Αδήριτος ανάγκη η η αναδιάρθρωση των φοροεισπρακτικών μηχανισμών.
ΤΟΥ ΣΑΡ. ΛΕΚΚΑ

Την προεκλογική περίοδο που βιώνουμε, η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής έχει αναχθεί σε θέμα άμεσης προτεραιότητας για τα κόμματα εξουσίας.Η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής ήταν στα προεκλογικά προγράμματα όλων των κομμάτων εξουσίας τις τελευταίες δεκαετίες.Και την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής επικαλέστηκε ο Πρωθυπουργός για να προχωρήσει στην προκήρυξη πρόωρων εκλογών θέλοντας να την αναδείξει ως μείζον πρόβλημα όχι μόνο της ελληνικής οικονομίας αλλά και της κοινωνίας γενικότερα.Πράγματι η φοροδιαφυγή είναι γάγγραινα για την οικονομία μας εδώ και δεκαετίες, όπως επίσης πραγματικότητα είναι οι παθογένειες που παρατηρούνται και καταγράφονται στους φοροεισπρακτικούς μηχανισμούς και που εδώ και δεκαετίες αδυνατεί η επίσημη πολιτεία να αντιμετωπίσει με δραστικό τρόπο.Εντύπωση μας είχε προκαλέσει στις αρχές του εφετινού καλοκαιριού η αναφορά του πρώην υπουργού Οικονομίας κ. Αλογοσκούφη σε συνέντευξή του ότι «εγώ προσωπικά και νομίζω ο κάθε υπουργός ένιωσα εντελώς αδύναμος μπρος στους φοροεισπρακτικούς μηχανισμούς οι οποίοι έχουν διακομματικό χαρακτήρα γι' αυτό και χρειάζεται διακομματική συναίνεση για την αντιμετώπισή τους».Οταν ο αρμόδιος υπουργός νιώθει αδύναμος μπρος στη δύναμη των φοροεισπρακτικών μηχανισμών, όταν κάθε προσπάθεια αντιμετώπισης των ύποπτων δραστηριοτήτων των συγκεκριμένων μηχανισμών προσκρούει σε λευκές απεργίες των εργαζομένων σε αυτούς με αποτέλεσμα την άμεση υποχώρηση των εισπράξεων, όταν κάθε προσπάθεια εντατικοποίησης των ελέγχων καταλήγει σε περαιτέρω ενδυνάμωση των μέσων αυτοπλουτισμού των φοροεισπρακτικών ομάδων, τότε δεν μπορεί να αναμένουμε πολλά από τη γενικόλογη υπόσχεση πάταξης της φοροδιαφυγής.Εάν δεν εκκαθαριστεί ο κόπρος του Αυγεία, εάν οι μηχανισμοί είσπραξης των εσόδων του κράτους δεν αποκτήσουν συνείδηση ακέραιου κρατικού υπαλλήλου καμιά φορολογική πολιτική δεν θα έχει αποτέλεσμα.Πριν από την πολιτική επιβάλλεται η ανόρθωση κλίμακας αξιών για όσους θα ασχοληθούν με την εφαρμογή της.Αυτή τη στιγμή οι μηχανισμοί έχουν την εικόνα σουρωτηριού όπου μεγάλη μάζα της φορολογητέας ύλης ξεφεύγει μετά από υπόγειες συμφωνίες ελεγκτών και ελεγχόμενων με μοναδικά κερδισμένους τους ελεγκτές που αυτοπλουτίζουν εις βάρος του γενικότερου συμφέροντος.Είναι επομένως απαραίτητη η αναδιάρθρωση των φοροεισπρακτικών μηχανισμών.Αναδιάρθρωση εκ βάθρων όμως και όχι επιφανειακή όπως γίνεται κατά διαστήματα τις τελευταίες δεκαετίες.Είναι προτιμότερο να κατεδαφιστεί το υφιστάμενο και απόλυτα διεφθαρμένο σύστημα ακόμη και με την αποδοχή της κατάρρευσης των εσόδων για ένα με δύο χρόνια παρά να προχωρούμε με ημίμετρα στρουθοκαμηλίζοντας ότι εκσυγχρονίζουμε το σημερινό σάπιο μηχανισμό.