Προϋπολογισμός και αγρότες.
ΛΕΚΚΑΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ

Κάθε φορά που κατατίθεται ο προϋπολογισμός είτε με την μορφή του προσχεδίου είτε του τελικού σχεδίου το βάρος στην ανάγνωση του ρίχνεται στα βασικά μεγέθη του όπως τα έσοδα , τα έξοδα , το έλλειμμα , τους φόρους , και το χρέος .
Λογικό δεδομένου ότι τα βασικά μεγέθη συμπεριλαμβάνουν το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας .
Ειδικά η ανάγνωση των φόρων και οι προβλέψεις ότι ο παρουσιαζόμενος προϋπολογισμός θα απαιτήσει νέους φόρους εμπορικά θεωρούνται τα καλλίτερα προϊόντα για τα μέσα μαζικής επικοινωνίας .
Όμως στον παρουσιαζόμενο προϋπολογισμό υπάρχουν και στοιχεία που αφορούν μικρότερες πληθυσμιακά ομάδες όπως για παράδειγμα οι αγρότες για τους οποίους γίνεται ελάχιστα λόγος .
Στο προϋπολογισμό του 2008 υπάρχουν άσχημα νέα για τους Έλληνες αγρότες και φυσικά για τους Κορίνθιους αγρότες.
Οι οικονομικές ενισχύσεις προς τον αγροτικό τομέα για το 2009 αναμένεται να φθάσουν τα 8.947 εκατ. € έναντι 8.490 εκατ € του 2008 και 7.557 εκατ € του 2007.
Η αύξηση του 2009 περιορίζεται στο 5,4% σε σχέση με το 2008 έναντι αύξησης 12,3 % μεταξύ 2008 και 2007.
Λιγότερες πιστώσεις καταγράφονται μεταξύ του αρχικού σχεδίου του 2008 στα 8.892 εκατ € και στο ποσό που τελικά θα δοθεί στα 8.490 εκατ € .
Είχαν επομένως προϋπολογισθεί για το 2008 αυξήσεις έναντι του 2007 στο ύψος του 17,7% κάτι που τελικά μειώθηκε στο 12,3%.
Δηλαδή δόθηκαν για το 2008 λιγότερα κονδύλια ,κατά 402 εκατ. € . σε σχέση με αυτά που είχαν προϋπολογισθεί.
Για το 2009 προβλέπονται από εθνικούς πόρους πιστώσεις ύψους 6.224 εκατ. € αυξημένες κατά 5,7 % όταν η αντίστοιχη αύξηση του 2008 σε σχέση με το 2007 ήταν στο ύψος του 11,8 % με αρχικό προϋπολογισμό αύξησης 16,95%.
Από την Ευρωπαϊκή Ένωση για το 2009 προβλέπονται πιστώσεις ύψους 2.723 εκατ. € αυξημένες κατά 4,7% όταν η αντίστοιχη αύξηση
του 2008 σε σχέση με το 2007 ήταν στο ύψος του 13,6 % με αρχικό προϋπολογισμό αύξησης 19,3%.
Στην βάση των ανωτέρω είναι περισσότερο από εμφανής η ποσοστιαία μείωση των πιστώσεων προς τον αγροτικό τομέα σε μια περίοδο που οι Έλληνες αγρότες θα ήθελαν περισσότερο από ποτέ την μέγιστη αρωγή του κράτους .

ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2009 (ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ )
ΤΑΚΤΙΚΟΣ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
ΕΣΟΔΑ
62.272
ΔΑΠΑΝΕΣ
65.978
ΕΛΛΕΙΜΜΑ Τ.Π.
-3706
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ
ΕΣΟΔΑ
3.700
ΔΑΠΑΝΕΣ
8.800
ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΠΔΕ
-5100
ΕΛΛΕΙΜΜΑ
-8806
ΑΕΠ
260.248
ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ
% ΑΕΠ
-3,4
ΕΛΛΕΙΜΜΑ
5.266
ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ
% ΑΕΠ
2,0
Ζούμε βέβαια σε περίοδο δημοσιονομικής και πιστωτικής κρίσης και με δεδομένο το υψηλό επίπεδο του δημοσίου χρέους τα περιθώρια χειρισμού είναι μικρά.
Φυσικά μετά την αλλαγή προτεραιοτήτων από την ευρωπαϊκή επιτροπή προς την κατεύθυνση στήριξης των ευπαθών κοινωνικών ομάδων πλέον υπάρχουν περιθώρια στήριξης των μικρών κυρίως αγροτών κάτι που πρέπει να κάνει άμεσα η κυβέρνηση .

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ISTHMOS-GR ΣΤΙΣ 28/11/2008)

Θύτες και θύματα της πιστωτικής κρίσης.
Του Σαρ. Λέκκα

Τελικά η μεροληψία οδηγεί σε αδιέξοδα.Κλασικό παράδειγμα το μονόπλευρο υπέρ των αμερικανικών τραπεζών σχέδιο Πόλσον για τη διάσωση του αμερικανικού χρηματοπιστωτικού συστήματος.Πριν κλείσουν δύο μήνες από την ψήφισή του, ο σχεδιασμός αλλάζει και αντί του αρχικού πλάνου για διοχέτευση 700 δισ. δολαρίων με σκοπό την αγορά τοξικών ομολόγων που είχαν στα χαρτοφυλάκιά τους οι αμερικανικές τράπεζες, πλέον θα υπάρξει διοχέτευση κεφαλαίων για αγορά τραπεζικών μετοχών.Εάν δούμε όμως την πορεία του σχεδίου από τη στιγμή της δημοσιοποίησής του και μέχρι την πλήρη υπαναχώρηση του εμπνευστή του κ. Πόλσον, όλα έχουν τις απαντήσεις τους.Η αρχική αντίδραση των Αμερικανών βουλευτών με την καταψήφιση του σχεδίου στις 29 Σεπτεμβρίου ήταν μία υγιής αντίδραση, η οποία είχε γίνει αποδεκτή με θετικά συναισθήματα από την πλειονότητα των απλών ανθρώπων, που έβλεπαν με δέος αυτά που ελάμβαναν χώρα στη μητρόπολη του παγκοσμίου καπιταλισμού.Οι Αμερικανοί βουλευτές σε αυτή την πρώτη απόπειρα υπερψήφισης του σχεδίου λειτούργησαν με το ένστικτο του ατόμου που δεν δέχεται για κάθε κερδοσκοπικό επεισόδιο το κόστος να επιρρίπτεται στον απλό φορολογούμενο πολίτη.Φυσικά οι αγορές, λειτουργώντας με τεχνοκρατικά ιδιοτελή τρόπο, έδειξαν ότι δεν συμφωνούν με λαϊκές αντιδράσεις.Ετσι με τη γνωστοποίηση του αποτελέσματος της ψηφοφορίας, οι αγορές κατέρρευσαν.Ο δείκτης D.Jones έχασε 777,68 μονάδες (6,98 %) καταγράφοντας τη χειρότερη ημερήσια πτώση της ιστορίας του.Ο δείκτης S&P's-500 έχασε το 8,77% της αξίας του που είναι η μεγαλύτερη ημερήσια ποσοστιαία πτώση από το κραχ του 1987.Η πίεση των αγορών, για τη λήψη μέτρων αντιμετώπισης της κρίσης με χρήματα των φορολογουμένων, εμφανής, όμως πόσο δίκαιο είναι ο απλός πολίτης να πληρώνει τον λογαριασμό της απληστίας μίας μικρής ομάδας τεχνοκρατών ;Πώς νομιμοποιείται ο πανίσχυρος Αμερικανός υπουργός Οικονομικών κ. Χένρι Πόλσον από manager - θύτης της συγκεκριμένης κρίσης μέσα από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου της Goldman Sachs να περνά στην άλλη όχθη σχεδιάζοντας σχέδια αντιμετώπισης της κρίσης για την εξαγορά των προβληματικών χαρτοφυλακίων με κρατικά κεφάλαια.