ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ ΚΑΙ Η ΕΜΠΑΘΕΙΑ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ .
Η άνοδος των επιτοκίων των ομολόγων είναι λογική και φυσικά αναμενόμενη .
Δεν είναι κατανοητή η απορία ορισμένων για τα τρέχοντα επίπεδα των μακροπρόθεσμων τίτλων .
Σε περιόδους πιστωτικής στενότητας , σε περιόδους αμφισβήτησης της πιστοληπτικής ικανότητας κρατών και επιχειρήσεων , σε περιόδους υψηλής ζήτησης κεφαλαίων για την χρηματοδότηση των προγραμμάτων στήριξης τραπεζών , επιχειρήσεων και ιδιωτών , σε περιόδους όπου η ασφάλεια καλύπτει την απόδοση και το ρίσκο είναι αναμενόμενη η άνοδος των επιτοκίων για κράτη με δημοσιονομικά και διαρθρωτικά προβλήματα .
Η χώρα μας από τις αρχές του τρέχοντος έτους βλέπει το spread δηλαδή το περιθώριο που επιβαρύνει το επιτόκιο δανεισμού της να αυξάνεται σε επίπεδα που είχαν να καταγραφούν από την προ –ΟΝΕ εποχή .
Στις αρχές του 2008 το spread του 10ετους ελληνικού ομολόγου έναντι του αντιστοίχου γερμανικού καταγράφονταν στις 30 μονάδες βάσης , σταδιακά ξεπέρασε τις 100 μονάδες και στα μέσα Δεκεμβρίου 2008 έφθασε στα πρωτόγνωρα επίπεδα ρεκόρ των 196 μονάδων βάσης .
Η διεύρυνση του ελληνικού spread σημαίνει ότι οι εν δυνάμει επενδυτές – αγοραστές των ελληνικών τίτλων ζητούν υψηλότερο ασφάλιστρο κινδύνου έναντι του τι πληρώνει το Γερμανικό δημόσιο για ανάλογης περιόδου ομόλογα αφού θεωρούν την ελληνική οικονομία δημοσιονομικά ασταθή και ως εκ τούτου επισφαλή ως προς την ικανότητα εκπλήρωσης των υποχρεώσεων της .
Η Ελλάδα πλήττεται για το υψηλό δημόσιο χρέος και φυσικά για τους δημοσιονομικούς κινδύνους που αναλαμβάνει από την εφαρμογή προγραμμάτων ενίσχυσης της ρευστότητας των τραπεζών και ενίσχυσης των ευπαθών ομάδων της ελληνικής κοινωνίας .
Η κακή δημοσιονομική κατάσταση της χώρας είναι δεδομένη , δεν αποτελεί κάτι το καινούργιο .
Ο ετήσιος αγώνας δίδεται για την παραμονή του ελλείμματος κάτω από το όριο του 3% και για την δημιουργία πρωτογενών ελλειμμάτων που να καλύπτουν τουλάχιστον τους τόκους εξυπηρέτησης του χρέους .
Το δημόσιο χρέος σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2009 θα προσεγγίσει τα 229 δις € και το 93,1% του ΑΕΠ το 2008 και τα 238 δις € και το 91,4% του ΑΕΠ το 2009.
Η αναχρηματοδότηση αυτού του χρέους επιβάλει πρόσθετο δανεισμό της τάξεως των 40 δις € για το 2009 σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση ή εάν συμπεριληφθούν τα ομόλογα ύψους 13 δις € που απαιτούνται βάσει του σχεδίου ενίσχυσης των πιστωτικών ιδρυμάτων τότε θα απαιτηθεί πρόσθετος δανεισμός 53 δις € όπως υποστηρίζουν οι Financial Times .
Σε απόλυτα μεγέθη τα 53 δις € δεν μπορούν να συγκριθούν με τα 238 δις € της Γερμανίας , τα 220 της Ιταλίας , τα 182 της Βρετανίας , τα 175 της Γαλλίας και τα 80 της Ισπανίας .
Ως ποσοστό του ΑΕΠ όμως το πρόγραμμα δανεισμού της χώρας μας καλύπτει το 15,4% του ΑΕΠ ή το 20,3% εάν προστεθούν και τα κεφάλαια στήριξης των τραπεζών και είναι το υψηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση . Ακολουθούν , η Ιταλία με ποσοστό 13,6% , η Ολλανδία με 11,1% , η Βρετανία 9,9% , η Ισπανία 7% και η Πορτογαλία 6,9%.
