Η Ελλάδα εξήντα πέντε χρόνια πίσω.

Του ΣΑΡΑΝΤΟΥ ΛΕΚΚΑ, Οικονομολόγου

Αρχές του 1947 η βρετανική κυβέρνηση έχει ανακοινώσει στις ΗΠΑ πως αδυνατούσε πλέον να συνεχίσει τον ρόλο που είχε αναλάβει, δηλαδή τον ρόλο της ενίσχυσης της ελληνικής κυβέρνησης στον αγώνα της κατά της κομμουνιστικής επικράτησης στην Ελλάδα. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τρούμαν προκειμένου να έχει ιδία άποψη για την οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα στέλνει το πρώτο τρίμηνο του 1947 τον Paul A. Porter ως επικεφαλής αμερικανικής αποστολής.



Η αποστολή έμεινε στην Ελλάδα από τις 18 Ιανουαρίου έως τις 22 Μαρτίου 1947 επισκεπτόμενη περίπου όλη τη χώρα.

Στις 14 Φεβρουαρίου μετά από έναν περίπου μήνα παραμονής στην Ελλάδα ο Paul A. Porter στέλνει επιστολή προς τον υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ W.L. Clayton με τις πρώτες εντυπώσεις του, γράφοντας μεταξύ των άλλων: «Εδώ δεν υπάρχει κράτος σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα. Αντ’ αυτού υπάρχει μία χαλαρή ιεραρχία ατομιστών πολιτικών, μερικοί από τους οποίους είναι χειρότεροι από άλλους, που είναι τόσο απασχολημένοι με τον προσωπικό τους αγώνα για εξουσία, ώστε δεν έχουν τον χρόνο να αναπτύξουν οικονομική πολιτική, ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι είχαν την ικανότητα».



Στις 20 Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου ο Paul A. Porter με άρθρο του στο «Collier’s» καταγράφει τις εντυπώσεις του, οι οποίες παρά τη χρονική απόστασή τους, θυμίζουν αρκετά την Ελλάδα του μνημονίου.



Μεταξύ των άλλων γράφει: «Σε ολόκληρη τη χώρα, από τη μία άκρη στην άλλη, κυριαρχεί μία γκρίζα ανυπεράσπιστη, βαθιά έλλειψη πίστης για το μέλλον - μία έλλειψη πίστης που οδηγεί σε πλήρη απραξία στο παρόν. Οι άνθρωποι έχουν παραλύσει από την αβεβαιότητα και τον φόβο, οι επιχειρηματίες δεν επενδύουν, οι καταστηματάρχες δεν αποθηκεύουν προμήθειες.



Και συνεχίζει: «Η δημόσια διοίκηση είναι υπερβολικά εκτεταμένη?[??]?. Οι χαμηλοί μισθοί προσαυξάνονται βάσει ενός εντελώς συγκεχυμένου συστήματος επιδομάτων, χάρη στα οποία μερικοί δημόσιοι υπάλληλοι κερδίζουν μέχρι και τέσσερις φορές περισσότερο από τον βασικό μισθό τους».



Για το ίδιο θέμα αναφέρει: «Ποτέ άλλοτε δεν έχει δει διοικητική δομή που να είναι τόσο απαράδεκτη. Απλούστατα, δεν είναι δυνατόν να βασιστεί κάνεις ότι η δημόσια διοίκηση θα φέρει εις πέρας ακόμη και τις πιο απλές λειτουργίες μίας κυβέρνησης - την είσπραξη των φόρων, την εφαρμογή οικονομικών κανόνων, την επισκευή δρόμων.



Συνεπώς η δραστική μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης αποτελεί συνθήκη εκ των ουκ άνευ για την επίτευξη οποιουδήποτε άλλου αποτελέσματος στην Ελλάδα».



Για την εκτελεστική εξουσία : «?η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει άλλη πολιτική εκτός από το να εκλιπαρεί για ξένη βοήθεια ώστε να διατηρηθεί στην εξουσία απαριθμώντας θορυβωδώς τις θυσίες της Ελλάδος... [.......]?στόχος της είναι να χρησιμοποιήσει την ξένη βοήθεια ως μέσο για τη διαιώνιση των προνομιών μίας μικρής κλίκας που αποτελεί την αόρατη εξουσία στην Ελλάδα».



Για τα οικονομικά συμφέροντα: «Τα ναυτιλιακά συμφέροντα βρίσκονται σε ιδιαιτέρα σκανδαλώδη θέση. Σήμερα η ελληνική εμπορική ναυτιλία βρίσκεται σε άνθηση και οι εφοπλιστές καρπώνονται τα κέρδη. Ομως, η χρεοκοπημένη ελληνική κυβέρνηση δεν απολαμβάνει κανένα όφελος από όλο αυτό τον πλούτο. Οι αποδοχές των ναυτικών εξακολουθούν να εισρέουν στη χώρα, αλλά τα κέρδη των πλοιοκτητών παραμένουν, στην πλειονότητά τους, στο εξωτερικό».



Για την ντόπια νομενκλατούρα: «Η ομάδα πίεσης της καλής κοινωνίας - οι κομψοί κοσμοπολίτες που έχουν την έδρα τους στις Κάννες, στο Σαιν Μόριτς και στην αθηναϊκή πλατεία Κολωνακίου - θα ενεργοποιηθεί. Πολλοί από αυτούς είναι γοητευτικοί άνθρωποι που μιλούν εξαιρετικά αγγλικά και αδημονούν ειλικρινά να παρέχουν κάθε δυνατή βοήθεια στην αμερικανική αποστολή. Εντούτοις θα αποπειραθούν να προσεταιριστούν την αποστολή και να τη μετατρέψουν σε ένα εργαλείο διασφάλισης των προνομιών τους».



Για την αίτηση βοηθείας: «Αίσθησή μου είναι ότι το ελληνικό κράτος έχοντας υποβάλει αίτηση βοήθειας και εποπτείας, έχει θέσει, στο μέτρο αυτό, όρια στην ίδια του την εθνική κυριαρχία».



Εν κατακλείδι, παρά τη χρονική απόσταση των 65 χρόνων, παρά την κολοσσιαία διαφορά στην κοινωνική πραγματικότητα, πολλά από αυτά που περιγράφουν μία Ελλάδα που υποτίθεται αφήσαμε πίσω μας, εντούτοις αποδεικνύονται ότι περιγράφουν και την Ελλάδα του σήμερα.



Εάν αυτό δεν αποτελεί μέγα μέτρο αποτυχίας όλων αυτών που υποτίθεται αναμόρφωσαν τη χώρα τις τελευταίες δεκαετίες, δεν γνωρίζουμε τι άλλο μπορεί να περιγράψει την πλήρη αποτυχία.

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 23/9/2012)

Ποινές χάδια για ένα σκάνδαλο
Του ΣΑΡΑΝΤΟΥ ΛΕΚΚΑ, Οικονομολόγου
Η δημοσιοποίηση του σκανδάλου στη διατραπεζική αγορά του Λονδίνου, όπου επί σειρά ετών ο πυρήνας του διεθνούς τραπεζικού συστήματος είχε υιοθετήσει πρακτικές χειραγώγησης του επιτοκίου αναφοράς Libor, δείχνει το απύθμενο θράσος μίας σχολής τεχνοκρατών η οποία δεν διστάζει σε τίποτα.



Η ηθική χαλάρωση, ως αποτέλεσμα ενός συνδυασμού παραγόντων όπως η απουσία πλαισίου δραστηριοποίησης, όπως η απουσία σοβαρού προληπτικού πλαισίου ελέγχου, όπως η θεοποίηση των κερδών, όπως η αλαζονεία και η απουσία μέτρου της συγκεκριμένης σχολής, οδήγησε σε ένα ακόμη σκάνδαλο και μάλιστα σε σκάνδαλο την ώρα που η διεθνής κοινότητα πλήττονταν από τη χειρότερη μετά το 1930 χρηματοοικονομική κρίση.



Εδώ εντοπίζουμε το απύθμενο θράσος αυτών των ανθρώπων.



Την ώρα που τα αποτελέσματα των πρακτικών τους βύθιζαν την παγκόσμια οικονομία στο σκοτάδι της ανασφάλειας, την ώρα που εκλιπαρούσαν για βοήθεια από τα κρατικά ταμεία, την ώρα που οι θυσίες των απλών πολιτών κάλυπταν τις μαύρες τρύπες της απληστίας τους, αυτοί συνέχιζαν τα παιχνίδια τους σαν να μην συνέβαινε κάτι το ιδιαίτερο.



Η χειραγώγηση της διατραπεζικής αγοράς με πρωταγωνιστές κολοσσούς του διεθνούς τραπεζικού συστήματος ( Barclays, Citigroup, Deutsche Bank, HSBC, JPMorgan, RBS, κ.τ.λ.) γίνονταν από τα τέλη του 2007 και μέχρι τα τέλη της άνοιξης του 2009, δηλαδή γίνονταν την ώρα που η διεθνής κοινότητα αγωνιούσε για το μέλλον της και προσπαθούσε με χρήματα των απλών φορολογούμενων πολιτών να αντιμετωπίσει τη μεγαλύτερη σύγχρονη χρηματοοικονομική κρίση, τορπιλίζοντας τα υπόβαθρα των εθνικών οικονομιών, μετατρέποντας τελικά την πιστωτική - τραπεζική κρίση σε κρίση χρέους.



Με απλά λόγια, τη χρονική περίοδο που οι εθνικές κυβερνήσεις καλούσαν τους απλούς πολίτες να πληρώσουν τον λογαριασμό της απληστίας της συγκεκριμένης σχολής τεχνοκρατών, οι θύτες της κατάρρευσης συνέχιζαν να παίζουν τα παιχνίδια τους κάτω από τη μύτη ή κατά πολλούς και την ανοχή των εποπτικών Αρχών.



Το εξίσου εντυπωσιακό είναι και το είδος της τιμωρίας - συμφωνίας. Η Barclays συμφώνησε με τις εποπτικές Αρχές σε Βρετανία και ΗΠΑ να καταβάλει 360 εκατ. ευρώ ώστε να σταματήσει η περαιτέρω δίωξη της τράπεζας όταν η χειραγώγηση, (για να αντιληφθούμε την τιμωρία - χάδι), του επιτοκίου Libor επηρέαζε τις αξίες δανείων, ομολόγων και παραγώγων ύψους άνω των 350 τρισ. δολαρίων.



Εάν θεωρήσουμε ότι η μεγαλύτερη από το 1930 χρηματοπιστωτική κρίση έλαβε χώρα εξαιτίας της απορρύθμισης των αγορών και της αδυναμίας των ελεγκτικών οργάνων να επιβληθούν στις δυνάμεις που δραστηριοποιούνταν εκτός των θεσμοθετημένων πλαισίων, τότε η λύση του προβλήματος περνά απαραίτητα μέσα από την αντιμετώπιση των αδυναμιών που έχουν εντοπισθεί ως κερκόπορτες του διεθνούς νομισματοπιστωτικού συστήματος.



Παρ' ότι έχουν περάσει πάνω από τέσσερα χρόνια από τη στιγμή που εκδηλώθηκε η κρίση, καλοκαίρι του 2007, εντούτοις προς την κατεύθυνση θεσμοθέτησης νέων κανόνων και νέου ρυθμιστικού πλαισίου δεν έχουν γίνει ουσιαστικά βήματα.



Οι κυβερνήσεις και οι ηγέτες των ισχυρών δυτικών οικονομιών, πέρα από τους λεκτικούς λεονταρισμούς, δεν έχουν προχωρήσει ούτε βήμα προς την κατεύθυνση ουσιαστικών αλλαγών, που να δίνουν το μήνυμα ότι έχουν συνειδητοποιήσει το μέγεθος των προβλημάτων που δημιουργεί η απορρύθμιση των αγορών και η αδυναμία των ελεγκτικών μηχανισμών να επιβάλουν τους εναπομείναντες κανόνες.



Η μετατροπή της κρίσης από χρηματοπιστωτική του 2008 σε δημοσιονομική το 2009 και κρίση χρέους το 2010 άλλαξε τη δυναμική των πραγμάτων.



Οι πανίσχυρες κυβερνήσεις μετετράπηκαν σε επαίτες των αγορών και των μηχανισμών που είχαν διασώσει. Οι πανίσχυρες κυβερνήσεις μετετράπηκαν σε οργανισμούς που ανέμεναν με αγωνία τις εκθέσεις των οίκων αξιολόγησης και των τεχνοκρατών που είχαν αναθαρρήσει από τα γεγονότα και από την αδυναμία ή την εσκεμμένη κωλυσιεργία των πολιτικών ταγών να διαμορφώσουν ένα νέο ρυθμιστικό πλαίσιο. Από την άλλη πλευρά, οι θύτες της κρίσης εγκατέλειψαν τους κρυψώνες της κατακραυγής και από το προσκήνιο πλέον επιβάλλουν τους όρους τους στις καταχρεωμένες και αδύναμες κυβερνήσεις.



Πλέον οι θύτες της μεγαλύτερης χρηματοπιστωτικής κρίσης εμφανίζονται όπως πραγματικά είναι, ως πραγματικά αφεντικά των πολιτικών ηγεσιών. Το αρνητικό είναι ότι όσο ενδυναμώνονται οικονομικά οι θύτες της κρίσης τόσο η επίδειξη δύναμης θα είναι εμφανέστερη στην καθημερινή τους δραστηριότητα. Ποινές - χάδια όπως αυτή που επιβλήθηκε στην Barclays δεν επιλύει κανένα πρόβλημα, απλά γελοιοποιεί τις εποπτικές Αρχές, αποθρασύνει τους θύτες και στέλνει το μήνυμα ότι τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει.

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 16/9/2012)