Ο κ. Πόλσον μαζί με 50 περίπου άλλους μυθικά ακριβοπληρωμένους προέδρους και διευθύνοντες συμβούλους δημιούργησε την κρίση των τιτλοποιημένων στεγαστικών δανείων χαμηλής φερεγγυότητας.Η μέση ετήσια αμοιβή αυτών των στελεχών ήταν 525 φορές υψηλότερη από τη μέση αμοιβή του απλού εργαζομένου.Την ώρα που ο μέσος Αμερικανός αμειβόταν (2007) με 39.000 δολάρια το έτος, τα συγκεκριμένα στελέχη αμείβονταν με 20,5 εκατ. δολάρια τον χρόνο.Ομιλούμε για τον μέσο όρο διότι σε πλείστες των περιπτώσεων οι ετήσιες απολαβές ξεπερνούσαν τα 100 εκατ. δολάρια.Το εξοργιστικό είναι ότι ακόμη και σε χαλεπούς καιρούς, η απληστία τους δεν είχε όρια.Ο διευθύνων σύμβουλος της Lehman Brothers, η οποία πτώχευσε, την τελευταία 5ετία είχε εισπράξει για αμοιβές και μπόνους 375 εκατ. δολάρια. Οι επηρμένοι managers δεν είχαν ιερό και όσιο. Κερδοσκοπούσαν ασύστολα εκμεταλλευόμενοι την απουσία ελέγχων και κανόνων υπονομεύοντας το σύστημα που τους έδινε τους ηγεμονικούς μισθούς. Σήμερα ένας από τους αρχιερείς της κρίσης διαμορφώνει σχέδια διάσωσης των υπολοίπων εταίρων του.Η αρχική του σκέψη σαφώς μεροληπτική υπέρ των τραπεζών. Η υπαναχώρησή του απλά δείχνει τα αδιέξοδα της μεροληψίας. Το αμερικανικό τραπεζικό σύστημα έχει εγκλωβιστεί από ομόλογα εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων τα οποία ήταν εγγυημένα από στεγαστικά δάνεια που έχουν διαγραφεί.Η έλλειψη ρευστότητας ήταν το φυσικό αποτέλεσμα, κάτι που θα έπρεπε να λάβει υπόψη το σχέδιο διάσωσης του τραπεζικού συστήματος. Το διακύβευμα είναι μεγάλο. Το σύστημα δεν μπορεί να αφεθεί στην τύχη του, οι τράπεζες δεν μπορεί να αφεθούν στις δυνάμεις της αυτορρύθμισης, διότι έτσι θα χαθούν χρήματα και τελικά η πραγματική οικονομία θα συνθλιβεί με θύματα τους μοναδικά αθώους της όλης υπόθεσης, τους απλούς εργαζόμενους. Γιατί όμως πάντα την πληρώνουν οι ίδιοι; Γιατί στα διάφορα σχέδια Πόλσον δεν υπάρχουν ρήτρες για τους θύτες; Ισως διότι οι θύτες είναι οι συγγραφείς των σχεδίων. Γιατί, για παράδειγμα, δεν τιμωρούνται οι managers με κατάσχεση των 2/3 της περιουσίας που έκαναν την περίοδο που κερδοσκοπούσαν ανελέητα; Γιατί δεν επιδοτείται, για παράδειγμα, το επιτόκιο αποπληρωμής των στεγαστικών δανείων των απλών Αμερικανών πολιτών ;Τα μονόπλευρα σχέδια τύπου Πόλσον όχι μόνο δεν μπορούν να έχουν τη συγκατάθεση των φορολογουμένων αλλά με τον τρόπο που παρουσιάζονται δείχνουν έλλειψη σεβασμού και αποτελούν ύβρη για τον ευσυνείδητο και σκληρά εργαζόμενο μέσο πολίτη.

Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος.

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 23/11/2008)

Η απληστία των στελεχών και η θεοποίηση της έννοιας «μέγεθος».
Του Σαρ. Λέκκα

Εάν σκεφτούμε ότι η τρέχουσα χρηματοπιστωτική κρίση εμφάνισε τα πρώτα δυσμενή συμπτώματα τον Ιούλιο του 2007 και εάν θεωρήσουμε ότι οι ηγετικές ομάδες των επενδυτικών κυρίως τραπεζών γνώριζαν εκ των έσω το πρόβλημα των δομημένων στεγαστικών δανείων, τότε πώς θα τις χαρακτηρίζαμε με βάση το γεγονός της διανομής μπόνους εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων λίγους μήνες πριν την κατάρρευσή τους;Για τους απλούς πολίτες μοιάζει απίστευτο πλην όμως είναι απόλυτα αληθινό.Τα μεγαλοστελέχη της Merrill Lunch, της τρίτης μεγαλύτερης επενδυτικής τράπεζας των ΗΠΑ με κεφαλαιοποίηση 50,24 δισ. δολάρια, η οποία τελικά πωλήθηκε στην Βαnk of America, την άνοιξη του 2008, μοιράσθηκαν μπόνους 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ τα μεγαλοστελέχη της Lehman Brothers, της τέταρτης μεγαλύτερης επενδυτικής τράπεζας των ΗΠΑ με κεφαλαιοποίηση 34,81 δισ. δολάρια, η οποία τελικά πτώχευσε την άνοιξη του 2008, δηλαδή λίγους μήνες πριν την κατάρρευσή της μοιράσθηκαν μπόνους 5,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων.Ο απλός και θυμόσοφος πολίτης θα έλεγε ότι λειτούργησαν με το σκεπτικό «ό,τι προλάβουμε».Γνωρίζοντας την πραγματική κατάσταση της τράπεζας που διοικούσαν, έπραξαν το αυτονόητο για κάποιον που διακατέχεται από ιδιοτελή, εγωκεντρικά και ατομικιστικά σύνδρομα.Πώς φθάσαμε όμως σε αυτό το σημείο όπου μία μικρή ομάδα τεχνοκρατών έκανε ό,τι ήθελε σε μία επιχείρηση, χωρίς να φοβάται την κρίση των ιδιοκτητών - μετόχων;Η παγκοσμιοποίηση και οι μηχανισμοί που την συνοδεύουν θεοποίησε τον όγκο και όχι την ποιότητα.Η αποδεκτή προπαγάνδα του νέου συστήματος επέβαλε τα πρότυπά της, θεωρώντας ότι όσο μεγαλύτερο είναι το μέγεθος μίας επιχείρησης τόσο το καλύτερο γι' αυτήν και τους μετόχους της.Στην ουσία η υιοθέτηση αυτού του δόγματος αποξένωσε τους ιδιοκτήτες από το βασικό στοιχείο της ιδιοκτησίας τους, τη διοίκηση των επιχειρήσεών τους.Η πολυμετοχικότητα, βασικό στοιχείο αναφοράς των νέων υπερμεγεθών επιχειρήσεων και τραπεζών, καθώς και η πολυπλοκότητα των νέων διαδικασιών διοίκησης οδήγησε στο τιμόνι αυτών των επιχειρήσεων ομάδες τεχνοκρατών που δεν είχαν καμία σχέση με την ιδιοκτησία αυτών των επιχειρήσεων.Οι τεχνοκράτες - μάνατζερ με την απολυτότητα που τους δίνει η πλήρης γνώση του αντικειμένου επιβλήθηκαν πλήρως στους ιδιοκτήτες.Οι τελευταίοι απλά και τυπικά συμμετέχουν στο ΔΣ των εταιρειών τους επικυρώνοντας τις προτάσεις - αποφάσεις των μάνατζερ πολλές εκ των οποίων αφορούν και τις αμοιβές τους.Η δεύτερη διάσταση που δημιούργησε το πρόβλημα είναι σχετική με ένα ακόμη δόγμα της παγκοσμιοποίησης, την απόλυτη σύνδεση της αμοιβής με την απόδοση.Πριν δύο δεκαετίες περίπου που εμφανίσθηκε αυτή η διάσταση, θεωρήθηκε πως θα έκανε τα στελέχη να εργάζονται με μεγαλύτερο ζήλο για την επιχείρηση.Η απληστία όμως οδήγησε τα πράγματα αλλού.Αντί να επιδιωχθεί η αύξηση της απόδοσης μίας επιχείρησης μέσω της παραγωγικότητας, των νέων μεθόδων και της καλύτερης οργάνωσης, το δέλεαρ των όλων και μεγαλύτερων μπόνους οδήγησε στις λογιστικές αλχημείες, στις ριψοκίνδυνες επενδύσεις και φυσικά στις απορροφήσεις - συγχωνεύσεις, δηλαδή στα περίφημα deals.Η διόγκωση των επιχειρήσεων μέσω εξαγορών και απορροφήσεων μικρότερων κατά τεκμήριο ομοειδών επιχειρήσεων έδινε κύρος στους μάνατζερ, ισχυροποιούσε τη θέση τους και παράλληλα απέτρεπε επιθετικές πρωτοβουλίες τρίτων εναντίον τους.Το ρίσκο ήταν συνυφασμένο με τη διοικητική τους παρουσία.Οσο μεγαλύτερο το ρίσκο τόσο μεγαλύτερες οι αμοιβές και τα μπόνους.Οσο μεγαλύτερη η επιχείρηση τόσο μικρότερη η εμβέλεια των ιδιοκτητών - μετοχών και άρα μικρότερος και ουσιαστικά ανύπαρκτος ο έλεγχος επί των αποφάσεων που ελάμβαναν οι τεχνοκράτες.Στη βάση όλων των παραπάνω δεν πρέπει να μας κάνει εντύπωση, γιατί φθάσαμε στα επίπεδα που όλοι σήμερα καυτηριάζουμε.Το ερώτημα είναι τι μέτρα θα ληφθούν ώστε το επόμενο κερδοσκοπικό επεισόδιο του συστήματος, που λέγεται ελεύθερη αγορά, να μην έχει τα σημερινά αποτελέσματα.

Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 9/11/2008)

Το αποφυγέν παράδειγμα της Ισλανδίας.
Του Σαρ. Λέκκα

Με όλα αυτά που συμβαίνουν στις διάφορες αγορές χρήματος και κεφαλαίων ελέω πιστωτικής κρίσης ένα είναι το βέβαιο για τη χώρα μας. Οτι με την υιοθέτηση του ευρώ και την ένταξή μας στην ευρωζώνη αποφεύγουμε ταπεινωτικές καταστάσεις που με το μέγεθος της κρίσης δεν θα είχαν ιστορικό προηγούμενο.Το παράδειγμα της Ισλανδίας είναι χαρακτηριστικό.Η συγκεκριμένη χώρα παραπαίει σε σημείο που ο κίνδυνος εθνικού χρεοστασίου να είναι πολύ πιθανός.Η οικονομία της, που μέχρι τη δεκαετία του '90 στηριζόταν στην αλιεία, άλλαξε δομή και χαρακτηριστικά επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον της στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες.Αποτέλεσμα οι τράπεζές της να ανοιχθούν σε επικίνδυνες επενδυτικές επιλογές και σήμερα να χρωστούν στο εξωτερικό 12 φορές το ΑΕΠ της χώρας.Ενα κράτος 300.000 κατοίκων έφθασε με την πρακτική της δημόσιας εγγύησης των καταθέσεων να έχει καταθέσεις 8,5 φορές το ΑΕΠ της χώρας.Αποτέλεσμα, στη δίνη της κρίσης το νόμισμα να υποτιμηθεί έως και 50% της αξίας του, οι μεγάλες τράπεζες να κρατικοποιηθούν, τα συναλλαγματικά αποθέματα να ελαχιστοποιηθούν και η ζήτηση κεφαλαίων να οδηγήσει στην επείγουσα κλήση για δάνειο ύψους 4 δισ. δολαρίων από τη Ρωσία.Με τη Ρωσία το αίτημα παρέμεινε σε επίπεδο συζητήσεων, όμως με το ΔΝΤ τα πράγματα προχώρησαν και η ανάληψη 2 δισεκατομμυρίων ευρώ είναι πλέον γεγονός με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις δεσμεύσεις που έχει αποδεχθεί η κυβέρνηση της Ισλανδίας έναντι του ταμείου.Το υπερφουσκωμένο πιστωτικό σύστημα της Ισλανδίας φυσικά αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της υπερφίαλης πολιτικής πολλών τραπεζιτών, οι οποίοι μπροστά στα κέρδη δεν δίστασαν να απεμπολήσουν κάθε έννοια αξιοπιστίας και σοβαρότητας, όμως αποδεικνύει το πόσο ευάλωτη είναι μία οικονομία που δεν είναι ενταγμένη σε ένα ευρύτερο οικονομικό σύστημα.Εάν, για παράδειγμα, η Ελλάδα υπό τις παρούσες χρηματοοικονομικές συνθήκες δεν βρισκόταν εντός της ευρωζώνης, τότε το παράδειγμα της Ισλανδίας κάλλιστα θα μπορούσε να είναι το παράδειγμα της Ελλάδος.Θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι η δραχμή θα είχε υποτιμηθεί, τα επιτόκια θα είχαν αυξηθεί, οι εκροές κεφαλαίων θα έβαζαν σε περιπέτειες τράπεζες και Χρηματιστήριο και γενικότερα το τίμημα θα ήταν μεγάλο όχι μόνο για τη χρηματιστική αλλά πολύ περισσότερο για την πραγματική οικονομία με ύφεση, ανεργία και κοινωνική αναταραχή.Στη βάση αυτή ευρώ και ευρωζώνη θωρακίζουν μία οικονομία με ελλείμματα στο εσωτερικό και εξωτερικό ισοζύγιο, μία οικονομία με χαμηλή παραγωγικότητα και μικρή ανταγωνιστικότητα, μία οικονομία με δημόσιο χρέος που ξεπερνά τα 230 δισεκατομμύρια ευρώ.Πρέπει επιτέλους ορισμένες επιλογές που έγιναν στο μακρινό παρελθόν και σε ανύποπτο χρόνο να αναγνωρισθούν από λίγους και κακεντρεχείς, που δυστυχώς για ιδιοτελείς λόγους δεν σέβονται πρόσωπα, καταστάσεις και επιλογές.Η Ελλάδα του ευρώ μπορεί, παρά τα προβλήματά της, να ξεπερνά βίαιες και πραγματικά πρωτόγνωρες χρηματοοικονομικές κρίσεις με τις λιγότερες απώλειες.

Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ & ΣΤΟ ISTHMOS. GR ΣΤΙΣ 2/11/2008