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης το μεγαλύτερο χρέος έχει η Ιταλία και ακολουθεί η χώρα μας .
Στην βάση αυτή είναι λογικό εν μέσω χρήματος-πιστωτικής κρίσης να αυξάνει η δυσπιστία έναντι της ελληνικής οικονομίας για τις δυνατότητες αναχρηματοδότησης αυτού του μεγάλου χρέους .
Εξάλλου σε περιόδους περιπλοκών και άσχημων συγκυριών οι επενδυτές στρέφονται στην ασφάλεια και αποστρέφονται τα κάθε είδους ρίσκα .
Για αρκετούς και μη μυημένους στα οικονομικά η άνοδος του spread δεν λέει και πολλά πράγματα .
Ακούν για μια άνοδο ενός περιθωρίου δανεισμού χωρίς να είναι σε θέση να ποσοτικοποιήσουν τις επιπτώσεις του .
Για αυτούς αρκεί να αναφέρουμε ότι ενώ είχε προϋπολογισθεί για το 2008 ότι η αποπληρωμή των τόκων θα απαιτούσε 10,5 δις € τελικά θα απαιτηθούν αλλά 800 Εκάτ. € μιας και η τελική επιβάρυνση θα φθάσει τα 11,3 δις € .
Αυτό το επιπλέον κόστος έχει να κάνει με την αύξηση του κόστους δανεισμού του ελληνικού δημοσίου .
Τα δημοσιονομικά προβλήματα , η επερχόμενη συρρίκνωση της παγκόσμιας οικονομίας καθώς και η απομόχλευση των κάθε είδους επενδυτών δημιουργούν προβλήματα στην χρηματοδότηση του ελληνικού δημοσίου χρέους .
Πολλές επενδυτικές τράπεζες που επένδυαν σε κρατικούς τίτλους είχαν παράλληλα αγοράσει με δανεισμό συμβόλαια προστασίας έναντι του κινδύνου χρεοκοπίας του εκδότη που στην συγκεκριμένη περίπτωση ήταν το ελληνικό δημόσιο .
Με την γενικότερη πώληση περιουσιακών στοιχειών σήμερα πωλούνται και αυτά τα συμβόλαια με αποτέλεσμα να αυξάνεται το ασφάλιστρο κινδύνου για τα ελληνικά ομόλογα .
Εάν σκεφθούμε ότι τα διαφορά προγράμματα που ανακοινώνουν οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο για την στήριξη τραπεζών και ευπαθών ομάδων θα χρηματοδοτηθούν από την έκδοση νέων ομολόγων τότε γίνεται αντιληπτό ότι κατά το 2009 θα ύπαρξη υπέρ-προσφορά τίτλων σε ολόκληρο τον κόσμο .
Έχει υπολογισθεί ότι η προσφορά ομολόγων στις ΗΠΑ θα ξεπεράσει τα 2 τρις δολάρια ενώ στην ευρωπαϊκή ένωση θα προσέγγιση τα 1,5 τρις.
Στην βάση των ανωτέρω όπως γίνεται αντιληπτό το πρόβλημα χρηματοδότησης του ελληνικού δημοσίου χρέους είναι οξύ ,όμως δεν είναι πρωτόγνωρο .
Εκείνο που κάνει εντύπωση το τελευταίο διάστημα είναι η υποκριτική του ανάδειξη από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης η οποία φθάνει σε επίπεδα εμπάθειας .
Διότι πως αλλιώς θα χαρακτηρίσουμε δημοσιεύματα που αναφέρονται στο ενδεχόμενο εξόδου της χώρας από την ευρωπαϊκή ένωση .
Η εμπάθεια είναι οφθαλμοφανή εάν συγκρίνουμε την Ελλάδα με την Ιαπωνία .
Εάν εξετάσουμε τα οικονομικά θεμελιώδη μεγέθη της Ιαπωνίας θα παρατηρήσουμε ότι στην τρέχουσα χρηματοπιστωτική κρίση όλα παραπέμπουν σε αδιέξοδα.
Η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση από το δεύτερο τρίμηνο του 2008 , η κυβέρνηση εξήγγειλε πακέτο οικονομικών μέτρων 50 δις δολαρίων , το γιεν ενισχύεται επιφέροντας τεράστιο πλήγμα στις εξαγωγές , οι επενδυτές πουλούν μετοχές με αποτέλεσμα το χρηματιστήριο του Τόκιο να έχει χάσει μεγάλο μέρος της αξίας του .
Μόνο τον Οκτώβριο του 2008 έχασε το 24% της αξίας του , μείωση που θεωρείτε η μεγαλύτερη μηνιαία πτώση της ιστορίας του .
Εάν σκεφθούμε ότι ο δείκτης Nikkei κατέγραψε τα υψηλοτέρα επίπεδα του στις 38.915,87 μονάδες στις 29 Δεκεμβρίου 1989 τότε εύκολα αντιλαμβάνεται κάποιος τι σημαίνουν τα επίπεδα των σημερινών 7.864 μονάδων .
Τα επιτόκια είναι σε μηδενικά επίπεδα και η κεντρική τράπεζα δανείζει με απεριόριστα ποσά τις εμπορικές τράπεζες ώστε αυτές με την σειρά τους να περάσουν το χρήμα στις επιχειρήσεις και στους ιδιώτες ώστε η οικονομία να μπει σε κίνηση .
Το κυριότερο όμως είναι το τεράστιο δημόσιο χρέος της Ιαπωνίας το οποίο αντιπροσωπεύει το 180% ενός ΑΕΠ που φθάνει τα 4,3 τρις δολάρια .
Και όμως το κόστος δανεισμού στην βάση των 10ετων Ιαπωνικών ομολόγων είναι στα επίπεδα του 1,40% μειωμένο κατά 177 μονάδες βάσης σε σχέση με το αντίστοιχο γερμανικό.
Το παράδοξο δεν έγκειται στα χαμηλά επιτοκιακά επίπεδα αυτά , είναι λογικά δεδομένων των μηδενικών βραχυπρόθεσμων επιτοκίων .
Το παράδοξο και φυσικά υποκριτικό παρουσιάζεται με την εκκωφαντική σιωπή των διεθνών αναλυτών για την αποπληρωμή αυτού του τεράστιου δημόσιου χρέους που σε απόλυτο μέγεθος ξεπερνά τα 12τρις δολάρια , δηλαδή ελάχιστα μικρότερο από το ΑΕΠ των ΗΠΑ .
Του οικονομολογου ΣΑΡΑΝΤΟΥ ΛΕΚΚΑ
Η άνοδος των επιτοκίων των ομολόγων είναι λογική και φυσικά αναμενόμενη .
Δεν είναι κατανοητή η απορία ορισμένων για τα τρέχοντα επίπεδα των μακροπρόθεσμων τίτλων .
Σε περιόδους πιστωτικής στενότητας , σε περιόδους αμφισβήτησης της πιστοληπτικής ικανότητας κρατών και επιχειρήσεων , σε περιόδους υψηλής ζήτησης κεφαλαίων για την χρηματοδότηση των προγραμμάτων στήριξης τραπεζών , επιχειρήσεων και ιδιωτών , σε περιόδους όπου η ασφάλεια καλύπτει την απόδοση και το ρίσκο είναι αναμενόμενη η άνοδος των επιτοκίων για κράτη με δημοσιονομικά και διαρθρωτικά προβλήματα .
Η χώρα μας από τις αρχές του τρέχοντος έτους βλέπει το spread δηλαδή το περιθώριο που επιβαρύνει το επιτόκιο δανεισμού της να αυξάνεται σε επίπεδα που είχαν να καταγραφούν από την προ –ΟΝΕ εποχή .
Στις αρχές του 2008 το spread του 10ετους ελληνικού ομολόγου έναντι του αντιστοίχου γερμανικού καταγράφονταν στις 30 μονάδες βάσης , σταδιακά ξεπέρασε τις 100 μονάδες και στα μέσα Δεκεμβρίου 2008 έφθασε στα πρωτόγνωρα επίπεδα ρεκόρ των 196 μονάδων βάσης .
Η διεύρυνση του ελληνικού spread σημαίνει ότι οι εν δυνάμει επενδυτές – αγοραστές των ελληνικών τίτλων ζητούν υψηλότερο ασφάλιστρο κινδύνου έναντι του τι πληρώνει το Γερμανικό δημόσιο για ανάλογης περιόδου ομόλογα αφού θεωρούν την ελληνική οικονομία δημοσιονομικά ασταθή και ως εκ τούτου επισφαλή ως προς την ικανότητα εκπλήρωσης των υποχρεώσεων της .
