ΤΟΥ ΣΑΡ. ΛΕΚΚΑ
Οι εκτιμήσεις, οι προβλέψεις της εκάστοτε κυβέρνησης μορφοποιούνται σε κείμενα, που ακούν στο όνομα προϋπολογισμοί, όταν το χρονικό διάστημα που καλύπτουν είναι βραχύ, ένα έτος ή προγράμματα Σταθερότητας και Ανάπτυξης όταν καλύπτουν χρονικά διαστήματα μεσοπρόθεσμης διάρκειας κατά βάση 4ετίας.Οποιο τίτλο και εάν φέρουν, το βασικό τους σημείο είναι οι προσδοκίες της εκάστοτε κυβέρνησης για το μέλλον.Τόσο ο προϋπολογισμός του 2010 όσο και το επικαιροποιημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης περιόδου 2010-2013 έχουν κοινά χαρακτηριστικά, κοινές επιδιώξεις και φυσικά κοινά μειονεκτήματα.Και τα δυο κείμενα περιέχουν μεγάλες δόσεις αισιοδοξίας για το μέλλον.Αλίμονο εάν δεν είχαν, αφού η αισιοδοξία για ένα καλύτερο δημοσιονομικό αύριο είναι πέρα από στόχος κοινή ελπίδα ενός ολόκληρου λαού.Και τα δυο κείμενα περιγράφουν εύστοχα τη σημερινή πραγματικότητα, στη ζοφερή της μορφή, όμως αυτή δυστυχώς είναι η πραγματικότητα για την ελληνική οικονομία είτε το θέλουμε είτε όχι.Η Ελλάδα των υψηλών χρεών (120,4% το 2010 έναντι 113,4% του 2009 και 99,2% του 2008) και των μεγάλων ελλειμμάτων (12,7% το 2009 έναντι 7,8% του 2008) βρίσκεται σε κρίση όχι μόνο αριθμητική αλλά και σε κρίση δημόσιας εικόνας, όπου η έλλειψη αξιοπιστίας και φερεγγυότητας καλύπτουν κάθε πτυχή της.Και τα δύο κείμενα μας προδιαθέτουν ότι η επιστροφή στη δημόσια ορθοδοξία δεν θα είναι εύκολη, ούτε χωρίς τριγμούς.Το επικαιροποιημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης 2010-2013 επιβεβαιώνει:- Την ύφεση της ελληνικής οικονομίας για τη διετία 2009-2010 (-1,2% ρυθμός ανάπτυξης για το 2009 και -0,3% για το 2010).- Την αύξηση της ανεργίας μέχρι και το 2013 και μέχρι ποσοστού 11,5%.- Την ισχνή απορρόφηση του ΕΣΠΑ 2007-2013, τρία χρόνια μετά την έναρξή του σε επίπεδα της τάξεως του 3,6%.- Τη χαμηλή παρουσία της ιδιωτικής κατανάλωσης στη μεγέθυνση του εγχώριου προϊόντος.- Την αρνητική παρουσία της δημόσιας κατανάλωσης η οποία πέφτει θύμα της περιστολής δαπανών.- Την ασθενή παρουσία της εγχώριας τελικής ζήτησης η οποία ουσιαστικά ανακάμπτει το 2013. Εάν λάβουμε υπόψη ότι τα 2/3 του ΑΕΠ οφείλονται στην κατανάλωση, τότε εύκολα γίνεται αντιληπτό γιατί η ανάπτυξη της χώρας μέχρι το 2013 θα είναι ασθενής.
Η μείωση του ελλείμματος κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες από τα επίπεδα του 12,7% του 2009 στα επίπεδα του 8,7% το 2010, δηλαδή η μείωση κατά 9,4 δισ. ευρώ θα επιτευχθεί κατά 3,2 δισ. ευρώ ή κατά 1,3 μονάδες από μη επαναλαμβανόμενες δαπάνες και κατά 1,3 δισ. ευρώ ή 0,5 μονάδες από μη επαναλαμβανόμενα έσοδα. Δηλαδή περίπου το 50% της μείωσης του ελλείμματος θα επιτευχθεί χάριν σε μη επαναλαμβανόμενα υπόβαθρα. Το πιο σημαντικό έτος για τη δημοσιονομική προσαρμογή δεν θα είναι το 2010, αλλά το 2011, όπου η μείωση του ελλείμματος, εάν όλα πάνε κατ’ ευχήν το 2010, κατά 3,1 εκατοστιαίες μονάδες θα απαιτήσει 6,9 δισ. ευρώ.
Από την άλλη πλευρά το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης του 2010 έχει οργανωτικά μειονεκτήματα:- Το εναλλακτικό του σενάριο δεν είναι ρεαλιστικό. Δεν μπορεί για παράδειγμα να καταγράφονται χαμηλότεροι ρυθμοί ανάπτυξης και τα επίπεδα του ελλείμματος να παραμένουν ίδια με εκείνα του βασικού και ευνοϊκότερου σεναρίου.- Οι στόχοι για τα έσοδα είναι εξωπραγματικοί. Την ώρα που καταγράφονται ισχνοί ρυθμοί ανάπτυξης, την ώρα που η ανεργία αυξάνεται, τα έσοδα από τα επίπεδα του 39,3% του 2009 αυξάνονται έως και το 45,6% του ΑΕΠ το 2013. Η τάση υπερφορολόγησης είναι ευδιάκριτη, το ίδιο λάθος με την αντίστοιχη των προϋπολογισμών 2009 και 2010.
Οι ποσοτικοί στόχοι του προγράμματος έχουν τεθεί στη βάση δεδομένων, που είναι αμφίβολο εάν θα υπάρξουν, αφού προϋποθέτουν αλλαγή νοοτροπίας και κυρίως αντίληψης. Τέτοια δεδομένα είναι η αποτελεσματικότερη Δημόσια Διοίκηση, η ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας, η νέα διοικητική αρχιτεκτονική, η αποτελεσματική αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής, η αύξηση της αποτελεσματικότητας των εισπρακτικών μηχανισμών, η ενίσχυση του ανταγωνισμού, η ενίσχυση της εξωστρέφειας και της προώθησης των εξαγωγών, η αναδιάρθρωση των δαπανών και κυρίως η παραγωγική αναδιάρθρωση μέσω της πράσινης οικονομίας.
Πρόκειται για τιτάνιο έργο, στο οποίο εάν συμπεριλάβουμε τις μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό και στο σύστημα υγείας απαιτεί χρόνο, ισχυρή θέληση και προγραμματισμό που για τα δεδομένα της Ελλάδος μάλλον υπερβαίνει τις αντοχές και τις δυνατότητες μίας κυβέρνησης.Συμπερασματικά, η ευχή όλων μας είναι η επικαιροποίηση του 2010 να μην έχει την τύχη της προηγούμενης που κατατέθηκε τον Ιανουάριο του 2009, όπου η απόκλιση μάλλον θα έχει ιστορικό ενδιαφέρον τόσο για το μέγεθός της όσο και για την ποιότητά της.Τόσο οι προϋπολογισμοί όσο και τα Προγράμματα Σταθερότητας και Ανάπτυξης υπόκεινται στον αμείλικτο νόμο της επιβεβαίωσης των εκτιμήσεών τους. Μέχρι να συμβεί αυτό, στη βάση της πρόσφατης ιστορίας, καλό θα είναι να είμαστε συγκροτημένα αισιόδοξοι, μιας και η μη επαλήθευσή τους είναι το πιο πιθανό αποτέλεσμα.Εξάλλου κάθε πρόβλεψη υπόκεινται σε ισχυρές πιθανότητες μη επαλήθευσής της.
