Του Σαράντου Λέκκα
Τα δεδομένα του χθες, του σήμερα αλλά και οι προοπτικές του αύριο δείχνουν ότι η υφεσιακή κατάσταση της ελληνικής οικονομίας θα έχει βάθος και διάρκεια.Το χθες δείχνει ότι η ύφεση που έγινε συνείδηση στη χώρα μας το 2009 δεν θα είναι απλά μια παράπλευρη συνέπεια της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης, αλλά κάτι πιο οδυνηρό.Το σήμερα δείχνει ότι η ύφεση για το 2010 θα είναι μεγαλύτερη και ισχυρότερη από τις προβλέψεις του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης 2010-2013.Οι προβλέψεις του προγράμματος θέλουν τον ρυθμό ανάπτυξης για το 2010 στο -0,3 σε ό,τι αφορά το βασικό σενάριο και -0,8 σε ό,τι αφορά το εναλλακτικό.Και τα δύο αυτά σενάρια βρίσκονται στον αέρα με την Τράπεζα της Ελλάδος να θεωρεί ως πιο πιθανό τη μείωση του ΑΕΠ κατά 2% όπως το περιγράφει στην έκθεσή της για τη νομισματική πολιτική.Το αύριο εάν λάβουμε υπόψη προβλέψεις εγχωρίων (ΣΕΒ) αλλά και διεθνών οργανισμών (Deutsche Bank) για τα ποσοστά ανάπτυξης της χώρας μας μέχρι και το 2012 θα κινηθούν σε αρνητικούς ρυθμούς με ταυτόχρονη αύξηση της ανεργίας.Εάν λάβουμε υπόψη αυτά τα δεδομένα ακόμη και στην ευνοϊκή τους μορφή τότε εύκολα συνάγουμε το συμπέρασμα ότι η ύφεση της ελληνικής οικονομίας όχι μόνο επιδερμική δεν θα είναι, αλλά θα αφήσει ανεξίτηλα τις επιπτώσεις της στην ελληνική κοινωνία.Μέχρι και πριν από την κρίση, δηλαδή μέχρι και το 2008 το μοντέλο ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας ήταν βασισμένο στην κατανάλωση, στην επέκταση της ζήτησης μέσω τραπεζικών πιστώσεων και φυσικά από την πλευρά του κράτους μέσω της δημιουργίας ελλειμμάτων.Κατά τη δεκαετία του 2000 το εύκολο χρήμα που δημιούργησε η πολιτική των χαμηλών επιτοκίων εκτράχυνε τις καταναλωτικές συνήθειες, με αποτέλεσμα όταν κατά τη διάρκεια της μεγαλύτερης από το 1930 χρηματοπιστωτικής κρίσης οι συνθήκες μεταβλήθηκαν, τα προβλήματα διογκώθηκαν και τα αδιέξοδα δημιούργησαν ασφυκτικές καταστάσεις.Κράτος και ιδιώτες διαπίστωσαν ότι μια εποχή είχε τελειώσει με τον χειρότερο τρόπο.Το κράτος με τα ελλείμματα και το τεράστιο χρέος των 300 δισ. ευρώ βρέθηκε αντιμέτωπο με τους πιστωτές του, οι οποίοι κάνουν το αυτονόητο, ζητούν εγγυήσεις για την επιστροφή των κεφαλαίων που δανείζουν.Το βέβαιο είναι ότι πολιτικοί λόγοι επέβαλαν τη διόγκωση του ποσοστού ελλείμματος του 2009, αφού οι πηγές των ελλειμμάτων δεν αμφισβητούνται από κανένα και εξ αυτής της διόγκωσης τα αντανακλαστικά των δανειστών ερεθίστηκαν υπέρμετρα με τα επακόλουθα που όλοι μας γνωρίζουμε.Η επιστροφή στη δημοσιονομική ορθοδοξία στη βάση αυτή ήταν όχι μονόδρομος, όπως ισχυρίζονται ορισμένοι, αλλά επιλογή εθνικής σημασίας.Οι ιδιώτες από την άλλη, έχοντας την περίοδο των παχιών αγελάδων δημιουργήσει υποχρεώσεις μακράν των εισοδηματικών τους υπόβαθρων, βρέθηκαν προ δυσάρεστων εκπλήξεων.Η περιοριστική εισοδηματική πολιτική, η αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης, η μείωση της απασχόλησης άλλαξαν τα δεδομένα, με συνέπεια τη μη ομαλή αποπληρωμή των υποχρεώσεών τους.Από όλα τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι η δημοσιονομική επιστροφή σε δεδομένα που είναι αποδεκτά από την Ευρωπαϊκή Ενωση και τις αγορές περνά μέσα από συσταλτικές πολιτικές με κυρίως θύματα τα φυσικά και τα νομικά πρόσωπα.Εφόσον η αναπτυξιακή δομή της χώρας στηρίζεται κατά τα 2/3 στην κατανάλωση, τότε η περιστολή της είναι λογικό και επόμενο να οδηγήσει στην ύφεση και την υποαπασχόληση την ελληνική οικονομία.Οσο σκληρότερα είναι τα μέτρα τόσο από την πλευρά των δαπανών όσο και από την πλευρά των εσόδων τόσο βαθύτερη θα είναι η ύφεση της οικονομίας.Μέχρι τώρα και στη βάση της προοπτικής μείωσης του ελλείμματος κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες, στο 8,7 % για το 2010 έναντι 12,7% του 2009 τα μέτρα που έχουν ληφθεί είναι της τάξεως των 14.177 εκατ. ευρώ (9.377 εκατ. ευρώ με τον προϋπολογισμό του 2010 και 4.800 εκατ. ευρώ με τα έκτακτα μέτρα του Μαρτίου 2010). Αυτά τα χρήματα στην ουσία θα απουσιάσουν από την κατανάλωση, αυτά τα χρήματα θα περιορίσουν το ΑΕΠ.Ορισμένοι, κάνοντας την ανάγκη φιλότιμο, ομιλούν για νέο αναπτυξιακό υπόβαθρο το οποίο να στηρίζεται στις επενδύσεις και τις εξαγωγές.Στην ουσία αναφέρονται σε ευσεβείς πόθους μιας και η μετάβαση από το ένα μοντέλο ανάπτυξης (μέσω κατανάλωσης) στο άλλο (μέσω επενδύσεων και υψηλής ανταγωνιστικότητας) απαιτεί πέρα από τον παράγοντα χρόνο, που σε κάθε περίπτωση είναι σε βάθος δεκαετίας και αλλαγή νοοτροπίας, η οποία απαιτεί ακόμη μεγαλύτερο χρόνο.Γίνεται επομένως αντιληπτό ότι διαφημίζεται η αλλαγή μοντέλου ανάπτυξης χωρίς ως χώρα, ως επιχείρηση, ως πρόσωπα να έχουμε δρομολογήσει ανάλογες δομές.Είναι ευδιάκριτη η μετατροπή της ανάγκης σε φιλότιμο δεδομένης της απουσίας ύλης για την τήρηση της κατανάλωσης σε επίπεδα προηγούμενων δεκαετιών.Το Δημόσιο δεν βρίσκει εύκολα χρηματοδότες, ενώ φυσικά και νομικά πρόσωπα υπό καθεστώς αβεβαιότητας ούτε δανείζονται, ούτε καταναλώνουν, ούτε επενδύουν.Η πιστωτική επέκταση συνεπεία απουσίας ζήτησης και αξιόχρεων πελατών κινήθηκε σε επίπεδα του 4% το 2009 έναντι 16% του 2008, ενώ για το 2010 πολλοί ισχυρίζονται ότι η πιστωτική επέκταση ενδέχεται να είναι αρνητική.Η απλή λογική θέλει η ύφεση που μαστίζει την ελληνική οικονομία να έχει διάρκεια και σημαντικές απώλειες με λουκέτα και υψηλή ανεργία.Η απλή λογική θέλει την προσγείωση της οικονομίας σε χαμηλότερα επίπεδα παραγωγής, απασχόλησης, επενδύσεων και κυρίως συνολικής ζήτησης.Η απλή λογική θέλει πριν από την κατάργηση μιας επενδυτικής φόρμουλας να υπάρχει έτοιμο το υπόβαθρο της επόμενης, διαφορετικά το κενό που θα υπάρξει θα οδηγήσει την οικονομία σε βαθύτερη ύφεση και υπολειτουργία.Η απλή λογική δείχνει τον δρόμο, δείχνει την έξοδο αρκεί τα αυτονόητα να μην χρειάζονται διευκρινίσεις και χρονοβόρες διαβουλεύσεις για να υιοθετηθούν ως λύσεις αντιμετώπισης των προβλημάτων που υφίστανται και ταλαιπωρούν τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας.
Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος
(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 28/3/2010)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου