ΤΟΥ ΣΑΡ. ΛΕΚΚΑ
Κάθε φορά που κατατίθεται ένας προϋπολογισμός, οι αντιδράσεις λίγο πολύ είναι ίδιες. Η οπτική γωνία του αποδέκτη καθορίζει το είδος της υποδοχής του εκάστοτε προϋπολογισμού γι' αυτό και η κριτική που γίνεται από συγκεκριμένους φορείς δεν έχει απήχηση και δεν συγκινεί κανέναν αφού θεωρείται άκρως υποκειμενική. Οι προοπτικές για την ανάπτυξη, την απασχόληση, τα ελλείμματα, το δημόσιο χρέος, τους φόρους και τις επενδύσεις σχηματοποιούνται με αριθμούς και ποσοστά που για τους περισσότερους πολίτες είναι δύσκολα κατανοητά.Εκείνο που, κατά τη γνώμη μας, πρέπει κάθε φορά να εξετάζεται, έχει να κάνει με το νοικοκύρεμα της οικονομίας, το οποίο καθρεπτίζεται από την πρωτογενή διαχείριση του εκάστοτε προϋπολογισμού.Λέγοντας πρωτογενή διαχείριση εννοούμε τον λογαριασμό που προκύπτει από τα ετήσια έσοδα και τις ετήσιες δαπάνες της κυβέρνησης.Εάν από τα καθαρά έσοδα, δηλαδή, τα έσοδα που προκύπτουν από τα συνολικά έσοδα εάν αφαιρεθούν οι επιστροφές φόρων, αφαιρεθούν οι κάθε είδους δαπάνες, τότε το αποτέλεσμα εάν είναι θετικό προσδιορίζεται ως πρωτογενές πλεόνασμα, ενώ εάν είναι αρνητικό προσδιορίζεται ως πρωτογενές έλλειμμα.Το εύρος των πλεονασμάτων έχει μεγάλη σημασία διότι αφενός καθορίζει την επιτυχία της δημοσιονομικής διαχείρισης στην πηγή των προβλημάτων και αφετέρου προσδιορίζει την έκβαση της προσπάθειας για τη μείωση του δημόσιου χρέους.Το πρωτογενές πλεόνασμα πρέπει να υπερκαλύπτει τους τόκους, για να υπάρχει η δυνατότητα μείωσης των χρεολυσίων του δημόσιου χρέους.
Μόνο σε αυτή την περίπτωση η πρωτογενής διαχείριση είναι επιτυχημένη και παραπέμπει σε αυτό που ονομάζουμε νοικοκύρεμα της οικονομίας.
Με βάση το αποτέλεσμα της διαχείρισης του 2008 - (όπως αυτό παρουσιάζεται στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού του 2009) - αλλά και τις προσδοκίες για το 2009 ένας αντικειμενικός παρατηρητής δεν μπορεί παρά να δεχθεί ότι η πρωτογενής διαχείριση είναι επιτυχής, όμως για να είναι, ή για να έχουμε μία ολοκληρωμένη εικόνα, θα πρέπει να εξετάζουμε και την προ - προηγούμενη περίοδο, δηλαδή το έτος 2007 για να έχουμε μία ακριβή εικόνα της δημοσιονομικής διαχείρισης.Το 2008 το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι της τάξεως των 4,9 δισ. ευρώ, ενώ η υποχρέωση για αποπληρωμή τόκων θα είναι της τάξεως των 11,3 δισ. ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι η κάλυψη των τόκων θα φθάσει το ύψος του 44,11% έναντι ποσοστών του 2006 και του 2007 της τάξεως του 60,13% και 32,83% αντίστοιχα.Για το 2009 το πρωτογενές πλεόνασμα προϋπολογίζεται στο ύψος των 8,3 δισ. ευρώ, ενώ η υποχρέωση για αποπληρωμή τόκων θα είναι της τάξεως των 12,0 δισ. ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι η κάλυψη των τόκων θα φθάσει το ύψος του 69,12 %.Το ύψος της κάλυψης των τόκων σε αυτό το επίπεδο, εάν τελικά πραγματοποιηθεί, θα σημαίνει την καλύτερη επίδοση των τελευταίων ετών.Γίνεται αναφορά στο εάν τελικά θα πραγματοποιηθεί δεδομένου ότι, σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση του 2008, το πρωτογενές πλεόνασμα υπολογιζόταν στα επίπεδα των 4 δισ. ευρώ, ενώ στην πραγματικότητα συρρικνώθηκε στα 3,2 δισ. ευρώ με αποτέλεσμα η κάλυψη των τόκων από τα επίπεδα του 41,89% να πέσει στα επίπεδα του 32,83%.Στη βάση αυτή αποδεικνύεται ότι η διαχείριση του 2007 δεν ήταν τόσο επιτυχής όσο την παρουσίαζε η εισηγητική έκθεση του 2008 γι' αυτό και υπάρχουν ενδοιασμοί για τις προβλέψεις του 2009.Οι ενδοιασμοί αυτοί ενδεχόμενα να πάρουν τη μορφή της βεβαιότητας εάν σκεφθούμε ότι η ελαστικότητα των φορολογικών εσόδων για το 2009 υπολογίζεται στα επίπεδα του 2,25 δεδομένου ότι η ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ υπολογίζεται στο 5,9%, ενώ η αύξηση των φορολογικών εσόδων στο 13,2%.Εάν σκεφθούμε ότι κατά την τελευταία δεκαετία η ελαστικότητα των φόρων δεν έχει ξεπεράσει το 1,45, τότε εύκολα συνάγεται το συμπέρασμα ότι σε περιόδους δημοσιονομικών και πιστωτικών κρίσεων επίπεδα ελαστικότητας της τάξεως του 2,25 φαντάζουν εξωπραγματικά.Οπως είναι γνωστό ελαστικότητα φόρων άνω του 1% δείχνει υπερφορολόγηση και κάτω του 1% φοροδιαφυγή.Στη βάση αυτή, ελαστικότητα φόρων της τάξεως του 2,25 δείχνει τάση υπερφορολόγησης που στην περίοδο που διανύουμε, δυστυχώς, το μόνο που επιτυγχάνει είναι, ο προϋπολογισμός που κατατίθεται να θεωρείται πριν την ψήφισή του ανεφάρμοστος και υπό επανεξέταση.
Μόνο σε αυτή την περίπτωση η πρωτογενής διαχείριση είναι επιτυχημένη και παραπέμπει σε αυτό που ονομάζουμε νοικοκύρεμα της οικονομίας.
Με βάση το αποτέλεσμα της διαχείρισης του 2008 - (όπως αυτό παρουσιάζεται στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού του 2009) - αλλά και τις προσδοκίες για το 2009 ένας αντικειμενικός παρατηρητής δεν μπορεί παρά να δεχθεί ότι η πρωτογενής διαχείριση είναι επιτυχής, όμως για να είναι, ή για να έχουμε μία ολοκληρωμένη εικόνα, θα πρέπει να εξετάζουμε και την προ - προηγούμενη περίοδο, δηλαδή το έτος 2007 για να έχουμε μία ακριβή εικόνα της δημοσιονομικής διαχείρισης.Το 2008 το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι της τάξεως των 4,9 δισ. ευρώ, ενώ η υποχρέωση για αποπληρωμή τόκων θα είναι της τάξεως των 11,3 δισ. ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι η κάλυψη των τόκων θα φθάσει το ύψος του 44,11% έναντι ποσοστών του 2006 και του 2007 της τάξεως του 60,13% και 32,83% αντίστοιχα.Για το 2009 το πρωτογενές πλεόνασμα προϋπολογίζεται στο ύψος των 8,3 δισ. ευρώ, ενώ η υποχρέωση για αποπληρωμή τόκων θα είναι της τάξεως των 12,0 δισ. ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι η κάλυψη των τόκων θα φθάσει το ύψος του 69,12 %.Το ύψος της κάλυψης των τόκων σε αυτό το επίπεδο, εάν τελικά πραγματοποιηθεί, θα σημαίνει την καλύτερη επίδοση των τελευταίων ετών.Γίνεται αναφορά στο εάν τελικά θα πραγματοποιηθεί δεδομένου ότι, σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση του 2008, το πρωτογενές πλεόνασμα υπολογιζόταν στα επίπεδα των 4 δισ. ευρώ, ενώ στην πραγματικότητα συρρικνώθηκε στα 3,2 δισ. ευρώ με αποτέλεσμα η κάλυψη των τόκων από τα επίπεδα του 41,89% να πέσει στα επίπεδα του 32,83%.Στη βάση αυτή αποδεικνύεται ότι η διαχείριση του 2007 δεν ήταν τόσο επιτυχής όσο την παρουσίαζε η εισηγητική έκθεση του 2008 γι' αυτό και υπάρχουν ενδοιασμοί για τις προβλέψεις του 2009.Οι ενδοιασμοί αυτοί ενδεχόμενα να πάρουν τη μορφή της βεβαιότητας εάν σκεφθούμε ότι η ελαστικότητα των φορολογικών εσόδων για το 2009 υπολογίζεται στα επίπεδα του 2,25 δεδομένου ότι η ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ υπολογίζεται στο 5,9%, ενώ η αύξηση των φορολογικών εσόδων στο 13,2%.Εάν σκεφθούμε ότι κατά την τελευταία δεκαετία η ελαστικότητα των φόρων δεν έχει ξεπεράσει το 1,45, τότε εύκολα συνάγεται το συμπέρασμα ότι σε περιόδους δημοσιονομικών και πιστωτικών κρίσεων επίπεδα ελαστικότητας της τάξεως του 2,25 φαντάζουν εξωπραγματικά.Οπως είναι γνωστό ελαστικότητα φόρων άνω του 1% δείχνει υπερφορολόγηση και κάτω του 1% φοροδιαφυγή.Στη βάση αυτή, ελαστικότητα φόρων της τάξεως του 2,25 δείχνει τάση υπερφορολόγησης που στην περίοδο που διανύουμε, δυστυχώς, το μόνο που επιτυγχάνει είναι, ο προϋπολογισμός που κατατίθεται να θεωρείται πριν την ψήφισή του ανεφάρμοστος και υπό επανεξέταση.
Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος
(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 7/12/2008)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου