Αναζητώντας αναπτυξιακές πρωτοβουλίες.
Του Σαράντου Λέκκα, Οικονομολόγου.

Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος ειδήμων για να καταλάβει ότι δίδεται μεγάλη βαρύτητα στο δημόσιο χρέος και στο υψηλό δημοσιονομικό έλλειμμα με παράλληλη απουσία αναπτυξιακών πρωτοβουλιών. Μπορεί ο δανεισμός και η κάλυψη των δημοσιονομικών αναγκών να έχει τεθεί ως πρώτη προτεραιότητα πλην όμως η απουσία πολιτικών που θα οδηγήσουν στην αύξηση του εγχώριου προϊόντος είναι λάθος και αυτό διότι εάν η παραγωγική μηχανή της χώρας δεν πάρει ξανά μπροστά τότε οι υπολογισμοί που αφορούν κυρίως τα έσοδα θα πρέπει να θεωρηθούν εξωπραγματικοί.Η συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας δεν λειτουργεί υποβοηθητικά σε πολιτικές άντλησης εσόδων, το αντίθετο μάλιστα αφού απομακρύνει τους στόχους από την πραγματικότητα. Από την άλλη πλευρά τα δημόσια έξοδα αυξάνονται παρ' ότι η κυρίαρχη σκέψη θέλει τη μείωσή τους. Σε περιόδους αύξησης της ανεργίας είναι απόλυτα λογικό να αυξάνονται οι δαπάνες επιδομάτων ανεργίας και γενικότερα οι μηχανισμοί κοινωνικών παρεμβάσεων.Εάν λάβουμε υπόψη ότι η ανεργία από τα επίπεδα του 7,8% που καταγραφόταν τον Νοέμβριο του 2008 έφθασε στα επίπεδα του 10,6% τον Νοέμβριο του 2009, που σημαίνει 532 χιλιάδες άνεργοι και εάν λάβουμε υπόψη ότι μέχρι και το 2012 η ανεργία αναμένεται να έχει ανοδική πορεία, τότε όχι μόνο οι δημόσιες δαπάνες αλλά και η κοινωνική ασφάλιση θα νιώσουν ισχυρές πιέσεις. Να θυμίσουμε ότι η ανεργία μεταξύ Οκτωβρίου 2008 και Οκτωβρίου 2009 αυξήθηκε κατά 124 περίπου χιλιάδες ή κατά 33,8%.Η ελληνική οικονομία προσγειώνεται και το βέβαιο είναι ότι μέχρι να ισορροπήσει σε χαμηλότερα επίπεδα, παραγωγή, απασχόληση και επενδύσεις θα προσαρμοσθούν ανάλογα. Ο παραγωγικός και αναπτυξιακός ορίζοντας συνεχίζει να συρρικνώνεται. Η βιομηχανία περνάει δύσκολες στιγμές με τον βιομηχανικό τζίρο τον Νοέμβριο του 2009 σε ετήσια βάση να καταγράφει μείωση κατά 9,5%, ενώ το ίδιο διάστημα οι βιομηχανικές παραγγελίες μειώθηκαν κατά 11,6%.Στη βάση αυτή η βιομηχανική παραγωγή συνεχώς μειώνεται με ισχυρό αντίκτυπο στην απασχόληση, η οποία ακολουθεί όπως είναι αναμενόμενο πτωτική πορεία. Οι τιμές κινούνται σε υψηλά επίπεδα έναντι του μέσου ευρωπαϊκού μέσου όρου.Ο πληθωρισμός τον Ιανουάριο του 2010 μπορεί να έπεσε στο 2,4% έναντι 2,6% του Δεκεμβρίου 2009, όμως το πληθωριστικό υπόβαθρο υπάρχει και το διαμορφώνει η εκτελεστική εξουσία, όπως για παράδειγμα με τις αυξήσεις στα διόδια και τα τέλη κυκλοφορίας, οι πωλήσεις των αυτοκινήτων μειώνονται (18,4% το 2009), ενώ οι εξαγωγές συνεχίζουν τον κατηφορικό τους δρόμο.Εάν λάβουμε υπόψη ότι ναυτιλία και τουρισμός από τις σημαντικότερες βιομηχανίες του τόπου μας περνούν δύσκολες στιγμές, τότε εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι η ελληνική οικονομία τώρα βρίσκεται υπό την πίεση των δυσμενών επιπτώσεων της χρηματοπιστωτικής κρίσης.Είναι ευρύτερα γνωστό ότι η ελληνική οικονομία επηρεάζεται θετικά ή αρνητικά από όσα λαμβάνουν χώρα στο εξωτερικό με χρονική υστέρηση και αυτό διότι απαιτείται αρκετός χρόνος για να επηρεασθούν οι περιφερειακές χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης όπως η Ελλάδα από τα όσα συντελούνται στο κέντρο της.Εξάλλου το μέγεθος της οικονομίας μας, οι μικρές για τα δεδομένα της Ενωσης εμπορικές συναλλαγές, καθώς και ο εσωστρεφής χαρακτήρας της έχει ως αποτέλεσμα τα όποια μηνύματα να έρχονται με χρονική υστέρηση. Το άσχημο σε αυτή την περίπτωση είναι ότι εφόσον βρισκόμαστε σε διαφορετικές φάσεις συγκυριών και εφόσον το πιθανότερο σενάριο θέλει την άρση των βοηθητικών μέσων εξόδου από την κρίση κατά την άνοιξη του 2010, η χώρα μας ενδέχεται να βρεθεί σε κλοιό μεγαλύτερων πιέσεων.