ΟΙ ΕΥΘΥΝΕΣ ΤΩΝ ΔΑΝΕΙΣΤΩΝ ΜΑΣ 

Όλα κρίνονται εκ του αποτελέσματος οπότε και τα μνημόνια δεν ήταν δυνατόν να  ξεφύγουν από τον συγκεκριμένο κανόνα.

Δυστυχώς για τους εμπνευστές τους τα αποτελέσματα κυρίως του πρώτου και του δευτέρου μνημονίου αποδεικνύουν ότι απέτυχαν παταγωδώς.

Οι αστοχίες εξάλλου έχουν  αναγνωριστεί  έμπρακτα εκ του γεγονότος ότι υπήρξε αναθεώρηση τόσο της διάρκειας του προγράμματος της δημοσιονομικής προσαρμογής , όσο και του κόστους δανεισμού , του ύψους χρηματοδότησης αλλά και της περιόδου αποπληρωμής .

Και μόνο το γεγονός της περικοπής του δημοσίου χρέους αναδεικνύει την λάθος βάση στήριξης των δυο πρώτων μνημονίων .

Η αποδοχή του ΔΝΤ ότι οι επιπτώσεις των μέτρων είναι πολλαπλάσιες από τις συνήθεις , δεδομένου ότι η εμπειρία προγραμμάτων  εξυγίανσης μιας οικονομίας ήθελε  ο δημοσιονομικός                                                  

πολλαπλασιαστής  να φθάνει το 0,5 , δηλαδή για κάθε ευρώ μέτρων  η επίπτωση στο ΑΕΠ να είναι 50 λεπτά , αποδεικνύει ότι δεν ελήφθησαν υπόψη οι ιδιαιτερότητες της ελληνικής περίπτωσης.

Πλέον είναι  γνωστό ότι ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής για την μνημονιακή Ελλάδα φθάνει το 1,7 , δηλαδή για κάθε ευρώ μέτρων  η επίπτωση στο ΑΕΠ  είναι 1 ευρώ και εβδομήντα λεπτά .

Διεθνή ινστιτούτα όπως το Bruegel αναφέρουν σε εκθέσεις τους ότι το πρόγραμμα προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας είναι το χειρότερο και φυσικά το πιο αποτυχημένο από αυτά  που έχει εφαρμόσει ιστορικά το ΔΝΤ ανά την υφήλιο.

Βέβαια ο συνδυασμός ορισμένων γεγονότων οδηγεί σε σκέψεις συνομοσιολογικού χαρακτήρα .

Οι αναφορές που γίνονται για την σκοπιμότητα διόγκωσης του ελλείμματος του 2009 καθώς και η απουσία διαπραγμάτευσης για το είδος και το μέγεθος του προγράμματος που θα συνοδεύει τις δανειακές συμβάσεις μπορεί να είναι απλές συμπτώσεις ή τμήμα σχεδιασμού για την δημιουργία υπόβαθρου σοκ-επέμβασης στο δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας με αποδέκτες όλες τις χώρες (κυρίως του νότου)που δημοσιονομικά απέχουν από τα δεδομένα της γερμανικής πειθαρχίας.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η μεθοδολογία του δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή και η υιοθέτηση της πρακτικής εφαρμογής του μέσω της εσωτερικής υποτίμησης δεν μπορούν να μεταβληθούν όταν οι συνέπειες είναι τέτοιας μορφής που αλλοιώνουν τα χαρακτηριστικά μιας κοινωνίας .

Η αποδοχή από το ΔΝΤ ότι η συνταγή για την επαναφορά της ελληνικής οικονομίας στα πλαίσια που όριζαν τα Δημοσιονομικά Σύμφωνα της Ένωσης είναι λάθος εκ των πραγμάτων τοποθετεί τις εξελίξεις της επόμενης ημέρας σε μια νέα βάση .

Δεν μπορούμε πλέον να ελπίζουμε στην διάσωση του προγράμματος χρησιμοποιώντας την ίδια συνταγή.

Πρόσφατα ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κος Ντράγκι απεκάλυψε στην Ευρωβουλή ότι η αποτυχία των δυο πρώτων μνημονίων οφείλεται στο γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση κατά το 2010 είχε δώσει λανθασμένα στοιχεία , οπότε οι αποφάσεις που ελήφθησαν είχαν ως υπόβαθρο πληροφορίες που ήταν είτε ελλιπείς και εσφαλμένες είτε στην χειρότερη των περιπτώσεων παραπλανητικές .

Το γεγονός όμως δεν αλλάζει .

Όποια εκδοχή και εάν λάβουμε υπόψη μας για το πώς φτάσαμε στην αποτυχία τα δεδομένα δεν αλλάζουν  αφού οι συνέπειες καταστροφής ενός μεγάλου τμήματος της παραγωγικής βάσης , συρρίκνωσης του βιοτικού επιπέδου και διόγκωσης της ανεργίας σε επίπεδα γενοκτονίας  δείχνουν από μόνες τους το μέγεθος τής επιπτώσεων .

Η πρωτοφανής σε διάρκεια και ένταση δημοσιονομική προσαρμογή πρέπει να λάβει τέλος .

Τα ψεύδη και οι παραπλανητικές πληροφορίες από την πλευρά της τότε κυβέρνησης δεν αποτελούν άλλοθι για την τρόικα η οποία όφειλε άμεσα από την στιγμή που αποκαλύφθηκε η πραγματικότητα να διαμορφώσει ανάλογα το πρόγραμμα.

Για το δράμα της ελληνικής κοινωνίας ευθύνονται και οι δανειστές μας γι’αυτό και πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους που πρακτικά μετουσιώνονται στην διαγραφή ενός μέρος του χρέους .

Δεν μπορούν πλέον να λειτουργούν ως στρουθοκάμηλοι παραγνωρίζοντας το γεγονός ότι το ελληνικό δημόσιο χρέος δεν είναι βιώσιμο .

Οφείλουν να αποδεχτούν τα λάθη τους και όπως συνήθως συμβαίνει να τα πληρώσουν  διαγράφοντας ένα τμήμα των δανείων που έχουν χορηγήσει για την αναχρηματοδότηση του ελληνικού χρέους .

 ΛΕΚΚΑΣ  ΣΑΡΑΝΤΟΣ

  ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ                   

 e-mail : salekkas@gmail .com

                                                           

          ΟΛΕΣ ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΕΣ.

Λέγεται ότι σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και για το χρονικό διάστημα  2008-2011 έχει δαπανηθεί το ένα τρίτο του ΑΕΠ της για την διάσωση τραπεζών .

Στην ουσία ομιλούμαι για την  χρηματοδότηση της διάσωσης των τραπεζών  μέσω των κρατικών προϋπολογισμών , δηλαδή καταληκτικά μέσω των φορολογούμενων πολιτών .

Το ποσό είναι  ιδιαίτερα μεγάλο δεδομένου ότι μεγάλη ήταν και η κρίση όπως εξίσου μεγάλη ήταν και η απληστία των ανθρώπων που διεύθυναν τις υπό κατάρρευση τράπεζες .

Στα τέλη Ιουνίου 2013 το Ecofin αποφάσισε ότι ο μελλοντικός τρόπος διάσωσης των υπό κατάρρευση τραπεζών θα είναι πανομοιότυπος εκείνου που χρησιμοποιήθηκε στην περίπτωση διάσωσης των κυπριακών τραπεζών .

Πλέον το κόστος της χρηματοδότησης θα πέφτει στους ώμους των μετόχων , των ομολογιούχων και των καταθετών .

Φυσικά γίνεται  μνεία για καταθέσεις άνω των 100.000 € και για το διαχωρισμό των καταθετών ανάλογα με την νομική τους υφή  και την επαγγελματική τους δραστηριότητα.

Όμως το γεγονός δεν αλλάζει , πλέον το παιχνίδι της διάσωσης μιας τράπεζας θα παίζεται κυρίως στο εσωτερικό της .

Οι φορολογούμενοι μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα και φυσικά  στους ώμους  τους θα πέφτει εφεξής το λιγότερο κόστος σε περίπτωση τραπεζικών ατυχημάτων .

Βέβαια η απόφαση του Εcofin παρουσιάζει ελλείμματα κυρίως προς την κατεύθυνση απόλυτης οριοθέτησης των ευθυνών .

Η κατάρρευση μιας τράπεζας δεν έχει πάντοτε την ίδια αφετηρία .

Όπως είδαμε και την περίοδο 2008-2011 υπήρξαν τράπεζες θύματα των απληστίας των διοικήσεων τους , τράπεζες θύματα της αλόγιστης χρησιμοποίησης σύνθετων χρηματοοικονομικών μέσων και τράπεζες θύματα υπερφίαλων εκτιμήσεων .

Αυτές δικαίως να πληρώσουν το τίμημα της ύβρις τους .

Όμως υπήρξαν και τράπεζες που την ίδια περίοδο είδαν τα κεφάλαια τους να συρρικνώνονται εξ αιτίας εξωγενών παραγόντων .                                               

Η περίπτωση  των ελληνικών συστημικών τραπεζών είναι ενδεικτική της διαφοροποίησης που πρέπει να γίνεται μεταξύ των τραπεζών .

Οι ελληνικές τράπεζες βρέθηκαν σε αδιέξοδο λόγω της κατάρρευσης του αξιόχρεου του ελληνικού δημοσίου και φυσικά του PSI που στην κυριολεξία σε μια νύχτα αφαίμαξε την κεφαλαιακή υποδομή τους .

Άρα όλες οι τράπεζες που παρουσίασαν προβλήματα δεν είναι ίδιες .

Δηλαδή σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι ίδιες  οι ευθύνες των υπερφιάλων και άπληστων διοικήσεων και εκείνων που εμπιστεύτηκαν το ελληνικό δημόσιο .

Στην ουσία και σε αυτή την περίπτωση πρέπει να υπάρξει ιδιαίτερη πρόβλεψη για τις περιπτώσεις τραπεζών που θα βρεθούν σε κατάσταση κατάρρευσης όχι με δικιά τους υπαιτιότητα αλλά με υπαιτιότητα πολιτικών προσώπων.

Όπως ο απλός καταθέτης νιώθει πως η υπαιτιότητα του σε μια προοπτική κατάρρευσης τράπεζας εξαντλείται στο γεγονός ότι επέλεξε την συγκεκριμένη τράπεζα για να τοποθετήσει τις οικονομίες του , έτσι αναλογικά, η υπαιτιότητα μιας τράπεζας στην προοπτική κατάρρευσης του αξιόχρεου της χώρας εξαντλείται στο γεγονός ότι εμπιστεύτηκε τα κεφάλαια της στην αναχρηματοδότηση του δημοσίου χρέους .

Όπως ένας καταθέτης δεν παίζει κανένα ρόλο στον τρόπο διοίκησης μιας τράπεζας και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι λαμβάνει μέρος στις επιχειρηματικές και επενδυτικές αποφάσεις έτσι , και μια τράπεζα δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι ευθύνεται για τη δημοσιονομική εκτροπή και την διόγκωση του δημοσίου χρέους .

Το επίπεδο ευθύνης είναι ανάλογο της θέσης που ο καθένας κατέχει .

Στην βάση αυτή η απόφαση του Εcofin παρουσιάζει ελλείμματα κυρίως προς την κατεύθυνση απόλυτης οριοθέτησης των ευθυνών .

Η εσωτερική χρηματοδότηση για την διάσωση μιας τράπεζας είναι θεμιτή και ηθικά επιβεβλημένη μόνο όταν η κατάρρευση προέρχεται από εσωτερικά λάθη και παραλείψεις .

Αντίθετα όταν η κατάρρευση είναι προϊόν δημοσιονομικών εκτροπών τότε η ηθική επιβάλει η χρηματοδότηση διάσωσης των τραπεζών που έχουν πληγεί  να προέρχεται εξ ολοκλήρου από το προϋπολογισμό ώστε ο αντίκτυπος των λαθών και παραλείψεων των πολιτικών προσώπων να είναι άμεσος και ανάλογα να υπάρχει στιγματισμός από τους φορολογουμένους .

Ας σκεφτούμε πως θα ήταν το εγχώριο πιστωτικό σύστημα χωρίς το PSI για να κατανοήσουμε την καταστροφική επίπτωση της δημοσιονομικής κατάρρευσης σε υγιείς επιχειρηματικές μονάδες .

                                                                         

Το Αμερικάνικο (και Ελληνικό;) όνειρο

ΤΑ ΑΣΧΗΜΑ ΔΥΣΚΟΛΑ ΞΕΧΝΙΟΥΝΤΑΙ 

Πολλές από τις πεπατημένες του παρελθόντος και παρά τα δεινά που καλείται να πληρώσει ο μέσος Έλληνας πολίτης δεν λένε να εξαλειφθούν.

Παρά τις προσπάθειες που γίνονται για την ανασύνταξη της δημόσιας διοίκησης και της οικονομίας εν τούτοις μια σειρά από πρακτικές που μας έφεραν σε αδιέξοδο συνεχίζονται σαν να μην συνέβη τίποτα σαν να μην έχουμε φτάσει στο πάτο ως οικονομία και ως κοινωνία.

Το παράδειγμα βέβαια το δίνει το ίδιο το κράτος.

Προϋπολογισμός και ΕΣΠΑ δείχνουν τόσο τις αγκυλώσεις όσο και την πεπατημένη της επικοινωνιακής φιλοσοφίας που διέπει την αποτύπωση των δημοσίων οικονομικών .

Ο προϋπολογισμός κατά το πρώτο τετράμηνο  του 2013 παρουσιάζει πρωτογενές έλλειμμα ύψους 330 δις € έναντι στόχου 3.613 εκατ.€ , δηλαδή εμφανίζεται μειωμένο κατά 3.283 εκατ. €

Με την διαφορά, ότι όλα αυτά προκύπτουν όταν οι δαπάνες περιορίζονται τεχνικά, οι φόροι δεν επιστρέφονται και το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων (ΠΔΕ) περικόπτεται.

Συγκεκριμένα το συρρικνωμένο  πρωτογενές έλλειμμα  οφείλεται σε μια σειρά παρεμβάσεων όπως σε δαπάνες ύψους € 2,5 δις € που δεν πληρώθηκαν , όπως σε επενδυτικές δαπάνες ύψους 914 εκατ. € που δεν  καταβλήθηκαν  και όπως σε φόρους ύψους 544 εκατ. € που δεν επιστράφηκαν στους δικαιούχους.

Σε ότι αφορά τα κοινοτικά κονδύλια, από μια χώρα με την μεγαλύτερη ανεργία στην Ευρώπη με την μεγαλύτερη και βαθύτερη ύφεση  που έχει εμφανιστεί μεταπολεμικά σε δυτική χώρα το ελάχιστο που θα περίμενε κάποιος είναι τουλάχιστον τα ευρωπαϊκά κονδύλια να απορροφούνταν άμεσα και ολοκληρωτικά. Φευ.

Παρατηρείται το φαινόμενο  χώρες με την μεγαλύτερη ανεργία στη  Ευρώπη όπως η  Ελλάδα και η Ισπανία να υστερούν στην απορρόφηση των κονδυλίων.

Πράγματι αναφορικά με το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο το οποίο χρηματοδοτεί προγράμματα που έχουν ως στόχο την καταπολέμηση της ανεργίας, της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού  για την περίοδο 2007-2013 αναλογούν στην Ελλάδα 4,4 δις € .

Μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου 2013 η χώρα μας είχε απορροφήσει 1,8 δις € ήτοι με το 40,9% με το αντίστοιχο ποσοστό της Ισπανίας να φθάνει  το 52,9 % , της Ιρλανδίας 62,5% και της Ιρλανδίας 63,2%.

Σε ότι αφορά συνολικά το ΕΣΠΑ 2007-2013 η απορρόφηση κονδυλίων στα τέλη Ιανουαρίου 2013 έφθανε το 49,7%  έναντι 50,8% της Ισπανίας , 54,4% της Πορτογαλίας και 60,1% της Ιρλανδίας.

Βέβαια το παράδειγμα του κράτους ακολουθούν  και οι απλοί πολίτες .

Βλέποντας τα στατιστικά στοιχεία για το ΦΠΑ του πρώτου τρίμηνου 2013 παρατηρούμαι μεγάλη υστέρηση ύψους 217 εκατ. € ενώ οι φόροι κατανάλωσης υστερούν κατά 350 εκατ. € με το ειδικό φόρο κατανάλωσης καπνού να υστερεί κατά 144 εκατ. €.

Εκείνο που υποθέτει κάποιος ειδικά με τον ΕΦΚ του καπνού είναι ότι λόγω της ύφεσης και των αυξημένων φόρων μειώθηκε η κατανάλωση αφού τα εισοδήματα έχουν περιοριστεί και το κάπνισμα θεωρείτε πλέον πολυτέλεια.

Όμως φευ , το κάπνισμα δεν περιορίστηκε στο ελάχιστο απλά μετακινήθηκε από την επίσημη στην παράνομη οικονομία.

Σύμφωνα με στοιχεία που έχουν δημοσιοποιηθεί, κατά την περίοδο της κρίσης 2008-2012 η αγορά των παράνομων τσιγάρων ως ποσοστό επί της συνολικής κατανάλωσης από τα επίπεδα του 2,2% του 2008 έφτασε στα επίπεδα των 13,4% του 2012 με ετήσιες απώλειες περί τα 430 εκατ. €

Η πεπατημένη της φοροδιαφυγής συνεχίζεται όπως άλλωστε και της εισφοροδιαφυγής και φυσικά της ανασφάλιστης εργασίας.

Οι έλεγχοι έδειξαν ότι το ποσοστό της ανασφάλιστης εργασίας φθάνει το  40% πράγμα που αποδεικνύει και την χειροτέρευση των οικονομικών των ασφαλιστικών ταμείων.

Εν κατακλείδι τα άσχημα που παρελθόντος δεν μπορούν να ξεχαστούν εύκολα  ακόμη και όταν η πραγματικότητα επιβάλει νέες συμπεριφορές.

Οι εύκολες λύσεις έλκουν πολλούς οι όποιοι συνεχίζουν να μεταφέρουν τμήματα των υποχρεώσεων στις υγιείς οικονομικές μονάδες.

Ας ελπίσουν ότι με την πάροδο του χρόνου ανάλογου είδους νοοτροπίες θα εξαλειφθούν, διαφορετικά θα είμαστε αναγκασμένοι κατά διαστήματα να νιώθουμε τις παρεμβάσεις της τρόικας.