Του ΣΑΡ. ΛΕΚΚΑ
Από τα μέσα Ιανουαρίου 2010 θεωρεί η Παγκόσμια Τράπεζα πως η διεθνής χρηματοοικονομική κρίση που ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2007 από τις ΗΠΑ έχει λήξει.Βέβαια αρέσκεται σε προβλέψεις τύπου ότι η ανάκαμψη θα είναι αργή και ότι ενδέχεται να χάσει τη δυναμική της σε ορισμένα χρονικά διαστήματα, πλην όμως και αυτή είναι η ουσιαστική της παρέμβαση, θεωρεί τη μεγαλύτερη από το 1930 παγκόσμια κρίση ως λήξασα.Η κρίση μπορεί να τελείωσε και το ίδιο και η ύφεση στη βάση των τεχνικών προδιαγραφών που θέλουν έστω και ένα ισχνό θετικό αναπτυξιακό τρίμηνο.Το ερώτημα είναι τι γίνεται με τις παράπλευρες απώλειες της μεγάλης παγκόσμιας κρίσης.Τι γίνεται με τους ανθρώπους που έχασαν την εργασία τους, τι γίνεται με τις παραγωγικές μονάδες που έβαλαν λουκέτο, τι γίνεται με τις απώλειες περιουσιακών στοιχείων, τι γίνεται με την καταστροφή παραγωγικού υπόβαθρου, τι γίνεται με τη διάλυση των δημόσιων οικονομικών και με τη διόγκωση των χρεών φυσικών, νομικών και κρατικών προσώπων.Η κρίση έληξε όμως οι παράπλευρες απώλειες δείχνουν ότι οι πληγές θα αιμορραγούν για μεγάλο χρονικό διάστημα.Οι ακαδημαϊκοί Κάρμεν Ράινχαρτ και Κένεθ Ρογκόφ στο βιβλίο τους «This time is different. Eight centuries of financial folly» αποκαλύπτουν το τεράστιο και μακροχρόνιο κόστος που έχουν για τις οικονομίες οι τραπεζικές κρίσεις.Οι δύο ακαδημαϊκοί ισχυρίζονται ότι μετά από τραπεζικές κρίσεις στην πραγματική οικονομία οι τιμές των ακινήτων πέφτουν κατά μέσο όρο κατά 36% στα έξι χρόνια μετά την κρίση, οι τιμές των μετοχών κατά 56% σε διάστημα 3,5 χρόνων, η ανεργία αυξάνεται κατά 7 ποσοστιαίες μονάδες σε διάστημα 4 ετών, το δημόσιο χρέος εκτοξεύεται κατά 86% και το ΑΕΠ σημειώνει πτώση κατά μέσο όρο 9% και χρειάζεται μία περίπου δεκαετία για να επιστρέψει στα προ της κρίσης επίπεδα.Εάν οι δύο ακαδημαϊκοί επιβεβαιωθούν και αυτή τη φορά και εάν η κρίση θα έχει τέτοιες δραματικές συνέπειες και αυτή τη φορά θα το κρίνει ο χρόνος.Σε εκείνο όμως που σήμερα όλοι μας γινόμαστε μάρτυρες είναι η εκτόξευση της ανεργίας.Στην Ευρωπαϊκή Ενωση των «27» η ανεργία έφθασε στον Ιανουάριο του 2010 στο 9,5% καταγράφοντας αύξηση 1,5% μέσα σε έναν χρόνο, πράγμα που σημαίνει ότι οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 3,8 εκατομμύρια.Ειδικότερα ο αριθμός των ανέργων στην ένωση των «27» έφθασε τα 22,9 εκατομμύρια εκ των οποίων τα 15,7 εκατομμύρια ανήκουν στην ευρωζώνη.Σε παγκόσμιο επίπεδο και σύμφωνα με μετρήσεις του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας το 2009 ο αριθμός των ανέργων έφθασε τα 212 εκατομμύρια καταγράφοντας αύξηση 34 εκατομμυρίων σε σχέση με το 2007.Κατά το 2010 υπολογίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο ότι ο αριθμός των ανέργων από τα επίπεδα του 6,6% του 2009 θα φθάσει στα επίπεδα του 8,9%, πράγμα που εμμέσως πλην σαφώς υποδηλώνει ότι το πρόβλημα βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη.Στη βάση των ανωτέρω το μεγαλύτερο πρόβλημα επομένως είναι η ανεργία. Μπορεί ορισμένοι δείκτες όπως οι βιομηχανικές παραγγελίες, η βιομηχανική παραγωγή, ο λιανικός τζίρος, η καταναλωτική ζήτηση, η αύξηση των προβληματικών δανείων να θεωρούνται πρόδρομοι δείκτες μίας προοπτικής, θετικής ή αρνητικής, όμως ο δείκτης της ανεργίας υποδηλώνει το πρόβλημα σε παρόντα χρόνο.Η απώλεια θέσεων εργασίας υποδηλώνει ξεκάθαρα κενό παραγωγής, κενό κατανάλωσης και κενό ψυχολογίας.Σήμερα όλοι συμφωνούμε ότι η ανεργία θα αυξηθεί περαιτέρω και για ολόκληρο το 2010 και ίσως και το 2011 δεδομένου ότι η αναπτυξιακή πορεία της παγκόσμιας οικονομίας δεν έχει ισχυρό υπόβαθρο.Υπάρχουν κράτη, όπως η Ελλάδα, που η ύφεση λόγω της θέσης της στο οικονομικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ενωσης χτυπά με χρονική υστέρηση, οπότε στη βάση αυτή οι παράπλευρες απώλειες θα συνεχισθούν και το 2012.Στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης οι προβλέψεις θέλουν την αύξηση της ανεργίας μέχρι και το 2012 να αυξάνεται μέχρι και τα επίπεδα του 10,5% έναντι 7,4% του 2008.Υπάρχουν ακόμη και πεσιμιστικές φωνές που ισχυρίζονται ότι όσο εύκολο είναι το θετικό πρόσημο στην αναπτυξιακή διαδικασία το ίδιο εύκολο είναι και το αρνητικό και η διπλή ύφεση.Εκείνο που κάνει εντύπωση όμως είναι η προγραμματισμένη έξοδος από τα μέτρα στήριξης εντός του 2010.Πώς είναι δυνατόν την ώρα που όλοι συμφωνούν ότι η ανεργία θα συνεχίσει να αυξάνεται, την ώρα που όλοι συμφωνούν ότι για τα επόμενα χρόνια θα υπάρχει μεγάλο παραγωγικό κενό, την ώρα που όλοι αποδέχονται ότι υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι στην αναπτυξιακή διαδικασία να ομιλούμε για την έξοδο από τα μέτρα στήριξης που έλαβαν οι κυβερνήσεις για να βοηθηθεί η παγκόσμια οικονομία;Μήπως υπάρχει βιασύνη και υπερβολικός φόβος για ένα τέρας (πληθωρισμός) που θα βρίσκεται σε χειμερία νάρκη για μεγάλο χρονικό διάστημα; Μήπως;
Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος
(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 23/3/2010)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου