Πώς δεν φθάσαμε σε ένα νέο Breton Woods.
Του ΣΑΡΑΝΤΟΥ ΛΕΚΚΑ -Οικονομολόγου

Οταν ένα γεγονός κρίνεται με χρονική απόσταση, τότε οι διαπιστώσεις που γίνονται είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα και μακράν των έντεχνων ιδεοληψιών και επικοινωνιακών σκοπιμοτήτων που το περιβάλλουν.Χωρίς να θέλουμε να απομυθοποιήσουμε τη Διάσκεψη του Λονδίνου, που πραγματοποιήθηκε στις 2 Απριλίου 2009, δύο γεγονότα που έλαβαν χώρα ορισμένες ημέρες νωρίτερα, στην ουσία δρομολόγησαν το περιεχόμενο των αποφάσεών της.Το πρώτο γεγονός ήταν η Συνοδός Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις 20 Μαρτίου στις Βρυξέλλες.Εκεί οι «27» επαναβεβαίωσαν τον πλήρη σεβασμό τους στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και συμφώνησαν ότι τα μέχρι σήμερα δημοσιονομικά πακέτα ύψους 200 δισ. ευρώ (1,5% του ΑΕΠ των «27») είναι αρκετά για να οδηγήσουν σε νέες επενδύσεις, στην τόνωση της ζήτησης και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.Στην ουσία οι Ευρωπαίοι έλεγαν «όχι» στις αμερικανικές προτροπές για αύξηση των δημοσιονομικών πακέτων, με στόχο την τόνωση των οικονομιών.Ελεγαν «όχι», γνωρίζοντας ότι σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, στην Ευρώπη υπάρχουν αυτόματοι σταθεροποιητές, όπως για παράδειγμα το επίδομα ανεργίας, οι οποίοι λειτουργούν συμπληρωματικά των διαφόρων προγραμμάτων στήριξης της πραγματικής οικονομίας. Οι ευρωπαίοι των «27» είχαν χρηματοδοτήσει τις τράπεζες με 2,9 τρισ. ευρώ, ισοδύναμο του 23% του ΑΕΠ, ενώ την πραγματική οικονομία είχαν χρηματοδοτήσει με 200 δισ. ευρώ, ισοδύναμο του 1,5% του ΑΕΠ.Οι επιλεκτικές ευαισθησίες ήταν ευκρινέστατες.Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν θα μπορούσαν να συνεχίσουν την πολιτική των επιλεκτικών παρεμβάσεων ειδικά προς τομείς που θεωρούνταν ως πηγή κακών.Αντί νέων δημοσιονομικών πακέτων οι Ευρωπαίοι συμφώνησαν να στηρίξουν θεσμικές παρεμβάσεις και να προχωρήσουν στη θέσπιση νέας νομοθεσίας αναφορικά με τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, με τα κερδοσκοπικά κεφαλαία, τις αποζημιώσεις και τα μπόνους των μεγαλοστελεχών, τους φορολογικούς παραδείσους, ενώ συμφώνησαν επίσης στη βελτίωση των κανονισμών λειτουργίας και εποπτείας των χρηματοοικονομικών αγορών.Το δεύτερο γεγονός που χαρακτηρίζεται σπάνιο και πρωτοφανή ήταν η συνάντηση του πρωθυπουργού της Βρετανίας με τη Διεθνή των Τραπεζιτών στις 24 Μαρτίου 2009.Στην πρωθυπουργική κατοικία, 13 κορυφαίοι τραπεζίτες από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ, την Ασία και την Αφρική συναντήθηκαν με αντικείμενο την αναθεώρηση των λειτουργιών, των μηχανισμών, αλλά και της γενικότερης φιλοσοφίας που διέπει το διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα.Το εντυπωσιακό ήταν ότι οι τραπεζίτες ζήτησαν από τον Βρετανό πρωθυπουργό πράγματα που οι πολιτικοί δεν τολμούσαν ούτε να συζητήσουν.