Είναι προτιμότερο ηθελημένα να βιώσουμε μία κατάρρευση των εσόδων λύνοντας με αποτελεσματικό και φερέγγυο τρόπο το πρόβλημα των μηχανισμών είσπραξης παρά να την βιώνουμε με τον τρόπο των προηγουμένων ετών όπου πάντα η λύση, η διέξοδος, ήταν η επιβολή νέων φόρων και η εντατικοποίηση των διεφθαρμένων ελέγχων. Το πόσο αναγκαία είναι η ριζική ανασύνταξη των φοροεισπρακτικών μηχανισμών φαίνεται από το γεγονός πως παρ' ότι οι φορολογικοί συντελεστές για τις επιχειρήσεις και τα μεσαία εισοδήματα έπεσαν κατά δέκα ποσοστιαίες μονάδες, τα έσοδα από την άμεση φορολογία ως ποσοστό του ΑΕΠ δεν έπεσαν καθόλου.Στην ουσία αυτό αποκαλύπτει ότι όταν οι διασταυρώσεις, η μηχανογράφηση και η αντικειμενοποίηση των ελέγχων γίνονται με τρόπο διαφανή η φορολογητέα ύλη δεν απαιτεί υψηλούς συντελεστές.Τον Οκτώβριο η Ευρωπαϊκή Ενωση περιμένει το νέο πρόγραμμα συρρίκνωσης των ελλειμμάτων μέσω διαρθρωτικών αλλαγών, ώστε να κρίνει εάν πρέπει να μας δοθεί παράταση για την προσαρμογή της ελληνικής οικονομίας.Με δεδομένο ότι το έλλειμμα εφέτος θα είναι περίπου διπλάσιο του προϋπολογισθέντος, δηλαδή από το 3,7% θα πρέπει να αναμένουμε έλλειμμα περί το 7%, τότε γίνεται αντιληπτή η αναγκαιότητα δημοσιονομικής προσαρμογής με δυσμενείς όρους.Το πρώτο εξάμηνο του 2009 το ταμειακό έλλειμμα έφθασε στα 17,48 δισ. ευρώ ή το 7,2% του ΑΕΠ.Το ταμειακό έλλειμμα διαμορφώνεται από την κίνηση των λογαριασμών της κεντρικής κυβέρνησης στην Τράπεζα της Ελλάδος και στις εμπορικές τράπεζες και αφορά αποκλειστικά ροές κατά την περίοδο πραγματοποίησής τους και διαφέρουν από τα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών (εθνικολογιστική βάση), τα οποία καταγραφούν τις συναλλαγές κατά τον χρόνο της γέννησής τους και όχι της καταβολής ή είσπραξης των αντίστοιχων ποσών.Στη βάση αυτή το ταμειακό έλλειμμα διαφέρει από το εθνικολογιστικό έλλειμμα το οποίο παραδοσιακά εμφανίζεται αισθητά μικρότερο.Οπως και να έχει όμως, η πραγματικότητα είναι ότι με τη συμπλήρωση του πρώτου εξαμήνου του 2009 η υστέρηση των εσόδων είναι της τάξεως των 4,2 δισ. ευρώ, ενώ η υπέρβαση των δαπανών είναι της τάξεως των 1,2 δισ. ευρώ με συνολικό έλλειμμα της τάξεως των 5,4 δισ. ευρώ και αυτό για μόνο το πρώτο εξάμηνο.Είναι επίσης αναμενόμενη η αύξηση του ετησίου δανεισμού από τα 40 δισ. ευρώ που είχε αρχικώς υπολογισθεί στα 56 δισ. ευρώ σήμερα και περί τα 60 δισ. ευρώ στο τέλος του χρόνου.Με δεδομένο ότι το εγχώριο προϊόν θα συρρικνωθεί για πρώτη φορά μετά το 1993 ή στην καλύτερη περίπτωση θα μείνει στάσιμο, με δεδομένο ότι η διεθνής κρίση έχει χτυπήσει τις ισχυρότερες εγχώριες βιομηχανίες, τον τουρισμό και την ναυτιλία, με δεδομένο ότι η εσωτερική ζήτηση και ο μηχανισμός στήριξής της, οι τραπεζικές πιστώσεις, έχουν περιορισθεί, με δεδομένο ότι οι φοροεισπρακτικοί μηχανισμοί είναι αφερέγγυοι, η δημοσιονομική αποκατάσταση απαιτεί Ηράκλεια προσπάθεια.
Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 20/9/2009)