Παρεμβάσεις στήριξης της ανταγωνιστικότητας

 

peloponnisiaki.gr

 – 28 Ιουνίου 2013

του Σαράντου Λέκκα

οικονομολόγου

Οι πρακτικές που είναι διαθέσιμες στις νομισματικές αρχές ενός κράτους για την αποδυνάμωση του  νομίσματος του είναι τρεις.

Πρώτη μέσω της μείωσης των επιτοκίων, δεύτερη μέσω της ποσοτικής χαλάρωσης, δηλαδή μέσω του κοψίματος χρήματος και η  τρίτη με τη πώληση του εγχωρίου νομίσματος και τη αγορά του ανταγωνιστικού νομίσματος. Κατά την περίοδο που ακολούθησε την μεγαλύτερη από το 1930 χρηματοπιστωτική κρίση όλες οι εναλλακτικές επιλογές εφαρμόστηκαν από διαφορετικά κράτη που ήθελαν να ενδυναμώσουν την οικονομία τους μέσω του νομίσματος τους.

Ήδη από την Άνοιξη του 2009 οι ισχυρές οικονομίες του πλανήτη είχαν μειώσει τα βασικά επιτόκια των νομισμάτων τους στα χαμηλότερα επίπεδα της ιστορίας τους.

Η πολιτική των μηδενικών επιτοκίων (Ζerο interest rate policy –Zirp) κυριάρχησε ως μηχανισμός άμεσης παρέμβασης. Απλά στην συνέχεια  το παιχνίδι με τα επιτόκια εντοπίσθηκε μόνο σε μακροπρόθεσμες διάρκειες και επιτυγχάνονταν μέσω της αγοράς ομολόγων.

Από εκεί και μετά χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρο οι υπόλοιπες πρακτικές. Την ποσοτική χαλάρωση χρησιμοποίησαν ΗΠΑ , Βρετανία και Ιαπωνία, την πώληση του εγχώριου νομίσματος χρησιμοποίησαν τα κράτη της Νοτιοανατολικής Ασίας και η Ελβετία ενώ την αγορά του ανταγωνιστικού νομίσματος την χρησιμοποίησε η Βραζιλία.

Ποιο είναι το κέρδος όμως της χρησιμοποίησης της μείωσης της εξωτερικής αξίας ενός νομίσματος ειδικά σε περιόδους χαμηλής ανάπτυξης και ειδικότερα σε περιόδους που η παγκόσμια οικονομία προσπαθεί να επουλώσει της πληγές της μεγαλύτερης από το 1930 χρηματοπιστωτικής κρίσης. Το δυνητικό όφελος για το κράτος που χρησιμοποιεί την υποτίμηση του νομίσματος του είναι προφανώς η αύξηση των εξαγωγών του  προς τα υπόλοιπα κράτη.

Τι συμβαίνει όμως όταν όλοι χρησιμοποιούν την ίδια μέθοδο για την ενίσχυση της οικονομίας και κυρίως την ώρα που η παγκόσμια οικονομία μετρά πάνω από 34 εκατομμύρια νέους ανέργους ως απότοκο της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008-2009.

Η απάντηση δίνεται από το παρελθόν. Στην  ανάλογη κρίση του 1929 και στην ύφεση της δεκαετίας του 1930 τα κράτη χρησιμοποίησαν πρακτικές προστατευτισμού των οικονομιών τους  μέσω της αύξησης των δασμών και των ποσοτικών περιορισμών ενώ μείωσαν την αξία  των νομισμάτων τους για να τονώσουν τις εξαγωγές τους.

Αποτέλεσμα γενίκευση της ύφεσης, μείωσης της απασχόλησης, κατάρρευση του παραγωγικού δυναμικού. Αυτό συνέβη διότι το κέρδος του ενός σε όρους ανταγωνιστικότητας  λειτουργεί στην βάση των απωλειών του άλλου με τελικό αποτέλεσμα την απουσία τελικού οφέλους για την παγκόσμια οικονομία.

Το παιχνίδι της ενίσχυσης μια οικονομίας μέσω της αύξησης της ανταγωνιστικότητας της με υπόβαθρο την αποδυνάμωση του νομίσματος της είναι παίχνιο μηδενικού αθροίσματος.

Εάν αυτό το μηδενικό άθροισμα αποτυπώθηκε κατά την δεκαετία του 1930 θεωρείτε βέβαιο πως θα αποτυπωθεί και στις ημέρες μας όπου η παγκοσμιοποίηση των οικονομιών κατευθύνει τα πάντα. Βέβαια πέρα από τις τρεις  τεχνοκρατικού περιεχομένου πρακτικές που χρησιμοποιούν οι νομισματικές αρχές υπάρχει και μια εξίσου αποτελεσματική, όμως βραχείας διάρκειας.

Η τεχνική της διασποράς φημών με έντεχνο τρόπο διαμορφώνει όρους αποτελεσματικής διολίσθησης σε σημείο που οι τεχνοκρατικές πρακτικές να φαντάζουν παιδικά παιχνίδια. Το είδαμε με τα όσα έλαβαν χώρα στην ευρωζώνη με τις  φήμες περί διάλυσης του ευρώ, περί εξόδου μελών από την ευρωζώνη, περί πτώχευσης κρατών –μελών του νότου , περί αδυναμίας εξεύρεσης λύσης για την αναχρηματοδότηση του προβλήματος χρέους που έχουν τα περισσότερα μέλη της ένωσης.

Το αποτέλεσμα  να  επιφέρουν ισχυρά χτυπήματα στην εξωτερική αξία του ευρώ, όμως με πρόσκαιρη διάρκεια, όση η επίδραση της φήμης ή αντίθετα η αποκατάσταση της λογικής.

Το εντυπωσιακό είναι ότι πολλές φορές οι φήμες στηρίζονταν σε δηλώσεις ευρωπαίων ηγετών και μάλιστα ηγετών –ταγών , οι οποίοι υποδαύλιζαν το κερδοσκοπικό παιχνίδι των δυνάμεων της αγοράς, εις βάρος του μόχθου των ευρωπαίων πολιτών.