Αυτή την περίοδο εάν λάβουμε υπόψη τα όσα διαδραματίζονται στην ελληνική οικονομία το μεγαλύτερο πρόβλημα κατά την προσωπική μας άποψη τόσο για τον δημόσιο τομέα όσο και για τον ιδιωτικό τομέα είναι η χρηματοδότηση. Το ελληνικό Δημόσιο χρειάζεται 55 δισ. ευρώ σύμφωνα με τον επίσημο προγραμματισμό.Ακόμη και εάν δεχθούμε ότι το τελικό ποσό θα είναι αυτό - η ιστορία έχει δείξει ότι συνήθως δανειζόμαστε περισσότερα από αυτά που αρχικά έχουμε υπολογίσει - η δυσκολία άντλησής του πέρα από το γνωστό έλλειμμα αξιοπιστίας της χώρας είναι και το υπαρκτό γεγονός της αναζήτησης κεφαλαίων από όλες τις χώρες για την κάλυψη των ελλειμμάτων που άφησε η κρίση.Το ελληνικό Δημόσιο δανείζεται ακριβά ακόμη και σε βραχυπρόθεσμες περιόδους. Τα τελευταία 3μηνα έντοκα κατέγραψαν επιτόκιο 1,67% δηλαδή επιτόκιο 5 φορές μεγαλύτερο από το αντίστοιχο του Οκτωβρίου 2009 που καταγραφόταν στο 0,35%. Οταν το ελληνικό Δημόσιο δανείζεται ακριβά, εξίσου ακριβά δανείζονται και οι τράπεζες, οπότε η αύξηση του κόστους χρήματος θα διαπεράσει ολόκληρη την ελληνική οικονομία τους επόμενους μήνες. Ηδη υπάρχουν διαμαρτυρίες για την πιστωτική επέκταση, αφού ο στόχος του 10% για το 2009 δεν καλύπτεται ούτε κατά το ήμισυ μιας και τον Νοέμβριο καταγραφόταν στο 3,6%.Αυτοί που διαμαρτύρονται ξεχνούν δύο πράγματα. Σε περιόδους αυξημένων αβεβαιοτήτων το χρήμα ούτε επενδύεται ούτε καταναλώνεται. Το χρήμα αποθησαυρίζεται είτε στις τράπεζες είτε οπουδήποτε αλλού. Από την άλλη πλευρά η αλληλοσύνδεση του χρηματοπιστωτικού με τον πραγματικό τομέα και για όσο χρονικό διάστημα η πραγματική οικονομία συρρικνώνεται, δημιουργώντας συνεχώς θύματα είτε με λουκέτα εταιρειών είτε με απολύσεις, οδηγεί στην αύξηση των επισφαλειών για τις τράπεζες και στην ανάγκη αναζήτησης κεφαλαίων για αυξημένους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας.Το τελευταίο σημαίνει και λιγότερες πιστώσεις οι οποίες εκ των πραγμάτων μπορεί να είναι μικρότερες είτε διότι δεν υπάρχουν αποδέκτες κεφαλαίων είτε δεν υπάρχουν οι κατάλληλοι δείκτες αξιόχρεου που απαιτούνται για τις δανειοδοτήσεις.Πολλές φορές η εκτελεστική εξουσία με πολιτικό σκεπτικό και θέλοντας να λειτουργήσει βοηθητικά για συγκεκριμένους κλάδους που έχουν προβλήματα ρευστότητας νομοθετεί μονόπλευρα δημιουργώντας προβλήματα στους διαμορφωτές της πιστωτικής επέκτασης ανοίγοντας καταστάσεις που δεν έχει χαρτογραφήσει.Το ελληνικό Δημόσιο πρέπει να διαμορφώνει με τις πολιτικές του υπόβαθρα όσο το δυνατόν μικρότερου κόστους χρήματος τόσο για το ίδιο όσο και για την υπόλοιπη οικονομία. Το ελληνικό Δημόσιο πρέπει να αποφεύγει ισοπεδωτικές αναφορές, όπως για παράδειγμα την εφαρμογή πόθεν έσχες για τις τραπεζικές καταθέσεις που είχαν ως αποτέλεσμα την εκροή καταθέσεων άνω των 5 δισ. ευρώ κατά τις συντηρητικότερες εκτιμήσεις.Το ελληνικό Δημόσιο θα πρέπει να πάψει να νομοθετεί με σκοπό την παρέμβαση στη λειτουργία των πιστωτικών ιδρυμάτων. Αλλο πράγμα να διαμορφώνει τους όρους και τα πλαίσια δράσης και άλλο να συνδιοικεί με τα νομοθετήματά του. Το ελληνικό Δημόσιο πρέπει να ενεργοποιεί άμεσα και ολικά τους αναπτυξιακούς μηχανισμούς που διαθέτει. Είναι απαράδεκτο τρία χρόνια μετά την έναρξη του ΕΣΠΑ 2007 - 2013 το ποσοστό απορρόφησης να είναι 3,6%.
Είναι απαράδεκτο να αναζητούμε Αναπτυξιακό Νόμο εν μέσω ύφεσης και εξίσου απαράδεκτο μηχανισμοί ρευστότητας όπως το ΤΕΜΠΤΕ, τα ΣΔΙΤ κτλ. να υπολειτουργούν. Το ελληνικό Δημόσιο πρέπει να δρα αναπτυξιακά κυρίως μέσω του ΠΔΕ το οποίο πρέπει να μείνει απέξω από κάθε πολιτική συρρίκνωσης των δημοσίων δαπανών.

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 13/2/2010).