Η μείωση του ελλείμματος κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες από τα επίπεδα του 12,7% του 2009 στα επίπεδα του 8,7% το 2010, δηλαδή η μείωση κατά 9,4 δισ. ευρώ θα επιτευχθεί κατά 3,2 δισ. ευρώ ή κατά 1,3 μονάδες από μη επαναλαμβανόμενες δαπάνες και κατά 1,3 δισ. ευρώ ή 0,5 μονάδες από μη επαναλαμβανόμενα έσοδα. Δηλαδή περίπου το 50% της μείωσης του ελλείμματος θα επιτευχθεί χάριν σε μη επαναλαμβανόμενα υπόβαθρα. Το πιο σημαντικό έτος για τη δημοσιονομική προσαρμογή δεν θα είναι το 2010, αλλά το 2011, όπου η μείωση του ελλείμματος, εάν όλα πάνε κατ’ ευχήν το 2010, κατά 3,1 εκατοστιαίες μονάδες θα απαιτήσει 6,9 δισ. ευρώ.
Από την άλλη πλευρά το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης του 2010 έχει οργανωτικά μειονεκτήματα:- Το εναλλακτικό του σενάριο δεν είναι ρεαλιστικό. Δεν μπορεί για παράδειγμα να καταγράφονται χαμηλότεροι ρυθμοί ανάπτυξης και τα επίπεδα του ελλείμματος να παραμένουν ίδια με εκείνα του βασικού και ευνοϊκότερου σεναρίου.- Οι στόχοι για τα έσοδα είναι εξωπραγματικοί. Την ώρα που καταγράφονται ισχνοί ρυθμοί ανάπτυξης, την ώρα που η ανεργία αυξάνεται, τα έσοδα από τα επίπεδα του 39,3% του 2009 αυξάνονται έως και το 45,6% του ΑΕΠ το 2013. Η τάση υπερφορολόγησης είναι ευδιάκριτη, το ίδιο λάθος με την αντίστοιχη των προϋπολογισμών 2009 και 2010.
Οι ποσοτικοί στόχοι του προγράμματος έχουν τεθεί στη βάση δεδομένων, που είναι αμφίβολο εάν θα υπάρξουν, αφού προϋποθέτουν αλλαγή νοοτροπίας και κυρίως αντίληψης. Τέτοια δεδομένα είναι η αποτελεσματικότερη Δημόσια Διοίκηση, η ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας, η νέα διοικητική αρχιτεκτονική, η αποτελεσματική αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής, η αύξηση της αποτελεσματικότητας των εισπρακτικών μηχανισμών, η ενίσχυση του ανταγωνισμού, η ενίσχυση της εξωστρέφειας και της προώθησης των εξαγωγών, η αναδιάρθρωση των δαπανών και κυρίως η παραγωγική αναδιάρθρωση μέσω της πράσινης οικονομίας.
Πρόκειται για τιτάνιο έργο, στο οποίο εάν συμπεριλάβουμε τις μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό και στο σύστημα υγείας απαιτεί χρόνο, ισχυρή θέληση και προγραμματισμό που για τα δεδομένα της Ελλάδος μάλλον υπερβαίνει τις αντοχές και τις δυνατότητες μίας κυβέρνησης.Συμπερασματικά, η ευχή όλων μας είναι η επικαιροποίηση του 2010 να μην έχει την τύχη της προηγούμενης που κατατέθηκε τον Ιανουάριο του 2009, όπου η απόκλιση μάλλον θα έχει ιστορικό ενδιαφέρον τόσο για το μέγεθός της όσο και για την ποιότητά της.Τόσο οι προϋπολογισμοί όσο και τα Προγράμματα Σταθερότητας και Ανάπτυξης υπόκεινται στον αμείλικτο νόμο της επιβεβαίωσης των εκτιμήσεών τους. Μέχρι να συμβεί αυτό, στη βάση της πρόσφατης ιστορίας, καλό θα είναι να είμαστε συγκροτημένα αισιόδοξοι, μιας και η μη επαλήθευσή τους είναι το πιο πιθανό αποτέλεσμα.Εξάλλου κάθε πρόβλεψη υπόκεινται σε ισχυρές πιθανότητες μη επαλήθευσής της.
Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος
(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 24/1/2010)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου