Τα μειονεκτήματα της απλής αναλογικής
Υποτίθεται ότι η απλή αναλογική εκφράζει με τον πιο παραστατικό τρόπο την λαϊκή βούληση και αντιπροσωπεύει με τον πιο δημοκρατικό τρόπο την λαϊκή ψήφο.
Αυτά σε θεωρητικό επίπεδο μιας και τα αποτελέσματα των εκλογών του Μαΐου 2023 έδειξαν το αυτονόητο που έπρεπε να είχε υιοθετηθεί από όλους όσους μετέχουν στις εκλογικές διαδικασίες.
Η είσοδος ενός κόμματος στην βουλή εξαρτάται από τα στελέχη του, το πρόγραμμα του , τον τρόπο που προσεγγίζει την πραγματικότητα και την απήχηση που έχει η εν γένει παρουσία του στην εκλογική βάση.
Η είσοδος στην βουλή εξαρτάται από το σύνολο των ψήφων που λαμβάνει, το οποίο έχει ως μοναδικό εμπόδιο το όριο του 3%, κάτι που εάν ξεπεραστεί οδηγεί σε κοινοβουλευτική παρουσία.
Η απλή αναλογική δεν βοηθά ένα κόμμα να εισέρχεται στην βουλή, ούτε κατ’ανάγκη διαμορφώνει όρους πολυκομματικής βουλής, εκείνο που αλλάζει κυρίως υπέρ των νεοεισερχόμενων κομμάτων είναι ο αριθμός των εδρών τους ο οποίος είναι μεγαλύτερος.
Με το σύστημα της απλής αναλογικής , η βουλή της μιας ημέρας, που πρόεκυψε από τις εκλογές του Μαΐου 2023 ήταν πεντακομματική ενώ αντίθετα κατά το παρελθόν με συστήματα ενισχυμένης αναλογικής είχαμε την παρουσία περισσότερων των πέντε κομμάτων.
Ρεκόρ είχαμε με οκτακομματική βουλή μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 , ενώ επταμελή βουλή είχαμε μετά τις δυο εκλογικές αναμετρήσεις του 2012 και μετά από αυτή του 1977.
Το 1977 δεν υπήρχε το όριο του 3% οπότε με το όριο αυτό μόνο μετά τις διπλές εκλογές του 2012 είχαμε επτακομματική βουλή.
Από το 1974 και μέχρι σήμερα η αύξηση των κομμάτων που εισέρχονταν στην βουλή οφείλονταν σε τρεις παράγοντες.
Πρώτον, στην απουσία του ελάχιστου ορίου 3% όπως έγινε το 1977,το 1985 στις εκλογές του 1989 και το 1990, δηλαδή σε περιόδους όπου η σταδιακή εδραίωση της Δημοκρατίας απελευθέρωνε δυνάμεις δημιουργώντας προσδοκίες πολιτικής εκπροσώπησης εντός του κοινοβουλίου και περιόδους όπως αυτήν του 1989/90 όταν ο εκλογικός νόμος είχε δημιουργηθεί με σκοπό την αύξηση του δείκτη δυσκολίας επίτευξης αυτοδυναμίας.
Δεύτερον στις ύπουλες και αντιδημοκρατικές πρακτικές.
Στην εκλογική αναμέτρηση του Απριλίου 1990 η ΝΔ του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη με ποσοστό 46,89% πήρε μόνο 150 έδρες χάρη στις περίφημες εκλογικές παρεμβάσεις του συστήματος Κουτσόγιωργα και χρειάστηκε η έδρα της ΔΗΑΝΑ αρχικά για να επιτευχθεί η ζητούμενη αυτοδυναμία.
Τρίτον σε ιδιάζουσες συγκυριακά καταστάσεις όπου παρατηρείται οβιδιακή συρρίκνωση των ποσοστών των δυο κατά βάση μεγαλυτέρων κομμάτων ή αντικατάσταση του ενός πόλου από ένα μικρότερο κόμμα που σταδιακά εισπράττει την φθορά και παίρνει την θέση του στο δίπολο της εξουσίας.
Το ΠΑΣΟΚ από τα επίπεδα του 43,94% του 2009 βρέθηκε στο 13,18% τον Μάιο του 2012, στο 12,28% τον Ιούνιο του 2012 για να συρρικνωθεί στα εξευτελιστικά για κόμμα εξουσίας επίπεδα του 4,68% τον Ιανουάριο του 2015 όταν στην επτακομματική βουλή βρέθηκε να κατέχει την τελευταία θέση με το χειρότερο πόστο εισόδου στο κοινοβούλιο.
Η προσφυγή της Ελλάδος στον μηχανισμό στήριξης που συγκροτούσαν το ΔΝΤ , η ΕΕ και η ΕΚΤ (η γνωστή τρόικα) στα τέλη Απριλίου του 2010 και η προσαρμογή της οικονομίας σε χαμηλότερα επίπεδα στην βάση των δανειακών συμβάσεων που προϋπέθεταν μέτρα λιτότητας (τα γνωστά μνημόνια) κυρίως στιγμάτισε πολιτικά το ΠΑΣΟΚ(δικαίως εάν λάβουμε υπόψη την περίοδο Ανδρέα Παπανδρέου) που είδε την εκλογική του βάση να συρρικνώνεται, να απομακρύνετε και τελικά να μετακομίζει σε άλλο πολιτικό φορέα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε την θέση του ΠΑΣΟΚ βλέποντας τα ποσοστά του από τα επίπεδα του περιθωρίου και της πολιτικής απαξίωσης του 4,59% των εκλογών του 2009 και της τελευταίας θέσης στην πεντακομματική βουλή της περιόδου 2009-2012 , στα επίπεδα του 16,79% τον Μάιο 2012 και στην θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης , στα επίπεδα του 26,89% τον Ιούνιο του ιδίου έτους και στο εξωπραγματικό 36,34% τον Ιανουάριο του 2015 όταν σε συνεργασία με τους ΑΝΕΛ σχημάτισε κυβέρνηση.
Την ίδια περίοδο μεγάλη φθορά είχε και η ΝΔ η οποία παρότι τον Μάιο του 2012 ήταν το πρώτο κόμμα στις προτιμήσεις του εκλογικού σώματος εν τούτοις κατέγραψε το χειρότερο ιστορικά εκλογικό της ποσοστό στο ύψος του 18,85%.
Ανέκαμψε ένα μήνα στο 29,66% και κυβέρνησε για περίπου δυόμιση χρόνια σε συνεργασία με ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ όμως το εκλογικό σώμα είχε λάβει αποφάσεις τιμωρητικού χαρακτήρα για τα κόμματα που είχε χαρακτηρίσει μνημονιακά.
Τα μέτρα λιτότητας μέσω του μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομικής στρατηγικής 2013/16 και του πολυνομοσχεδίου του υπουργείου οικονομικών, λειτούργησαν υπό το βάρος και της λαϊκίστικης προσέγγισης του ΣΥΡΙΖΑ και αρκετών μικρότερων κομμάτων ως θρυαλλίδα πολιτικής μεταβολής και κυρίως αντισυστημικής ψήφου.
Στην εκλογική αναμέτρηση του Ιανουαρίου 2015 η ενισχυμένη αναλογική και η αντισυστημική ψήφος ανέδειξε τον ΣΥΡΙΖΑ σε πρώτο κόμμα με ποσοστό 36,34% , ο οποίος συγκρότησε κυβέρνηση με τους ΑΝΕΛ του Καμένου, την περίφημη πρώτη φοράς αριστερή κυβέρνηση.
Ο Έλληνας ψηφοφόρος δεν συγκινήθηκε ούτε από την σοβαρή αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων από την κυβέρνηση Σαμαρά , ούτε από συμβολικές ενέργειες που έδειχναν ότι η πορεία εξόδου από την κρίση είχε δρομολογηθεί αφού από τις αρχές Απριλίου 2014 η ελληνική κυβέρνηση είχε βγει στις αγορές με επιτυχία μετά από τέσσερα χρόνια αποκλεισμού λόγω των υψηλών spread.
Το εντυπωσιακό είναι ότι παρότι η άνοδος στην εξουσία ΣΥΡΙΖΑ –ΑΝΕΛ τον Ιανουάριο του 2015 ακολούθησε ένα 8μηνο πειραματισμών, αυτοσχεδιασμών , ευτράπελων και άκρως αποκρουστικών πρακτικών όπως τα capital controls , το κλείσιμο των τραπεζών , δημοψήφισμα με ποσοστό 61,31% και άμεση αναδίπλωση , εκτόξευση των spreads στις 1.865,5 μονάδες βάσης και την ψήφιση του τρίτου μνημονίου όταν η προεκλογική ατάκα περί κατάργησης των μνημονίων με ένα νόμο ακόμη ηχούσε στα αυτιά των ψηφοφόρων, εντούτοις στις πρόωρες εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 η αντισυστημική ψήφος κορυφώθηκε.
Για πρώτη φορά κατά την μεταπολιτευτική πολιτική ιστορία της χώρας είχαμε την είσοδο στην βουλή οκτώ κομμάτων από όλη την γκάμα της ελληνικής πολιτικής σκηνής.
Από την Χρυσή Αυγή που με ποσοστό 6,99% ήταν το τρίτο κόμμα, μέχρι την είσοδο της Ένωσης Κεντρώων του Λεβέντη η πολυκομματική βουλή έδειχνε ότι οι γραφικότητες και οι ανάρμοστες πολιτικά πρακτικές εντός του κοινοβουλίου θα αλλοίωναν την σοβαρότητα και τον σεβασμό που απαιτεί ο κυρίαρχος θεσμός της Δημοκρατίας.
Όλες οι ανησυχίες επιβεβαιώθηκαν και η βουλευτική περίοδος 2015-2019 ήταν από τις χειρότερες ποιοτικά περιόδους του κοινοβουλίου.
Διαβλέποντας την κομματική τους συρρίκνωση το δίδυμο ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ από το 2016 άλλαξε τον εκλογικό νόμο θεσπίζοντας την απλή αναλογική πιστεύοντας ότι με αυτό τον τρόπο η μπαχαλοποίηση που θα ακολουθούσε θα τους έδινε ρόλο στις πολιτικές διεργασίες.
Διαψευστήκαν οικτρά αφού ο Έλληνας ψηφοφόρος κατανόησε ότι χωρίς πολιτική σταθερότητα δεν υπάρχει ούτε οικονομική αλλά πολύ περισσότερο ούτε κοινωνική σταθερότητα.
www.bankingnews.gr