Ζήτησαν για παράδειγμα την επαναφορά του νομού Γκλας-Σίγκαλ, του νόμου που διαχώριζε τη λιανική από την επενδυτική τραπεζική, του νόμου έμβλημα που δημιουργήθηκε ως αποτέλεσμα της κρίσης του 1929, ζήτησαν τη ριζική αναθεώρηση του τρόπου πληρωμής των τραπεζικών στελεχών και φυσικά ζήτησαν τη συμβολή της G-20 για την αποκατάσταση της τάξης στους ισολογισμούς των τραπεζικών ιδρυμάτων.Η φιλοσοφία των τραπεζιτών αποκωδικοποιούνταν από τη φράση ότι οι τράπεζες τελούν δημόσιο έργο και θα πρέπει να διέπονται από τη φιλοσοφία του νόμου Γκλας-Σίγκαλ. Στη συνάντηση αυτή συμφωνήθηκε ότι το τραπεζικό σύστημα πρέπει να αλλάξει και ότι ο κεντρικός στόχος της αλλαγής πρέπει να είναι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης.Στην ουσία οι τραπεζίτες ζήτησαν ένα νέο πρόσωπο για το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Προσωπικά πιστεύουμε ότι αυτά τα δύο γεγονότα που προηγήθηκαν της Διάσκεψης του Λονδίνου καθόρισαν εν πολλοίς και τα συμπεράσματά της.Ευρωπαίοι και τραπεζίτες προέγραψαν τις αποφάσεις των 20 πολύ πριν αυτοί συναντηθούν. Το μόνο που έκαναν οι ηγέτες της G-20 ήταν να εμφανισθούν αισιόδοξοι για την έξοδο από την κρίση. Εάν εξαιρέσουμε την ενίσχυση του ΔΝΤ με επιπλέον 500 δισ. δολάρια, το ανακοινωθέν που δημοσιοποιήθηκε αφορά μέτρα θεσμικού χαρακτήρα και κυρίως προσδοκίες συνεργασίας με σκοπό την αντιμετώπιση της κρίσης.Στα συμπεράσματα της G-20 εκείνο που πλεόναζε ήταν η αισιοδοξία και η πίστη ότι μέσω της κοινής προσπάθειας όλα θα πάνε καλά. Η παγκόσμια κοινότητα επιζητούσε ομοφωνία και καλό κλίμα μεταξύ των ισχυρών του πλανήτη. Οι τελευταίοι την έδωσαν πλουσιοπάροχα. Ο θρίαμβος της αισιοδοξίας επισκίασε τα πάντα. Ολοι έφυγαν με την πίστη ότι όλα πλέον θα πάνε καλά.Η G-20, που δημιουργήθηκε το 1999 μετά την κρίση του 1997-1998, που είχε διαλύσει την Ασία και τη Ρωσία, στο Λονδίνο εμφανίσθηκε ως παγκόσμια κυβέρνηση που έχει συγκεκριμένο και αποτελεσματικό σχέδιο εξόδου από τη μεγαλύτερη από το 1930 χρηματοπιστωτική κρίση. Ο θρίαμβος της επικοινωνίας είχε συντελεστεί.Ισως δικαίως, αφού το ζητούμενο δεν ήταν τα επιπλέον μέτρα, αυτά λίγο πολύ είχαν αποφασισθεί από τις κυβερνήσεις και τις κεντρικές τράπεζες, το ζητούμενο ήταν η δημιουργία υπόβαθρου επανάκαμψης της εμπιστοσύνης. Η ενότητα, η αισιοδοξία, το καλό κλίμα και η πίστη για ένα καλύτερο αύριο στοιχίζονταν πίσω από τον διακηρυγμένο στόχο της εμπιστοσύνης, της ελπίδας. Φυσικά αυτό ήταν το εύκολο και για αυτό περιορίσθηκαν σε χωρίς κόστους ευχολόγια.Το Λονδίνο δεν ήταν ούτε θα μπορούσε να είναι ένα νέο Breton Woods. Τότε υπήρχε σαφέστατος νικητής.Στο Λονδίνο δεν υπήρχε νικητής ,διότι δεν υπήρχε πριν τόσο σπουδαίο γεγονός που ο ηττημένος να ήταν απόλυτα ευδιάκριτος. Το δολάριο και η αμερικανική οικονομική ηγεμονία δεν κλονίσθηκαν ούτε στο ελάχιστο. Το μεγάλο πρόβλημα της ρευστότητας δεν κρίθηκε σκόπιμο ούτε να συζητηθεί. Η καθεστηκυία τάξη παρέμεινε ακλόνητη. Λύσεις όμως δεν δόθηκαν και το πρόβλημα ακόμη και εάν η σημερινή κρίση τελειώσει θα παραμείνει. Και το πρόβλημα ακούει στο όνομα ρευστότητα.

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 7/6/2009)