Τα βραχυπρόθεσμα οφέλη τορπιλίζουν τις μακροπρόθεσμες προοπτικές

 

peloponnisiaki.gr

 – 9 Ιουλίου 2013

του Σαράντου Λέκκα

οικονομολόγου

Στις ΗΠΑ οι δαπάνες των προϋπολογισμών  των Δήμων κατά το μεγαλύτερο τους αφορούν αμοιβές προς τους αστυνομικούς και τους πυροσβέστες ενώ,  ένα επιπλέον τμήμα αφορά την κάλυψη των συντάξεων των υπαλλήλων τους.

Η πορεία τους προς την χρεοκοπία (πολλοί έχουν ήδη χρεοκοπήσει ενώ άλλοι βρίσκονται σε τροχιά χρεοκοπίας )οφείλονταν κυρίως στο γεγονός ότι κάθε τμήμα του πληθυσμού αρέσκονταν στη διεκδίκηση βραχυπρόθεσμων ωφελειών σε βάρος της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας.

Στο τέλος όλοι ήταν χαμένοι. Και οι ένστολοι που διεκδικούσαν αμοιβές εκτός πραγματικότητας, τις οποίες με την βοήθεια της διαιτησίας αποσπούσαν αλλά και οι δημότες που ενώ έβλεπαν πως απαιτούνταν επιπλέον έσοδα για την λειτουργία των πόλεων τους ήταν κάθετα αρνητικοί σε οποιαδήποτε αύξηση της φορολογίας.

Αποτέλεσμα η χρεοκοπία και η απόλυτη διάλυση όλου τους συστήματος , όπου μεν ένστολοι έμειναν χωρίς εργασία ή δε δημότες έμειναν χωρίς υπηρεσίες.

Στην άλλη όχθη του Ατλαντικού η πορεία των πραγμάτων κινείται ανάλογα. Η αχίλλειος πτέρνα των βραχυπρόθεσμων ωφελειών σε βάρος των μακροπρόθεσμων προοπτικών αφήνει έκθετη και την Ευρωζώνη.

Η πρακτικές που μέχρι σήμερα έχουν εφαρμοστεί για την διάσωση των κρατών και των τραπεζών στην βάση των μοναδικών περιπτώσεων που γνωρίσαμε στην περίπτωση της Ελλάδος με το PSI των ομόλογων και στην περίπτωση της Κύπρου με το κούρεμα των ανασφάλιστων καταθέσεων (αφού πριν είχαν μπει στο στόχαστρο και οι ασφαλισμένες) έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση της ανασφάλειας επενδυτών και καταθετών. Η αύξηση της ανασφάλειας οδηγεί στην αναζήτηση καταφυγίων πράγμα που σημαίνει ότι η κατεύθυνση των κεφαλαίων έχει συγκεκριμένο προορισμό.

Με το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων δόθηκε το έναυσμα για στροφή ομολογιούχων προς τα κράτη του βορρά και κυρίως για

κράτη με τη απόλυτη βαθμολόγηση από τους οίκους πιστοληπτικής ικανότητας.

Αποτέλεσμα οι αποδόσεις των Γερμανικών ομολόγων να κινούνται σε ιστορικά χαμηλά ενώ για βραχυπρόθεσμες περιόδους τα επιτόκια κινούνται σε αρνητικά επίπεδα, δηλαδή σε  επίπεδα καταφυγίου ασφάλειας. Σε ανάλογα επίπεδα κινούνται και οι αποδόσεις ομολόγων κρατών με απόλυτη φερεγγυότητα.

Αυτό σημαίνει ότι τα περισσότερα κράτη του βορρά χρηματοδοτούν τις ανάγκες τους με ασήμαντο κόστος  σε αντίθεση με τις χώρες του νότου που αγωνίζονται για επιτόκια χαμηλότερα του 7% (όριο προσφυγής σε μηχανισμούς σταθερότητας).

Αυτό με την σειρά  του οδηγεί σε αυξημένες ανάγκες εσόδων και σε κατ’επέκταση σε δημοσιονομικές παρεκτροπές αφού η κάλυψη των τόκων γίνεται όλο και πιο δυσχερής με αποτέλεσμα τα πρωτογενή πλεονάσματα να μην φθάνουν για την μείωση των χρεολυσίων. Η ροη των κεφαλαίων προς τον βορρά  ήταν κάτι παραπάνω από εμφανής.

Κατά την τριετία 1010-2012, από Πορτογαλία, Ισπανία , Ελλάδα , Ιρλανδία , χάθηκαν 326 δις € ενώ στο ίδιο διάστημα Γερμανία και Γαλλία κυρίως αλλά και άλλες χώρες του βορρά είδαν τις καταθέσεις τους να αυξάνονται κατά 300 δις €.

Η αύξηση των εισροών  σημαίνει και αυξημένη ρευστότητα για τα πιστωτικά ιδρύματα αυτών των χωρών πράγμα που με την σειρά οδηγεί σε χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας με χαμηλό κόστος. Πάντα η συσσώρευση κεφαλαίων  δημιουργούσε ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα  πόσο μάλλον  κατά την τρέχουσα συγκύρια  που οι συνθήκες είναι ιδιάζουσες.

Με το κούρεμα των μη εγγυημένων καταθέσεων στην Κύπρο καθώς και με την μεταβολή του τρόπου διάσωσης όσων τραπεζών πλέον θα χρειάζονται βοήθεια η ανασφάλεια καταθέτων – αποταμιευτών και καταθέτων –επενδυτών διογκώθηκε με αποτέλεσμα  οι ροές κεφαλαίων προς τον βορρά να πολλαπλασιαστούν. Λέγεται ότι οι κατάθετες ακολουθούν τους ομολογιούχους.

Αυτό που στο παρελθόν θεωρούνταν επενδυτικό αξίωμα σήμερα θεωρείται δεδομένο ότι θα αποκτήσει χαρακτηριστικά σχεδιασμού προς αποφυγή δυσάρεστων εκπλήξεων.

Όμως το παράδειγμα των αμερικανικών Δήμων μας δείχνει ξεκάθαρα ότι πρακτικές που δεν  συμβάλουν στην δίκαιη κατανομή πόρων οδηγούν  σε αδιέξοδα.

Τα βραχυπρόθεσμα οφέλη των κρατών του βορρά σε βάρος των κρατών του νότου θα τορπιλίσουν την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της ένωσης.

Το αποτέλεσμα δεν θα το θέλουν ούτε οι πρόσκαιρα ωφελούμενοι αφού αυτοί θα πληγούν περισσότερο. Απαιτείται επομένως ισορροπία και αυτοέλεγχος δεδομένου ότι οι ακρότητες ποτέ δεν βοήθησαν και ποτέ δεν έλυσαν κανένα πρόβλημα.

Αντίθετα δημιούργησαν προβλήματα ανυπέρβλητα και ιδιαιτέρως αποκρουστικά.