Χρηματοπιστωτική κρίση και ισοτιμία νομισμάτων.

ΤΟΥ ΣΑΡ. ΛΕΚΚΑ

Το κομβικό σημείο της χρηματοπιστωτικής κρίσης ήταν η πτώχευση της Lehman Brothers στις 15 Σεπτεμβρίου 2008. Το θεωρούμε κομβικό σημείο διότι τότε έγινε συνείδηση ότι η κρίση που είχε ξεκινήσει το καλοκαίρι του 2007 ήταν διαφορετική τόσο σε μέγεθος όσο και σε βάθος. Οσοι την αντιμετώπιζαν με όρους του πρόσφατου παρελθόντος διαπίστωναν ότι κάτι ιδιαίτερο έχει χτυπήσει την παγκόσμια οικονομία.Το εντυπωσιακό είναι ότι μέχρι αυτή την κομβική ημερομηνία το ευρώ ενισχυόταν έναντι των ανταγωνιστών του δολαρίου και γεν καταγράφοντας ανώτερα ιστορικά επίπεδα.Η συνέχεια δεν ήταν η αναμενόμενη και αυτό παρά τις εκτιμήσεις που ήθελαν την περαιτέρω αποδυνάμωση του δολαρίου εξαιτίας του γεγονότος ότι βρισκόταν στον πυρήνα της κρίσης.Η συναλλαγματική ισοτιμία ευρώ - δολαρίου στις αρχές του 2008 καταγραφόταν στα 1,4724 δολάρια και ως συνέχεια της κεκτημένης δυναμικής προηγούμενων μηνών έφθασε στα επίπεδα ρεκόρ μέχρι σήμερα των 1,6038 δολαρίων στις 15 Ιουλίου 2008.Η επιδείνωση της κρίσης, η πτώχευση της Lehman Brothers στις 15 Σεπτεμβρίου 2008 και η πεποίθηση ότι επίκειται αύξηση της μεταβλητότητας των συναλλαγματικών ισοτιμιών, άλλαξαν την κατάσταση.Ενώ το ευρώ είχε ισχυροποιηθεί κατά 8,19% έναντι του δολαρίου μέχρι τα μέσα Ιουλίου 2008, η κατάσταση αντιστράφηκε, κλείνοντας το 2008 στα επίπεδα των 1,4114 δολαρίων με αποτέλεσμα όχι μόνο να χάσει όλα τα κέρδη που είχε αποκομίσει μέχρι τα μέσα Ιουλίου αλλά και να καταγράψει μια διολίσθηση της τάξεως του 4,32% καθ' όλη τη διάρκεια του 2008.Η διολίσθηση του ευρώ έναντι του αμερικανικού νομίσματος συνεχίσθηκε και το πρώτο δίμηνο του 2009. Στις 5 Μαρτίου η ισοτιμία καταγράφηκε στα 1,2541 δολάρια ανά ευρώ πράγμα που σημαίνει ότι σωρευτικά από τις αρχές του 2008 και μέχρι τις αρχές Μαρτίου 2009 η διολίσθηση του ευρώ έναντι του δολαρίου ήταν της τάξεως του 17,41%.Περίπου ίδια δεδομένα παρουσιάστηκαν και στην ισοτιμία του ευρώ με το γεν. Η συναλλαγματική ισοτιμία ευρώ-γεν στις αρχές του 2008 βρισκόταν στα επίπεδα των 161,33 γεν για να φθάσει στα υψηλά των 169,68 στα μέσα Ιουλίου 2008, παρουσιάζοντας μια ενίσχυση της τάξεως του 4,92%.Από το σημείο αυτό άρχισε η διολίσθηση του ευρώ το οποίο έκλεισε το 2008 στα 127,25 γεν για να βρεθεί στα 122,7 γεν στις αρχές Μαρτίου 2009, καταγράφοντας μια διολίσθηση της τάξεως του 38,28%. Σωρευτικά από τις αρχές του 2008 και μέχρι τις αρχές Μαρτίου 2009 η διολίσθηση του ευρώ έναντι του γεν ήταν της τάξεως του 31,48%.Τι είχε συμβεί όμως και το ευρώ της μικρότερης έκθεσης σε τοξικά ομόλογα των μικρότερων προβλημάτων αναλογικά με τα προβλήματα του δολαρίου και γεν και των υψηλότερων επιτοκίων έχανε έδαφος και μάλιστα σημαντικότατο έναντι του γεν.Η υποχώρηση του ευρώ είναι καθαρά θέμα αυτοσυντήρησης του διεθνούς κεφαλαίου. Οσοι είχαν δανειστεί σε γεν και είχαν επενδύσει σε άλλα νομίσματα ή αγορές στο πλαίσιο της πρακτικής του carry trade, διαβλέποντας τους κινδύνους του εγχειρήματός τους ρευστοποιούσαν τις επενδύσεις και επαναπάτριζαν τα κεφάλαια τους στην Ιαπωνία, ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο την αξία του γεν.Τη λογική των επενδύσεων σε ξένα νομίσματα είχαν και επενδυτές από τις ΗΠΑ, οι οποίοι βλέποντας ότι η πρόσβαση τους σε δανειακά κεφάλαια είναι πλέον ανύπαρκτη και ότι η κρίση έπαιρνε διαστάσεις ανεξέλεγκτες επαναπάτριζαν και αυτοί τα κεφάλαια τους, ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο την αξία του δολαρίου.Επιπλέον, αρκετές ευρωπαϊκές τράπεζες, βλέποντας ότι η προσφορά στη διατραπεζική κινείτο προς την κατεύθυνση περιορισμού των δανείων σε δολάρια, προέβαιναν σε αγορές δολαρίων σε μεγάλες ποσότητες, ενισχύοντας την αξία του δολαρίου.Η κατάσταση με την αγορά δολαρίων από ευρωπαϊκές τράπεζες άρχισε να εξομαλύνεται όταν η Ευρωτράπεζα θεσμοθέτησε από τις 20 Οκτωβρίου 2008 την παροχή κεφαλαίων σε δολάρια χωρίς περιορισμούς και με σταθερό επιτόκιο.Αυτό σε συνδυασμό με την υψηλότερη απόδοση που έδινε το ευρώ σε σχέση με το δολάριο και το γεν οδήγησε από τις αρχές Μαρτίου 2009 σε νέα αναστροφή της συναλλαγματικής ισοτιμίας των τριών νομισμάτων.Στην ουσία το ευρώ από τις αρχές Μαρτίου 2009 και μέχρι τα τέλη Ιουλίου 2009 ενισχύθηκε σημαντικά έναντι του αμερικανικού δολαρίου και του ιαπωνικού γεν. Το 5μηνο Μάρτιος-Ιούλιος 2009 το ευρώ κατέγραψε κέρδη της τάξεως του 11,55% έναντι του δολαρίου και κέρδη της τάξεως του 8,43% έναντι του γεν. Εάν δούμε την πορεία του ευρώ έναντι των ισχυρών ανταγωνιστών του καθ' όλη τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης και με δεδομένο ότι τοποθετούμε χρονικά την έναρξη της κρίσης στις αρχές Ιουλίου 2007 τότε διαπιστώνουμε τα εξής:-Σε σχέση με το δολάριο το ευρώ από τις αρχές Ιουλίου 2007 και μέχρι τα μέσα Ιουλίου 2008 εμφανίζει μια ενίσχυση της τάξεως του 15%, στη συνέχεια και μέχρι τις αρχές Μαρτίου 2009, δηλαδή για διάστημα 7 μηνών διολισθαίνει κατά 27,9%, ενώ στη συνέχεια και μέχρι τα τέλη Ιουλίου 2009 ενισχύεται κατά 11,55%.Σωρευτικά τη διετία της κρίσης Ιούλιος 2007-Ιούλιος 2009 το ευρώ παρουσίασε κέρδη έναντι του δολαρίου της τάξεως του 3,91%.- Σε σχέση με το γεν το ευρώ από τις αρχές Ιουλίου 2007 και για ένα 7μηνο μέχρι το τέλος του έτους διολισθαίνει κατά 3,27%, στη συνέχεια για το πρώτο 7μηνο του 2008 ενισχύεται κατά 4,92% για να διολισθήσει στη συνέχεια από τα μέσα Ιουλίου 2008 και μέχρι τις αρχές Μαρτίου 2009, δηλαδή για ένα 7μηνο κατά 38,28%, ενώ από κει και μετά και μέχρι τα τέλη Ιουλίου 2009 κερδίζει ένα 8,44%.Εάν ξεχάσουμε αυτές τις 7μηνες διακυμάνσεις και δούμε σωρευτικά την πορεία της ισοτιμίας ευρώ-γεν, διαπιστώνουμε ότι τη διετία της κρίσης το ιαπωνικό νόμισμα παρουσίασε κέρδη έναντι του ευρώ της τάξεως του 24,3%.

Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΣ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 9/8/2009)