόχο την εύκολη επανεκλογή τους τότε είναι λογικό και επόμενο η έλλειψη ανταγωνισμού να οδηγεί στην εκλογή ή επανεκλογή στελεχών που είναι πολιτικά και τεχνοκρατικά ανεπαρκή.
Εάν στην ανεπάρκεια προστεθούν η αλαζονεία και η υπεροψία τότε εύκολα γίνεται αντιληπτή η αιτία απομάκρυνσης των ψηφοφόρων από την ΝΔ.
Ο Κορίνθιος Νεοδημοκράτης έχει αηδιάσει από πρακτικές και συμπεριφορές που είναι μακράν των αρχών της παράταξης .
Ο Κορίνθιος Νεοδημοκράτης έχει απογοητευθεί από την έλλειψη σεβασμού που επιδεικνύουν ορισμένα πολιτικά στελέχη που νομίζουν ότι ο Υπουργικός ή ο βουλευτικός θώκος όπως και η συμμετοχή σε κάποιο ΔΣ ή σε κάποια διοικητική θέση τους δίνει το δικαίωμα να μην λαμβάνουν υπόψη τις πραγματικές ανάγκες των κατοίκων του νομού.
Ο Κορίνθιος Νεοδημοκράτης έχει εκνευρισθεί από την απουσία έστω και μιας τυπικής προσέγγισης από το πολιτικό δυναμικό της ΝΔ προς την κατεύθυνση ανάδειξης προβλημάτων κοινού ενδιαφέροντος
Ο Κορίνθιος Νεοδημοκράτης έχει καταγράψει πρακτικές που υπηρετούν ιδιοτελή συμφέροντα σε βάρος του συνόλου .
Στις ευρωεκλογές τιμωρηθήκαν η έπαρση , η αλαζονεία , η ανεπάρκεια , η υπεροψία και η αδιαφορία προς τον απλό πολίτη.
Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν .
Η επανάκτηση της εμπιστοσύνης προϋποθέτει επιστροφή σε αξίες και αρχές που έχουν καταστρατηγηθεί.
Το ερώτημα είναι , εάν το υφιστάμενο πολιτικό προσωπικό μπορεί να αλλάξει την έξωθεν κακή μαρτυρία που το ίδιο έχει διαμορφώσει.
Κατά την άποψη μας απαιτείται στην παρούσα φάση αναδιάταξη του πολιτικού δυναμικού με ορθολογικότερα ( είναι απαράδεκτη και κοινωνικά και πολιτικά μη αποδεκτή η εικόνα των πολυθεσιτών ) και αντικειμενικότερα κριτήρια.
Η ανανέωση είναι επιπλέον επιτακτική ανάγκη και μάλιστα πρέπει να έχει χαρακτήρα ολοκληρωτικά ριζικό.»
Αυτά γράφαμε λίγο μετά τις ευρωεκλογές όμως δυστυχώς για την παράταξη και τους Νεοδημοκράτες στο μεσοδιάστημα που ακολούθησε μέχρι τις εθνικές εκλογές η κατάσταση χειροτέρευσε με αποκορύφωμα την προεκλογική περίοδο .
Τότε το επίπεδο των υποψηφίων που ζητούσαν την ψήφο μας έπεσε ακόμη χαμηλότερα με ανταλλαγή ύβρεων και χαρακτηρισμών.
Στην ουσία ακόμη και την ύστατη ώρα δεν είχε γίνει κατανοητή η απέχθεια ενός μεγάλου κομματιού της βάσης για την καταστρατήγηση του σεμνά και ταπεινά που είχε κάνει σημαία η ΝΔ από το 2004. Ο απλός πολίτης έχει ένστικτο .
Έστειλε του δραγάτες στην Βουλή αφού δεν έχει κάτι πιο ουσιαστικό να επιλέξει, ως το λιγότερο κακό και τους αριστοκράτες στο σπίτι τους βάζοντας οριστικά τέλος σε μια ολόκληρη εποχή.

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ISTHMOS.GR ΣΤΙΣ 14/10/2009)

Σκιές πίσω από τα οικονομικά θαύματα.
Του Σαρ. Λέκκα

Τις τελευταίες δεκαετίες έχουμε έρθει αντιμέτωποι με διάφορα αναπτυξιακά φαινόμενα που ο διεθνής Τύπος τα προσδιόρισε ως αναπτυξιακά θαύματα.
Το ιαπωνικό θαύμα κατά τη δεκαετία του '80, το ασιατικό θαύμα της δεκαετίας του '90 με το ευφάνταστο προσωνύμιο, οι ασιατικές τίγρεις και σε ευρωπαϊκό επίπεδο το ιρλανδικό θαύμα με το εξίσου θεαματικό προσωνύμιο, η κέλτικη τίγρης αποτελούσαν τα χαρακτηριστικότερα αναπτυξιακά παραδείγματα που γνώρισε η παγκόσμια οικονομία. Ηταν θαύματα όμως ή διάττοντες αστέρες που έλαμψαν για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο; Η ιστορία έχει δείξει ότι στην οικονομία δεν γίνονται θαύματα.Ο,τι εντυπωσιάζει, ό,τι ξεχωρίζει, ξεχωρίζει διότι υπάρχει συγκεκριμένο υπόβαθρο στήριξής του.Πολλά από τα θαύματα που έχει γνωρίσει η παγκόσμια οικονομία δεν αποτελούν τίποτα άλλο παρά τεχνική ανάδειξη με συγκριμένους τρόπους μιας αναπτυξιακής δομής, η οποία σε διαφορετική περίπτωση θα κινούνταν σε επίπεδα απλής αναγνώρισης.Οπως στον αθλητισμό το ντόπινγκ διαμορφώνει υπεραθλητές, οι οποίοι υπό άλλες συνθήκες θα ήταν απλοί αθλητές με ικανοποιητικές επιδόσεις στην καλύτερη των περιπτώσεων, έτσι και στην οικονομία η χρησιμοποίηση των παραγωγικών δομών με ντόπινγκ μια ευνοϊκή συγκυρία ή ένα τεχνικό υπόβαθρο μπορεί να μετατρέψει το θετικό σε μέγιστο και το απλό σε θαύμα.Πίσω από κάθε οικονομικό θαύμα πάντα υπάρχει ένα τεχνικά διαμορφωμένο υπόβαθρο, το οποίο όσο συντηρείτε το θαύμα προκαλεί τον θαυμασμό.Από τη στιγμή που το υπόβαθρο διαλύεται πάντα και σχεδόν άμεσα διαλύεται και το θαύμα.Η διάλυση του θαύματος δεν είναι αναίμακτη, πάντα αφήνει συντρίμμια υλικά, σωματικά και ηθικά.Τα συντρίμμια που άφησε η διάλυση του ιρλανδικού θαύματος προκαλεί σήμερα το αρνητικό ενδιαφέρον της παγκόσμιας κοινότητας.Το τεράστιο έλλειμμα της Ιρλανδίας στα επίπεδα του7,1% για το 2008 ανάγκασε την Ιρλανδική κυβέρνηση στη λήψη εκτάκτων μέτρων για τη συγκράτησή του.Το 2008 η ιρλανδική οικονομία συμπλήρωσε τρία χρονιά ύφεσης και φυσικά τρία χρόνια προϋπολογισμών λιτότητας.Για το 2009 προβλέπεται συρρίκνωση της οικονομίας κατά 8%, ενώ το έλλειμμα αναμένεται να φθάσει στο 13% του ΑΕΠ.Η παρατεταμένη ύφεση, τα σκληρά φορολογικά και εισπρακτικά μέτρα καθώς και η απουσία προοπτικής εξόδου από την κρίση οδήγησαν τον Οκτώβριο του 2008 σε κοινωνική έκρηξη με διαδηλώσεις και επεισόδια.Η απουσία οικονομικής δραστηριότητας, η διόγκωση της ανεργίας και η πτώση των καταναλωτικών δαπανών έχουν οδηγήσει στην εντυπωσιακή μείωση των φορολογικών εσόδων.Η ύφεση έχει στερέψει τις πηγές εσόδων με αποτέλεσμα ο φαύλος-κύκλος αρνητικής ανάπτυξης, ύφεσης, ανεργίας, χαμηλής κατανάλωσης, απουσίας εσόδων, νέας φορολογίας να έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο.Και όλα αυτά στην Ιρλανδία, την κέλτικη τίγρη, την οικονομία θαύμα της περιόδου 1995-2005. Κατά τη δεκαετία αυτή το ιρλανδικό ΑΕΠ διπλασιάσθηκε με αποτέλεσμα το κατά κεφαλήν εισόδημα να ξεπεράσει το μέσο όρο της ευρωπαϊκής ένωσης, ενώ η χρηματιστηριακή αξία των εταιρειών πενταπλασιάσθηκε.Η απασχόληση αυξήθηκε, το ίδιο και η ζήτηση, ενώ ο επενδυτικός οργασμός έγινε παράδειγμα προς μίμηση από πολλά ευρωπαϊκά κράτη.Τι είχε γίνει όμως και η Ιρλανδία από μια τυπικά ευρωπαϊκή χώρα μετατράπηκε σε οικονομικό τίγρη;Ποιο ήταν το υπόβαθρο που εκτόξευσε την ιρλανδική οικονομία;Το μυστικό είναι απλό, η συναλλαγματική ισοτιμία.Από τις αρχές της δεκαετίας του '90 η Ιρλανδία συνέδεσε το νόμισμά της με το γερμανικό μάρκο στα πλαίσια της δημιουργίας του ευρώ.Στη βάση του πραγματικού γεγονότος ότι οι εξαγωγές της Ιρλανδίας κατευθύνονταν προς αγγλοσαξονικές χώρες των οποίων τα νομίσματα ήταν σαφώς υπερτιμημένα, οι εμπορικές συναλλαγές αυξήθηκαν εντυπωσιακά, δίνοντας ώθηση στην οικονομία.Η υποτίμηση του νομίσματος για αρκετά χρόνια έφθασε το 50%, διαμορφώνοντας ιδανικές αναπτυξιακές συνθήκες.Το φθινόπωρο του 2000 η Ιρλανδία πραγματοποιούσε συναλλαγές με ισοτιμία ευρώ-δολαρίου στα 0,82 δολάρια, ενώ το καλοκαίρι του 2008 με ισοτιμία 1,60 δολάρια.Οσο η υποτίμηση λειτουργούσε ως αναπτυξιακό ντόπινγκ, το οικονομικό θαύμα αποτελούσε παράδειγμα προς μίμηση, ο χρηματοοικονομικός τομέας διογκώνονταν, η ανεργία μειωνόταν και οι τιμές των ακινήτων καθημερινά φούσκωναν, αντικατοπτρίζοντας τη μεγάλη ζήτηση.Από τη στιγμή που το υποτιμητικό ντόπινγκ πήρε τέλος, το θαύμα τελείωσε. Οπως λέγεται όσο υψηλότερα αναβαίνει κάποιος τόσο ισχυρός θα είναι ο γδούπος της πτώσης.Ετσι και στη Ιρλανδία, ο απόηχος της κατάρρευσης είναι μεγάλος. Η ύφεση έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις, η ανεργία έχει δημιουργήσει κοινωνικές εκρήξεις, οι τιμές των μετοχών έχουν μειωθεί κατά 90%, οι τιμές των ακινήτων έχουν εντυπωσιακά συρρικνωθεί, ο χρηματοπιστωτικός τομέας έχει βουλιάξει και το ιρλανδικό θαύμα λοιδορείται παγκοσμίως για την τύχη του.Στην ουσία όλα τα οικονομικά θαύματα έχουν την ίδια τύχη.Εκείνο που αλλάζει είναι ο χρονικός ορίζοντας που απαιτείται κάθε φορά από τη στιγμή που ένα θαύμα τελειώνει για να έρθουν τα πράγματα τουλάχιστον στην προτεραία κατάστασή τους. Η Ιρλανδία ελπίζει ότι δεν θα έχει την τύχη των Ασιατών και ειδικά της Ιαπωνίας, η οποία παλεύει από το 1985 να βρει τον δρόμο της.Τα πράγματα είναι δύσκολα αφού πέρα από την ύφεση, την πτώση των εσόδων, την αύξηση των ελλειμμάτων και του χρέους η Ιρλανδία θα πρέπει να αντιμετωπίσει και την υποεπένδυση των δημοσίων υποδομών.Κατά την περίοδο του θαύματος έγινε υπερεκμετάλλευση των υποδομών στα όρια της εξάντλησης, πράγμα που σημαίνει ότι σήμερα αυτό το κενό πρέπει να καλυφθεί με τις κατάλληλες επενδύσεις.Το ερώτημα είναι πώς θα γίνουν επενδύσεις με τεράστια ελλείμματα και μεγάλο και συνεχώς αυξανόμενο δημόσιο χρέος.

Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 11/10/2009)

Η αδυναμία παραγωγής το μείζον πρόβλημα της Ελλάδας.
ΤΟΥ ΣΑΡ. ΛΕΚΚΑ

Μπορεί η όλη συζήτηση για την οικονομία να επικεντρώνεται στα ελλείμματα και το δημόσιο χρέος μιας και η περίοδος που προηγήθηκε ήταν απόλυτα προεκλογική και τέτοιου είδους θεματολογία ενδεικνύονταν για προφανείς λόγους, πλην όμως το σημαντικότερο πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας είναι σαφέστατα άλλο.Εάν κρίνουμε από την προεκλογική περίοδο, η επαναφορά της ελληνικής οικονομίας στα υγιώς καθοριζόμενα από την Ευρωπαϊκή Ενωση μεγέθη θα λύσει διά παντός το οικονομικό πρόβλημα της χώρας.Η ουσία των προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας, όμως, δεν είναι ούτε τα ελλείμματα ούτε το χρέος. Η ουσία των προβλημάτων είναι η αδυναμία παραγωγής. Στη χώρα μας δεν υπάρχει ισχυρή παραγωγική βάση, κάτι που αποκαλυπτικά διαφαίνεται από το εξωτερικό ισοζύγιο. Η χώρα δεν παράγει στον βαθμό που θα μπορούσε.Ο αγροτικός τομέας συνεχώς συρρικνώνεται, ενώ μετά το 2013, οπότε και οι επιδοτήσεις στο μέγεθος και στον βαθμό που μέχρι σήμερα γνωρίζουμε θα λάβουν τέλος, τα προβλήματα θα διογκωθούν.Οι Ελληνες αγρότες στηρίζονται εν πολλοίς στο εισαγόμενο και ανασφάλιστο εργατικό δυναμικό.Απουσιάζει παντελώς όμως ο παραγωγικός προσανατολισμός, δηλαδή τι προϊόντα πρέπει να παραχθούν, σε ποιες ποσότητες και με ποιες προδιαγραφές.Ο δευτερογενής τομείς δεν είναι ανταγωνιστικός στις δύσκολες και απαιτητικές διεθνείς αγορές.Οι ακαθάριστες εξαγωγές αγαθών το 7μηνο Ιανουάριος - Ιούλιος 2009 έφθασαν τα 6,6 δισ. ευρώ περίπου στο 1/3 των εισαγωγών της ίδιας χρονικής περιόδου που έφθασαν τα 18,4 δισ. ευρώ.Και για να μην ισχυρισθεί κάποιος ότι τα επίπεδα των εξαγωγών είναι μικρά λόγω της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης, αρκεί να αναφέρουμε ότι και το 2007 τα έσοδα των εξαγωγών το αντίστοιχο χρονικό διάστημα καταγράφηκαν στα 6,9 δισ. ευρώ έναντι εισαγωγών 22,4 δισ. ευρώ. Το εξωτερικό ισοζύγιο από τις ισχυρότερες βιομηχανίες μας είναι η ναυτιλία, με εισπράξεις για το 7μηνο Ιανουάριος - Ιούλιος 2009 της τάξεως των 7,9 δισ. ευρώ και ο τουρισμός με εισπράξεις 5 δισ. ευρώ.Και οι δυο αυτοί τομείς έχουν πληγεί και μάλιστα σημαντικά από τη διεθνή κρίση, με τη ναυτιλία να καταγράφει τις μεγαλύτερες απώλειες εάν σκεφθούμε ότι κατά το αντίστοιχο 7μηνο του 2008 οι εισπράξεις της καταγράφονταν στα 11,4 δισ. ευρώ.Το εξωτερικό ισοζύγιο δείχνει ξεκάθαρα το πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας, το οποίο είναι θέμα καθαρά παραγωγής.Μπορεί τα μεγέθη του ισοζυγίου συγκυριακά το 7μηνο Ιανουάριος - Ιούλιος 2009 να εμφανίζονται μειωμένα κατά 4,9 δισ. ευρώ ή κατά 22,9%, όμως αυτό οφείλεται στη διεθνή κρίση, στη μείωση της ζήτησης και φυσικά στη μείωση των εισαγωγών.Οταν το σύνολο των εισαγωγών μειώνεται κατά 11,2 δισ. ευρώ ή κατά 29,2 %, τότε η ωραιοποιήσει των μεγεθών δεν σημαίνει και τακτοποίηση των προβλημάτων που διαχρονικά υπάρχουν.Οπως αντίθετα η χειροτέρευση των μεγεθών δεν είναι κατ’ ανάγκη άσχημη όταν είναι αποτέλεσμα εισαγωγής κεφαλαιουχικών αγαθών.Το ζητούμενο για την οικονομία είναι η παραγωγή, οι παραγωγικές επενδύσεις, ανεξάρτητα εάν προέρχονται από τον ιδιωτικό, τον δημόσιο τομέα ή από συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.Εκείνο που απαιτείται, επομένως, είναι ένα πλαίσιο σταθερότητας και τόνωσης της παραγωγικότητας.Εχει ειπωθεί ότι τους παραγωγικούς κλάδους που αντιμετωπίζουν προβλήματα και βιώνουν καταστάσεις στασιμότητας τους επιδοτείς, τους κλάδους που δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα και λειτουργούν εύρυθμα τους αφήνεις να συνεχίζουν στον ρυθμό τους , ενώ τους κλάδους που έχουν υπερ-ανάπτυξη τους φορολογείς.Σε καμία περίπτωση όμως δεν δημιουργείς ανασχετικούς παράγοντες αποτροπής επενδύσεων, κατά την ώρα μάλιστα που ο ανταγωνισμός προσέλκυσης επενδύσεων είναι ιδιαιτέρα σκληρός.Ειδικά το φορολογικό υπόβαθρο που ισχύει διεθνώς και δει στις όμορες βαλκανικές χώρες σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ξεπεραστεί στη βάση των δημοσιονομικών αναγκών.Η φορολόγηση των εταιρειών - είτε ομιλούμε για καθαρά κέρδη, είτε για τα διανεμόμενα κέρδη, είτε για τα μη διανεμόμενα - πρέπει να λαμβάνει υπόψη τους συντελεστές που εφαρμόζουν χώρες ανταγωνιστικές με την Ελλάδα.Στην Κύπρο για παράδειγμα οι φορολογικοί συντελεστές επιχειρήσεων είναι περί το 10%, κάτι που έχει οδηγήσει στην αύξηση των άμεσων επενδύσεων και κατ’ επέκταση στην αύξηση των θέσεων απασχόλησης με μείωση της ανεργίας σε χαμηλότατα επίπεδα.Στη χώρα μας η προσέλκυση επενδύσεων είναι μονόδρομος, εάν πραγματικά θέλουμε να μεγεθύνουμε την παραγωγική βάση.Οι επενδύσεις είναι αναγκαίος όρος ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και κυρίως πραγματικής εξυγίανσης.Εφόσον τα μεγέθη του δημόσιου ελλείμματος και του δημόσιου χρέους εκφράζονται ως ποσοστά του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, μία μεγέθυνσή του σε μεγάλο χρονικό βάθος αυτόματα θα δημιουργήσει συνθήκες εξυγίανσης των δημόσιων οικονομικών.Η ενίσχυση της παραγωγικότητας σε βάρος άλλων αντι-αναπτυξιακών δαπανών πρέπει να γίνει αντιληπτό από όλους ότι αποτελεί το ισχυρότερο και ίσως μοναδικό υπόβαθρο ανάπτυξης.Αυτή την ενίσχυση άλλοι την εκλαμβάνουν ως απλό νοικοκύρεμα της οικονομίας, άλλοι ως ενίσχυση κλάδων που έχουν ανάγκη επιδοτήσεων και άλλοι ως πατερναλιστική πρακτική.Οπως όμως και να την εκλαμβάνουν, θα πρέπει επιτελούς να κατανοήσουν ότι χωρίς την ενίσχυσής της ούτε η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας θα αυξηθεί ούτε τα δημόσια οικονομικά θα θεραπευτούν.

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 4/9/2009)

Πραγματικότητα και αυθυποβολή

Πηγή : ΛΕΚΚΑΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ

Εάν λάβουμε σοβαρά υπόψη τα όσα αναγράφονται και λέγονται στον γραπτό και ηλεκτρονικό τύπο και μάλιστα από τα λεγόμενα μεγάλα μέσα ενημέρωσης τότε διαπιστώνουμε τρία πράγματα .
Πρώτον ότι το ΠΑΣΟΚ υπερέχει της ΝΔ κατά 6-10 ποσοστιαίες μονάδες , δεύτερον ότι η αυτοδυναμία του ΠΑΣΟΚ είναι δεδομένη και τρίτον ότι η ΝΔ διαλύεται .
Και όλα αυτά στην βάση των δημοσκοπήσεων και των φημών που έρπονται .
Έχουν φθάσει στο σημείο να μεταβάλλουν κατά το δοκούν την πραγματικότητα ακόμη και όταν ο μέσος πολίτης έχει ιδία αντίληψη για τα όσα διαδραματίζονται στην πολιτική ζωή του τόπου.
Για παράδειγμα παρότι τις τηλεμαχίες μεταξύ των πολιτικών . αρχηγών τις είδαν εκατομμύρια Έλληνες η προπαγάνδα των ισχυρών μέσων μαζικής επικοινωνίας προσπαθεί να μας πείσει ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ νίκησε κατά κράτος .
Φθάνουν σε τέτοια σημεία γελοιότητας που γνέθουν φωτοστέφανο ρήτορα , οραματιστή και πολιτικού άνδρα μεγάλου βεληνεκούς για τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ όταν οι απλοί πολίτες κατανοούν πλήρως τις δυνατότητες του Γ. Παπανδρέου.
Προσπαθούν να αυθυποβάλλουν το απλό πολίτη ακόμη και για τα οφθαλμοφανή.
Το κωμικοτραγικό είναι ότι όλοι αυτοί που προπαγανδίζουν ασύστολα υπέρ του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ είναι οι ίδιοι που πριν από έναν χρόνο ζητούσαν την παραίτηση του αποκαλώντας τον υποτιμητικά Γιωργάκη.
Όταν οι πολιτικοί αντίπαλοι του Παπανδρέου υιοθετούσαν τον θεσμικό του ρολό και τον αντιμετωπίζουν με σεβασμό όλοι αυτοί που σήμερα υποκριτικά τον ανάγουν σε ισχυρό πολιτικό πόλο τον λοιδορούσαν σκαιότητα .
Ο αποκαλούμενος Γιωργάκης έγινε σταδιακά Γιώργος και σήμερα κ. Παπανδρέου .
Η πραγματικότητα είναι ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ποτέ δεν ήταν και ποτέ δεν θα γίνει ρήτορας , όπως ποτέ δεν θα γίνει μεγάλος οραματιστής .
Η πραγματικότητα είναι ότι όλοι αυτοί που σήμερα του προσδίδουν μαγικές ηγετικές ικανότητες το μόνο που επιτυγχάνουν είναι ότι συνεχίζουν να τον γελοιοποιούν .
Η πραγματικότητα είναι ότι το ΠΑΣΟΚ ξεκίνησε την προεκλογική περίοδο προηγούμενη των σφυγμομετρήσεων της ΝΔ.
Η πραγματικότητα είναι ότι πολλοί ψηφοφόροι της ΝΔ είναι πικραμένοι και απογοητευμένοι .
Η πραγματικότητα είναι ότι οι αναποφάσιστοι παραμένουν πολλοί και κυρίως προέρχονται από την ΝΔ.
Η πραγματικότητα είναι ότι η ΝΔ είναι μεγάλο κόμμα , όπως άλλωστε και το ΠΑΣΟΚ , με εκλογική βάση το 35% ακόμη και στις χειρότερες περιόδους της όπως το 1981 και 1993.
Η πραγματικότητα είναι ότι λίγες ημέρες πριν τις κάλπες τίποτα δεν έχει κριθεί .
Οι απλοί πολίτες συνεχίζουν να ζυγίζουν τα δεδομένα , συνεχίζουν να μελετούν καταστάσεις , πρόσωπα ,προοπτικές και κυρίως συμπεριφορές .
Οι απλοί πολίτες έχουν ένστικτο , πολλοί από αυτούς που διαμορφώνουν τις εκάστοτε πλειοψηφίες θα αποφασίσουν την τελευταία στιγμή .
Τίποτα επομένως δεν έχει κριθεί ακόμη όσο και εάν οι προπαγανδιστικοί μηχανισμοί των ισχυρών ΜΜΕ τα δίνουν όλα για την επικράτηση του ΠΑΣΟΚ.
Η προσπάθεια αυθυποβολής έχει αποτέλεσμα μόνο όταν απευθύνεται σε ανώριμα , αγράμματα και άβουλα όντα.
Τέτοια σήμερα δεν υπάρχουν στον βαθμό που οι προπαγανδιστές οραματίζονται γι΄αυτό και η χωρίς όρια προπαγάνδα θα έχει το εντελώς αντίθετο αποτέλεσμα .
Για να γίνει αντιληπτό πως τίποτα δεν έχει κριθεί αρκεί να θυμίσουμε τούτο.
Κατά την προεκλογική περίοδο του 2000 τα γκάλοπ έδειχναν υπεροχή του ΠΑΣΟΚ κατά 5-6 μονάδες όμως παρά το γεγονός ότι το ΠΑΣΟΚ είχε μαζί του την παράσταση νίκης και παρά το γεγονός ότι είχε μαζί του τον κυβερνητικό μηχανισμό εν τουτοις η νίκη του ήταν βραχεία και η εκλογική αναμέτρηση εξελίχθηκε σε θρίλερ .
(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ISTHMOS.GR ΣΤΙΣ 29/9/2009) .

Προεκλογικές εξαγγελίες και πραγματικότητα.
ΤΟΥ ΣΑΡ. ΛΕΚΚΑ

O αρμόδιος περί των Οικονομικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Αλμούνια, αναφέροντας ότι οι Ελληνες πολιτικοί και τα ελληνικά πολιτικά κόμματα έχουν πλήρη επίγνωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας, στην ουσία ήταν σαν έλεγε στους Ελληνες πολιτικούς ότι κατά την προεκλογική περίοδο μπορείτε να λέτε ό,τι θέλετε, όμως μετά το τέλος της προεκλογικής περιόδου η πραγματικότητα θα είναι αυτή που θα καθορίσει εάν οι προεκλογικές εξαγγελίες θα έχουν έστω και στο ελάχιστο πεδίο εφαρμογής.Ο εκ Ισπανίας ορμώμενος Ευρωπαίος Επίτροπος θέτει με ρεαλιστικό τρόπο την ατζέντα της επόμενης ημέρας, η οποία υπό τη βάση των σημερινών δεδομένων θα περιέχει σκληρά μέτρα με σκοπό την επαναφορά της ελληνικής οικονομίας στη δημοσιονομική ορθοδοξία.Να θυμίσουμε ότι η Ισπανία με έλλειμμα 9,5% για το 2009 - περίπου όσο υπολογίζεται ότι θα φθάσει το πραγματικό εφετινό ελληνικό έλλειμμα και αυτό εάν τα μέτρα του εφετινού καλοκαιριού (έκτακτη εισφορά, ΕΤΑΚ, νέα τέλη κυκλοφορίας, ημιυπαίθριοι χώροι) προσφέρουν τα αναμενόμενα - με ανεργία περί το 17% ετοιμάζει πρόγραμμα λιτότητας με αύξηση φόρων που θα φθάσει το 1,5% του ΑΕΠ της, με πάγωμα μισθών και προσλήψεων, με περιστολή δαπανών και με ευρύτερο στόχο την αύξηση του εσόδων κατά 15 δισ. ευρώ.Αυτά σκέφτεται να εφαρμόσει ο Σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Ισπανίας κ. Θαπατέρο.Αυτά ακούει ότι θα εφαρμόσει η χώρα καταγωγής του ο Επίτροπος κ. Αλμούνια οπότε όταν διαπιστώνει λεκτικές κορόνες δημοσιονομικής χαλαρότητας, δεν μπορεί παρά να αντιδρά με το σκεπτικό ότι κατά την προεκλογική περίοδο οι ανάγκες διαμόρφωσης φιλοκοινωνικού προφίλ οδηγούν σε εξαγγελίες που ελάχιστες πιθανότητες εφαρμογής θα βρουν μετεκλογικά.Η αλήθεια είναι ότι ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός θα πρέπει να σταματήσει όχι γιατί το λέει ο κ. Αλμούνια ή οι διεθνείς πιστοληπτικοί οργανισμοί όπως ο οίκος Standards & Poor's, αλλά γιατί όλα έχουν τα όριά τους.Οταν η τρύπα του εφετινού προϋπολογισμού ανέρχεται με τη συμπλήρωση του πρώτου εξαμήνου στα 5,4 δισ. ευρώ, τότε στη βάση της χαλάρωσης της προεκλογικής περιόδου, της διάλυσης των φοροεισπρακτικών μηχανισμών αλλά και των επιπτώσεων της διεθνούς χρηματιστικής κρίσης πρέπει να αναμένουμε έλλειμμα που θα κυμαίνεται περί τα 20 δισ. ευρώ για ολόκληρο το 2009.Ενα τέτοιο έλλειμμα αντιστοιχεί στο 10% του ΑΕΠ.Στην ουσία η δέσμευση της χώρας - και όταν μιλούμε για χώρα το εννοούμε διότι την Ευρωπαϊκή Ενωση δεν την ενδιαφέρει ποιος κομματικός σχηματισμός κυβερνά - για περιορισμό του ελλείμματος στο 3,7% εφέτος και στο 3% το 2010, κατά το επιεικέστερο θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ανεδαφική.Ακόμη και εάν η χώρα πάρει παράταση ενός έτους, δηλαδή μέχρι το 2011, για την επαναφορά του ελλείμματος στο 3%, η δημοσιονομική προσαρμογή θα επιβάλει επιπλέον έσοδα περίπου 10 δισ. ετησίως για μία διετία με μέτρα μόνιμου χαρακτήρα.Η μείωση των δαπανών και η είσπραξη ανείσπρακτων αλλά βεβαιωμένων φόρων μπορεί να ακούγεται ωραία ως λύση του δημοσιονομικού προβλήματος, πλην όμως το παρελθόν δεν έχει να μας επιδείξει έστω και ένα θετικό παράδειγμα.Πολλοί θα ενθυμούνται ότι μία από τις δεσμεύσεις της σημερινής κυβέρνησης ήταν η μείωση των δαπανών κατά 10 δισ. ευρώ ετησίως, κάτι που εκ των πραγμάτων κατέστη ανεφάρμοστη με αποτέλεσμα αντί μείωσης να έχουν αύξηση των δαπανών.Για παράδειγμα, το πρώτο εξάμηνο του 2009 οι δαπάνες έφθασαν τα 34,17 δισ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση κατά 13,3% έναντι ετησίου στόχου 9,77%.Ο περιορισμός της σπατάλης και η περιστολή των δαπανών ακούγεται πολύ ωραία πλην όμως η ανελαστικότητα των δαπανών, όπως για παράδειγμα της αποπληρωμής χρεολυσίων και τόκων, όπως οι πληρωμές για εξοπλιστικά προγράμματα, όπως οι πόροι για την κοινωνική ασφάλιση καθιστούν τους περιορισμούς πρακτικά μη εφαρμόσιμους.Οταν η χώρα μας χρωστά ένα ΑΕΠ, δηλαδή όταν χρωστά ό,τι παράγει έναν ολόκληρο χρόνο σε αγαθά και υπηρεσίες, τότε οι μαγικές λύσεις μόνο ως αστείο μπορεί να ακουστούν.Οταν η ανεργία το πρώτο εξάμηνο του 2009 καταγράφηκε στο 8,6% έναντι ποσοστού 7,3% της αντίστοιχης χρονικής περιόδου του 2008 και όταν οι προοπτικές για το ορατό μέλλον είναι εξίσου ζοφερές, τότε η επίτευξη ενός υγιούς επιχειρηματικού και φορολογικού πεδίου είναι μονόδρομος εκτός και εάν υιοθετήσουμε την επιλογή Θαπατέρο όπου η αύξηση των εσόδων θα χρηματοδοτήσει την αύξηση των δημοσίων επενδύσεων και των μεγάλων έργων υποδομής.Η ελληνική οικονομία έχει ξεπεράσει την πύλη του αναπόφευκτου.Οταν ο ρυθμός ανάπτυξης είναι αρνητικός, όταν ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός είναι πλήρης, όταν η ανεργία τείνει να δημιουργήσει κοινωνικές εντάσεις, όταν η δαμόκλειος σπάθη διεθνών οργανισμών και ξένων οίκων είναι έτοιμη να πράξει το ιστορικό της έργο, τότε οι δραστικές λύσεις είναι αναπόφευκτες όσο και εάν μία τέτοια προοπτική μας φοβίζει και μας δημιουργεί ανασφάλειες.
Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 27/9/2009)

Αδήριτος ανάγκη η η αναδιάρθρωση των φοροεισπρακτικών μηχανισμών.
ΤΟΥ ΣΑΡ. ΛΕΚΚΑ

Την προεκλογική περίοδο που βιώνουμε, η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής έχει αναχθεί σε θέμα άμεσης προτεραιότητας για τα κόμματα εξουσίας.Η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής ήταν στα προεκλογικά προγράμματα όλων των κομμάτων εξουσίας τις τελευταίες δεκαετίες.Και την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής επικαλέστηκε ο Πρωθυπουργός για να προχωρήσει στην προκήρυξη πρόωρων εκλογών θέλοντας να την αναδείξει ως μείζον πρόβλημα όχι μόνο της ελληνικής οικονομίας αλλά και της κοινωνίας γενικότερα.Πράγματι η φοροδιαφυγή είναι γάγγραινα για την οικονομία μας εδώ και δεκαετίες, όπως επίσης πραγματικότητα είναι οι παθογένειες που παρατηρούνται και καταγράφονται στους φοροεισπρακτικούς μηχανισμούς και που εδώ και δεκαετίες αδυνατεί η επίσημη πολιτεία να αντιμετωπίσει με δραστικό τρόπο.Εντύπωση μας είχε προκαλέσει στις αρχές του εφετινού καλοκαιριού η αναφορά του πρώην υπουργού Οικονομίας κ. Αλογοσκούφη σε συνέντευξή του ότι «εγώ προσωπικά και νομίζω ο κάθε υπουργός ένιωσα εντελώς αδύναμος μπρος στους φοροεισπρακτικούς μηχανισμούς οι οποίοι έχουν διακομματικό χαρακτήρα γι' αυτό και χρειάζεται διακομματική συναίνεση για την αντιμετώπισή τους».Οταν ο αρμόδιος υπουργός νιώθει αδύναμος μπρος στη δύναμη των φοροεισπρακτικών μηχανισμών, όταν κάθε προσπάθεια αντιμετώπισης των ύποπτων δραστηριοτήτων των συγκεκριμένων μηχανισμών προσκρούει σε λευκές απεργίες των εργαζομένων σε αυτούς με αποτέλεσμα την άμεση υποχώρηση των εισπράξεων, όταν κάθε προσπάθεια εντατικοποίησης των ελέγχων καταλήγει σε περαιτέρω ενδυνάμωση των μέσων αυτοπλουτισμού των φοροεισπρακτικών ομάδων, τότε δεν μπορεί να αναμένουμε πολλά από τη γενικόλογη υπόσχεση πάταξης της φοροδιαφυγής.Εάν δεν εκκαθαριστεί ο κόπρος του Αυγεία, εάν οι μηχανισμοί είσπραξης των εσόδων του κράτους δεν αποκτήσουν συνείδηση ακέραιου κρατικού υπαλλήλου καμιά φορολογική πολιτική δεν θα έχει αποτέλεσμα.Πριν από την πολιτική επιβάλλεται η ανόρθωση κλίμακας αξιών για όσους θα ασχοληθούν με την εφαρμογή της.Αυτή τη στιγμή οι μηχανισμοί έχουν την εικόνα σουρωτηριού όπου μεγάλη μάζα της φορολογητέας ύλης ξεφεύγει μετά από υπόγειες συμφωνίες ελεγκτών και ελεγχόμενων με μοναδικά κερδισμένους τους ελεγκτές που αυτοπλουτίζουν εις βάρος του γενικότερου συμφέροντος.Είναι επομένως απαραίτητη η αναδιάρθρωση των φοροεισπρακτικών μηχανισμών.Αναδιάρθρωση εκ βάθρων όμως και όχι επιφανειακή όπως γίνεται κατά διαστήματα τις τελευταίες δεκαετίες.Είναι προτιμότερο να κατεδαφιστεί το υφιστάμενο και απόλυτα διεφθαρμένο σύστημα ακόμη και με την αποδοχή της κατάρρευσης των εσόδων για ένα με δύο χρόνια παρά να προχωρούμε με ημίμετρα στρουθοκαμηλίζοντας ότι εκσυγχρονίζουμε το σημερινό σάπιο μηχανισμό.Είναι προτιμότερο ηθελημένα να βιώσουμε μία κατάρρευση των εσόδων λύνοντας με αποτελεσματικό και φερέγγυο τρόπο το πρόβλημα των μηχανισμών είσπραξης παρά να την βιώνουμε με τον τρόπο των προηγουμένων ετών όπου πάντα η λύση, η διέξοδος, ήταν η επιβολή νέων φόρων και η εντατικοποίηση των διεφθαρμένων ελέγχων. Το πόσο αναγκαία είναι η ριζική ανασύνταξη των φοροεισπρακτικών μηχανισμών φαίνεται από το γεγονός πως παρ' ότι οι φορολογικοί συντελεστές για τις επιχειρήσεις και τα μεσαία εισοδήματα έπεσαν κατά δέκα ποσοστιαίες μονάδες, τα έσοδα από την άμεση φορολογία ως ποσοστό του ΑΕΠ δεν έπεσαν καθόλου.Στην ουσία αυτό αποκαλύπτει ότι όταν οι διασταυρώσεις, η μηχανογράφηση και η αντικειμενοποίηση των ελέγχων γίνονται με τρόπο διαφανή η φορολογητέα ύλη δεν απαιτεί υψηλούς συντελεστές.Τον Οκτώβριο η Ευρωπαϊκή Ενωση περιμένει το νέο πρόγραμμα συρρίκνωσης των ελλειμμάτων μέσω διαρθρωτικών αλλαγών, ώστε να κρίνει εάν πρέπει να μας δοθεί παράταση για την προσαρμογή της ελληνικής οικονομίας.Με δεδομένο ότι το έλλειμμα εφέτος θα είναι περίπου διπλάσιο του προϋπολογισθέντος, δηλαδή από το 3,7% θα πρέπει να αναμένουμε έλλειμμα περί το 7%, τότε γίνεται αντιληπτή η αναγκαιότητα δημοσιονομικής προσαρμογής με δυσμενείς όρους.Το πρώτο εξάμηνο του 2009 το ταμειακό έλλειμμα έφθασε στα 17,48 δισ. ευρώ ή το 7,2% του ΑΕΠ.Το ταμειακό έλλειμμα διαμορφώνεται από την κίνηση των λογαριασμών της κεντρικής κυβέρνησης στην Τράπεζα της Ελλάδος και στις εμπορικές τράπεζες και αφορά αποκλειστικά ροές κατά την περίοδο πραγματοποίησής τους και διαφέρουν από τα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών (εθνικολογιστική βάση), τα οποία καταγραφούν τις συναλλαγές κατά τον χρόνο της γέννησής τους και όχι της καταβολής ή είσπραξης των αντίστοιχων ποσών.Στη βάση αυτή το ταμειακό έλλειμμα διαφέρει από το εθνικολογιστικό έλλειμμα το οποίο παραδοσιακά εμφανίζεται αισθητά μικρότερο.Οπως και να έχει όμως, η πραγματικότητα είναι ότι με τη συμπλήρωση του πρώτου εξαμήνου του 2009 η υστέρηση των εσόδων είναι της τάξεως των 4,2 δισ. ευρώ, ενώ η υπέρβαση των δαπανών είναι της τάξεως των 1,2 δισ. ευρώ με συνολικό έλλειμμα της τάξεως των 5,4 δισ. ευρώ και αυτό για μόνο το πρώτο εξάμηνο.Είναι επίσης αναμενόμενη η αύξηση του ετησίου δανεισμού από τα 40 δισ. ευρώ που είχε αρχικώς υπολογισθεί στα 56 δισ. ευρώ σήμερα και περί τα 60 δισ. ευρώ στο τέλος του χρόνου.Με δεδομένο ότι το εγχώριο προϊόν θα συρρικνωθεί για πρώτη φορά μετά το 1993 ή στην καλύτερη περίπτωση θα μείνει στάσιμο, με δεδομένο ότι η διεθνής κρίση έχει χτυπήσει τις ισχυρότερες εγχώριες βιομηχανίες, τον τουρισμό και την ναυτιλία, με δεδομένο ότι η εσωτερική ζήτηση και ο μηχανισμός στήριξής της, οι τραπεζικές πιστώσεις, έχουν περιορισθεί, με δεδομένο ότι οι φοροεισπρακτικοί μηχανισμοί είναι αφερέγγυοι, η δημοσιονομική αποκατάσταση απαιτεί Ηράκλεια προσπάθεια.
Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 20/9/2009)

Ο εκλογικός νόμος.

Πηγή : ΛΕΚΚΑΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ
Στις 25/1/2009 στο ISTHMOS.GR γράφαμε αναφορικά με το πολιτικό περιβάλλον και τον υφιστάμενο εκλογικό νόμο τα εξής :
‘Στο ΠΑΣΟΚ κάθε φορά που έβλεπαν ότι χάνουν την εξουσία το πρώτο πράγμα που έκαναν ήταν να αλλάζουν προς το αναλογικότερο το εκλογικό σύστημα ώστε να δημιουργούν προβλήματα στην επόμενη κυβέρνηση.
Τα τερτίπια Κουτσόγιωργα τα πλήρωσε η Ελλάδα την περίοδο 1989/1990 ενώ τις τρικλοποδιές Σκανδαλίδη θα τις πληρώσει στο μέλλον.
Η Ελλάδα χρειάζεται σταθερές κυβερνήσεις και νόμο όπου ο λαός θα εκλέγει την κυβέρνηση που θέλει.
Ορισμένοι για τους δικούς τους λόγους θέλουν ανίσχυρες κυβερνήσεις ή κυβερνήσεις συνεργασίας όπου οι διάφοροι εταίροι θα προκύπτουν μέσα από συμφωνίες και εκβιασμούς.
Η Ελλάδα χρειάζεται σταθερές κυβερνήσεις .
Πειράματα συνεργασιών έγιναν και απέτυχαν .
Η χώρα πρέπει να κυβερνάται από αυτούς που θέλει ο λαός και όχι από αυτούς που θέλει το όποιο οικονομικό και πολιτικό σύστημα επικυριαρχεί με την βοήθεια των μέσων μαζικής ενημέρωσης .
Η Ελλάδα χρειάζεται σταθερό πολιτικό περιβάλλον.’
Ο νομός Σκανδαλίδη είναι πολιτικά και ηθικά απαράδεκτος .
Σήμερα ομιλούμε για σαθρό πολιτικό περιβάλλον ξεχνώντας ότι αυτό είναι αποτέλεσμα του εκλογικού νόμου δηλαδή είναι δημιούργημα του ΠΑΣΟΚ.
Το ευτράπελο είναι ότι αντί να στηλιτεύεται το ΠΑΣΟΚ για την ανέντιμη και αντεθνική του στάση η προσοχή του κόσμου στρέφεται μόνο στα διαλυτικά φαινόμενα που δημιούργησε ο εκλογικός νόμος.
Τις τρικλοποδιές του εκλογικού νόμου δεν της πληρώνει μόνο η Κυβέρνηση Καραμανλή , τις πληρώνει η χώρα , τις πληρώνει η οικονομία και ο απλός φορολογούμενος πολίτης .
Στον νόμο Σκανδαλίδη οφείλεται η απουσία δυνατής κυβέρνησης κατά την περίοδο 2007-2009 και στον νομό Σκανδαλίδη και στο ΠΑΣΟΚ θα οφείλεται η παρατεταμένη εκλογική περίοδος που θα προκύψει μετά την 4η Οκτωβρίου 2009 μιας και είτε θα υπάρξει οριακή αυτοδυναμία , είτε θα υπάρξει νέα εκλογική αναμέτρηση .
Η πολιτική μιζέρια του ΠΑΣΟΚ μέσω του εκλογικού νόμου δηλητηριάζει όλη την πολιτική ζωή του τόπου, αυτό πρέπει να γίνει απόλυτα κατανοητό από όλους τους πολίτες , δηλαδή από όλα τα θύματα των διεφθαρμένων πρακτικών του ΠΑΣΟΚ.
(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ISTHMOS.GR ΣΤΙΣ 17/9/2009).