Το πετυχημένο γερμανικό μοντέλο.
Του Σαράντου Λέκκα

Πολλές φορές την επιτυχία των άλλων την κρίνουμε με τα δικά μας κριτήρια και είτε την ανάγουμε σε σφαίρα αντιπαλότητας πιστεύοντας ότι πραγματοποιήθηκε εις βάρος των συμφερόντων μας είτε τη λοιδορούμε με το σκεπτικό ότι δεν έχει υγιή βάση και άρα είναι κάτι το πρόσκαιρο και το ευκαιριακό.Ολοι θα θυμούνται την πρόσφατη σχετικά διαμάχη Γαλλίας και Γερμανίας για το εμπορικό πλεόνασμα της Γερμανίας.Ενα πλεόνασμα που διαμορφώθηκε από τις επιδόσεις της πρώτης εξαγωγικής δύναμης του πλανήτη μέχρι και το 2009, οπότε και εκτοπίσθηκε από την Κίνα.Οι αντιρρήσεις της Γαλλίας τοποθετούνταν στην ανάγκη αύξησης της εσωτερικής ζήτησης στη Γερμανία με την υιοθέτηση χαλαρότερων πλαισίων κόστους παραγωγής.Στην ουσία η Γαλλία ζητούσε από τη Γερμανία να χαλαρώσει την πειθαρχία που είχε επιβάλει στους παραγωγικούς φορείς της χώρας και να αλλάξει τη νοοτροπία των εργαζομένων.Η Γαλλία δεν μπορούσε να κατανοήσει το σκεπτικό των Γερμανών οι οποίοι απεμπολούσαν τμήματα των δικαιωμάτων σε αυξήσεις, επιδόματα, ώρες εργασίες, υπερωρίες για να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεών τους και να εξασφαλίσουν τις θέσεις εργασίας που κατείχαν.Η αυτοπειθαρχία εργαζομένων, συνδικαλιστών, επιχειρηματιών και πολιτικών στη Γερμάνια είχε ως αποτέλεσμα τη δεκαετία του 2000 να αναδειχθεί σε πρώτη παγκόσμια εξαγωγική δύναμη και την περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρίσης 2007-2009 να έχει τις μικρότερες απώλειες σε ό,τι αφορά τον δείκτη ανεργίας μεταξύ των ισχυρών κρατών της υφηλίου.Αυτή είναι η πραγματικότητα.Φυσικά εκμεταλλεύτηκαν το οικονομικό και νομισματικό περιβάλλον που δημιούργησε το ευρώ, δηλαδή εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός ότι χώρες με παράδοση στις ανταγωνιστικές υποτιμήσεις δεν μπορούν πλέον να χρησιμοποιήσουν αυτή την πεπατημένη.Αρα, εφόσον οι εύκολες λύσεις απουσιάζουν, οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι θα πρέπει να υιοθετήσουν τα γερμανικά πρότυπα οικονομικής οργάνωσης και αποτελεσματικότητας.Στην ουσία οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι πρέπει να παίξουν το παιχνίδι της ανταγωνιστικότητας με γερμανικούς όρους.Οι όροι είναι απλοί, όμως είναι υπερβολικά δύσκολα προσεγγίσιμοι από κράτη και εργαζομένους με κουλτούρα χαμηλής προσαρμοστικότητας σε μεταβαλλόμενες συνθήκες.Ο Γερμανός εργαζόμενος και φυσικά ο Γερμανός συνδικαλιστής πειθαρχεί εύκολα στην αντίληψη ότι η παραγωγικότητα και οι συνθήκες της αγοράς προδιαγράφουν την τύχη των μισθών και των γενικότερων διεκδικήσεων.Ο Γερμανός εργαζόμενος και φυσικά ο Γερμανός συνδικαλιστής δεν λειτουργεί με δεδομένα παρωχημένων αντιλήψεων, που να θέλουν το κράτος υποχρεωμένο να βρίσκει λύσεις και να αναλαμβάνει το κόστος ακόμη και των πιο αντιπαραγωγικών πρακτικών.Ο Γερμανός εργαζόμενος και ο Γερμανός συνδικαλιστής στον δημόσιο τομέα δεν επιζητεί τη συνδιοίκηση όπως την γνωρίζουμε στη χώρα μας εδώ και δεκαετίες.Γενικότερα ο κάθε εργαζόμενος έχει υποχρεώσεις και δικαιώματα.Εκείνο όμως που δεν πρέπει να διαφεύγει από τον καθένα μας είναι ότι κατά καιρούς υπάρχουν πραγματικά δύσκολες καταστάσεις και πρωτόγνωρες συγκυρίες.Αφού όλοι αποδέχονται ότι στις κρίσιμες περιόδους το κράτος πρέπει να παρεμβαίνει και μέσω των ελλειμμάτων να διατηρεί την οικονομική δραστηριότητα σε αποδεκτά επίπεδα, τότε γιατί αντιδρούσαν στο αναγκαίο και απαραίτητο δημοσιονομικό μάζεμα που έπρεπε να πραγματοποιείται σε περιόδους παχιών αγελάδων;Δεν υπάρχει ακόμη συνταγή αέναης ευημερίας.Αυτή την ουτοπία μόνο το εγχώριο πολιτικοσυνδικαλιστικό κατεστημένο είχε υιοθετήσει, με το αποτέλεσμα που όλοι γνωρίζουμε.Εφόσον βρισκόμαστε μέσα σε μία παγκοσμιοποιημένη οικονομία, εφόσον έχουμε αποδεχτεί ως νόμισμα το ευρώ, πρέπει να αλλάξουμε και κουλτούρα.Δύσκολο εγχείρημα, μιας και οι λαϊκίστικες και δημαγωγικές προσεγγίσεις σήμερα, ακόμη περισσότερο λόγω της αναγκαστικής προσγείωσης στον ζωτικό χώρο του διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, κερδίζουν όσους έχουν γαλουχηθεί με πατερναλιστικές πρακτικές.Το μνημόνιο μπορεί να μην είναι η μοναδική επιλογή, όμως εφόσον στις περιόδους που προηγήθηκαν δεν υλοποιήσαμε ένα εγχώριας έμπνευσης μνημόνιο, είμαστε εκ των πραγμάτων αναγκασμένοι να επαναφέρουμε την οικονομία στη δημοσιονομική ορθοδοξία.Το ίδιο και ανάλογα με το επίπεδο της δημοσιονομικής εκτροπής πρέπει να γίνει και στα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη.Εκείνο που δεν πρέπει να γίνει είναι να χρησιμοποιούμε την εύκολη λύση, ότι φταίνε οι άλλοι και κυρίως να θεωρούμε τις επιτυχημένες συνταγές των άλλων ως πηγές κακών για εμάς.

Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 24/10/2010)