Η Ελλάδα πλήττεται για το υψηλό δημόσιο χρέος και φυσικά για τους δημοσιονομικούς κινδύνους που αναλαμβάνει από την εφαρμογή προγραμμάτων ενίσχυσης της ρευστότητας των τραπεζών και ενίσχυσης των ευπαθών ομάδων της ελληνικής κοινωνίας .
Η κακή δημοσιονομική κατάσταση της χώρας είναι δεδομένη , δεν αποτελεί κάτι το καινούργιο .
Ο ετήσιος αγώνας δίδεται για την παραμονή του ελλείμματος κάτω από το όριο του 3% και για την δημιουργία πρωτογενών ελλειμμάτων που να καλύπτουν τουλάχιστον τους τόκους εξυπηρέτησης του χρέους .
Το δημόσιο χρέος σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2009 θα προσεγγίσει τα 229 δις € και το 93,1% του ΑΕΠ το 2008 και τα 238 δις € και το 91,4% του ΑΕΠ το 2009.
Η αναχρηματοδότηση αυτού του χρέους επιβάλει πρόσθετο δανεισμό της τάξεως των 40 δις € για το 2009 σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση ή εάν συμπεριληφθούν τα ομόλογα ύψους 13 δις € που απαιτούνται βάσει του σχεδίου ενίσχυσης των πιστωτικών ιδρυμάτων τότε θα απαιτηθεί πρόσθετος δανεισμός 53 δις € όπως υποστηρίζουν οι Financial Times .
Σε απόλυτα μεγέθη τα 53 δις € δεν μπορούν να συγκριθούν με τα 238 δις € της Γερμανίας , τα 220 της Ιταλίας , τα 182 της Βρετανίας , τα 175 της Γαλλίας και τα 80 της Ισπανίας .
Ως ποσοστό του ΑΕΠ όμως το πρόγραμμα δανεισμού της χώρας μας καλύπτει το 15,4% του ΑΕΠ ή το 20,3% εάν προστεθούν και τα κεφάλαια στήριξης των τραπεζών και είναι το υψηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση . Ακολουθούν , η Ιταλία με ποσοστό 13,6% , η Ολλανδία με 11,1% , η Βρετανία 9,9% , η Ισπανία 7% και η Πορτογαλία 6,9%.
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης το μεγαλύτερο χρέος έχει η Ιταλία και ακολουθεί η χώρα μας .
Στην βάση αυτή είναι λογικό εν μέσω χρήματος-πιστωτικής κρίσης να αυξάνει η δυσπιστία έναντι της ελληνικής οικονομίας για τις δυνατότητες αναχρηματοδότησης αυτού του μεγάλου χρέους .
Εξάλλου σε περιόδους περιπλοκών και άσχημων συγκυριών οι επενδυτές στρέφονται στην ασφάλεια και αποστρέφονται τα κάθε είδους ρίσκα .
Για αρκετούς και μη μυημένους στα οικονομικά η άνοδος του spread δεν λέει και πολλά πράγματα .
Ακούν για μια άνοδο ενός περιθωρίου δανεισμού χωρίς να είναι σε θέση να ποσοτικοποιήσουν τις επιπτώσεις του .
Για αυτούς αρκεί να αναφέρουμε ότι ενώ είχε προϋπολογισθεί για το 2008 ότι η αποπληρωμή των τόκων θα απαιτούσε 10,5 δις € τελικά θα απαιτηθούν αλλά 800 Εκάτ. € μιας και η τελική επιβάρυνση θα φθάσει τα 11,3 δις € .
Αυτό το επιπλέον κόστος έχει να κάνει με την αύξηση του κόστους δανεισμού του ελληνικού δημοσίου .
Τα δημοσιονομικά προβλήματα , η επερχόμενη συρρίκνωση της παγκόσμιας οικονομίας καθώς και η απομόχλευση των κάθε είδους επενδυτών δημιουργούν προβλήματα στην χρηματοδότηση του ελληνικού δημοσίου χρέους .
Πολλές επενδυτικές τράπεζες που επένδυαν σε κρατικούς τίτλους είχαν παράλληλα αγοράσει με δανεισμό συμβόλαια προστασίας έναντι του κινδύνου χρεοκοπίας του εκδότη που στην συγκεκριμένη περίπτωση ήταν το ελληνικό δημόσιο .
Με την γενικότερη πώληση περιουσιακών στοιχειών σήμερα πωλούνται και αυτά τα συμβόλαια με αποτέλεσμα να αυξάνεται το ασφάλιστρο κινδύνου για τα ελληνικά ομόλογα .
Εάν σκεφθούμε ότι τα διαφορά προγράμματα που ανακοινώνουν οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο για την στήριξη τραπεζών και ευπαθών ομάδων θα χρηματοδοτηθούν από την έκδοση νέων ομολόγων τότε γίνεται αντιληπτό ότι κατά το 2009 θα ύπαρξη υπέρ-προσφορά τίτλων σε ολόκληρο τον κόσμο .
Έχει υπολογισθεί ότι η προσφορά ομολόγων στις ΗΠΑ θα ξεπεράσει τα 2 τρις δολάρια ενώ στην ευρωπαϊκή ένωση θα προσέγγιση τα 1,5 τρις.
Στην βάση των ανωτέρω όπως γίνεται αντιληπτό το πρόβλημα χρηματοδότησης του ελληνικού δημοσίου χρέους είναι οξύ ,όμως δεν είναι πρωτόγνωρο .
Εκείνο που κάνει εντύπωση το τελευταίο διάστημα είναι η υποκριτική του ανάδειξη από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης η οποία φθάνει σε επίπεδα εμπάθειας .
Διότι πως αλλιώς θα χαρακτηρίσουμε δημοσιεύματα που αναφέρονται στο ενδεχόμενο εξόδου της χώρας από την ευρωπαϊκή ένωση .
Η εμπάθεια είναι οφθαλμοφανή εάν συγκρίνουμε την Ελλάδα με την Ιαπωνία .
Εάν εξετάσουμε τα οικονομικά θεμελιώδη μεγέθη της Ιαπωνίας θα παρατηρήσουμε ότι στην τρέχουσα χρηματοπιστωτική κρίση όλα παραπέμπουν σε αδιέξοδα.
Η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση από το δεύτερο τρίμηνο του 2008 , η κυβέρνηση εξήγγειλε πακέτο οικονομικών μέτρων 50 δις δολαρίων , το γιεν ενισχύεται επιφέροντας τεράστιο πλήγμα στις εξαγωγές , οι επενδυτές πουλούν μετοχές με αποτέλεσμα το χρηματιστήριο του Τόκιο να έχει χάσει μεγάλο μέρος της αξίας του .
Μόνο τον Οκτώβριο του 2008 έχασε το 24% της αξίας του , μείωση που θεωρείτε η μεγαλύτερη μηνιαία πτώση της ιστορίας του .
Εάν σκεφθούμε ότι ο δείκτης Nikkei κατέγραψε τα υψηλοτέρα επίπεδα του στις 38.915,87 μονάδες στις 29 Δεκεμβρίου 1989 τότε εύκολα αντιλαμβάνεται κάποιος τι σημαίνουν τα επίπεδα των σημερινών 7.864 μονάδων .
Τα επιτόκια είναι σε μηδενικά επίπεδα και η κεντρική τράπεζα δανείζει με απεριόριστα ποσά τις εμπορικές τράπεζες ώστε αυτές με την σειρά τους να περάσουν το χρήμα στις επιχειρήσεις και στους ιδιώτες ώστε η οικονομία να μπει σε κίνηση .
Το κυριότερο όμως είναι το τεράστιο δημόσιο χρέος της Ιαπωνίας το οποίο αντιπροσωπεύει το 180% ενός ΑΕΠ που φθάνει τα 4,3 τρις δολάρια .
Και όμως το κόστος δανεισμού στην βάση των 10ετων Ιαπωνικών ομολόγων είναι στα επίπεδα του 1,40% μειωμένο κατά 177 μονάδες βάσης σε σχέση με το αντίστοιχο γερμανικό.
Το παράδοξο δεν έγκειται στα χαμηλά επιτοκιακά επίπεδα αυτά , είναι λογικά δεδομένων των μηδενικών βραχυπρόθεσμων επιτοκίων .
Το παράδοξο και φυσικά υποκριτικό παρουσιάζεται με την εκκωφαντική σιωπή των διεθνών αναλυτών για την αποπληρωμή αυτού του τεράστιου δημόσιου χρέους που σε απόλυτο μέγεθος ξεπερνά τα 12τρις δολάρια , δηλαδή ελάχιστα μικρότερο από το ΑΕΠ των ΗΠΑ .
Του οικονομολογου ΣΑΡΑΝΤΟΥ ΛΕΚΚΑ
(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 21/12/2008)
