Η ύφεση δεν κτυπάει την πόρτα της Ελλάδας.
Του Σαρ. Λέκκα

Η εμπιστοσύνη του Ελληνα καταναλωτή έχει κλονισθεί, αυτό δείχνουν όλες οι μελέτες και όλες οι σφυγμομετρήσεις που πραγματοποιούνται το τελευταίο διάστημα.Ο Ελληνας καταναλωτής σήμερα φοβάται δύο πράγματα: Την ανεργία και την ακρίβεια.Λέγεται ότι η οικονομία είναι κυρίως ψυχολογία οπότε όταν κλονίζεται η εμπιστοσύνη ή υποδαυλίζεται ο φόβος από διάφορους αναλυτές με το σκεπτικό ότι επέρχεται μεγάλη οικονομική κρίση, τότε αυτόματα ενεργοποιείται ο μηχανισμός χαμηλότερων προσδοκιών για να μην αναφέρουμε ότι ενεργοποιείται ο μηχανισμός που καταληκτικά οδηγεί στην ύφεση.Ο πληθωρισμός στη χώρα μας ήδη από τον Ιούλιο καταγράφεται στο 4,9%, δηλαδή στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας με τις τιμές των καυσίμων και των τροφίμων να έχουν εκτοξευθεί στα ύψη.Η ακρίβεια από τη μία πλευρά και η αύξηση των επιτοκίων που, όπως συμβαίνει πάντοτε, συνοδεύει τον πληθωρισμό όταν αυτός αυξάνεται, στερούν από την καταναλωτή αγοραστική δύναμη. Με το οικογενειακό εισόδημα να περιορίζεται, είναι λογικό η ζήτηση να συρρικνώνεται και οι λιανικές πωλήσεις να μειώνονται.Εάν θεωρήσουμε ότι το δανειακό άνοιγμα των νοικοκυριών σήμερα ανέρχεται από τα στεγαστικά και καταναλωτικά στο ύψος των 110 δισ. ευρώ, αυτό σημαίνει ότι μία αύξηση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης, όπως συνέβη μετά την αύξηση του βασικού επιτοκίου του ευρώ στις 3 Ιουλίου του 2008 δημιουργεί ένα καταναλωτικό έλλειμμα της τάξεως των 275 εκατ. ευρώ. Δηλαδή η αύξηση των επιτοκίων στερεί από την αγορά κεφάλαια που σε διαφορετική περίπτωση θα κατευθύνονταν στην κατανάλωση.Μείωση των λιανικών πωλήσεων σημαίνει μείωση των παραγγελιών στη βιομηχανία - βιοτεχνία με αποτέλεσμα τη μείωση της βιομηχανικής παραγωγής. Η τελευταία, τον Μάιο που πέρασε, μειώθηκε σε ετήσια βάση σε ποσοστό 6,6%. Εάν θεωρήσουμε όμως ότι η κατανάλωση αποτελεί τα 3/4 της οικονομικής δραστηριότητας, τότε εύκολα συνάγεται το συμπέρασμα ότι η μείωσή της σε συνδυασμό με τη μείωση των δραστηριοτήτων της βιομηχανίας του τουρισμού και της οικοδομής οδηγεί στη μείωση των ρυθμών ανάπτυξης της οικονομίας στο σύνολό της.Ηδη οι προβλέψεις θέλουν τη μείωση του ρυθμού μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας κατά το τρέχον έτος από το 4% στο 3%, πράγμα που σημαίνει ότι ο προϋπολογισμός θα πρέπει να αναθεωρηθεί κυρίως σε ό,τι αφορά το θέμα των εσόδων. Με βάση τα στοιχεία του πρώτου 6μηνου υπάρχει υστέρηση των εσόδων κατά 1,3 δισ. ευρώ, πράγμα απόλυτα λογικό εάν σκεφθούμε ότι η μείωση των λιανικών πωλήσεων στερεί από το Δημόσιο, φορολογικά έσοδα κυρίως από ΦΠΑ. Λιγότερα έσοδα σημαίνει μεγαλύτερα ελλείμματα και φυσικά μεγαλύτερη ανάγκη εξοικονόμησης κεφαλαίων μέσω δανεισμού. Ηδη ο στόχος για έλλειμμα της τάξεως του 1,6 % ως προς το ΑΕΠ για το τρέχον έτος μάλλον θα παραμείνει στόχος, αφού όλες οι ενδείξεις οδηγούν προς την κατεύθυνση ελλείμματος άνω του 2,5%.Η αναζήτηση κεφαλαίων για κάλυψη των δανειακών αναγκών του Δημοσίου υπό καθεστώς πιστωτικής ασφυξίας και ανόδου των επιτοκίων σημαίνει ότι η εξεύρεσή τους έχει μεγαλύτερο κόστος. Ηδη το επιτόκιο των εντόκων γραμματίων ετήσιας βάσης στην τελευταία έκδοσή τους στις αρχές Ιουλίου 2008, έφθασε στο 5,25%, ενώ ένα τρίμηνο νωρίτερα έφθανε στο 4,43% και ένα έτος νωρίτερα έφθανε στο 4,18%. Δηλαδή, κατά το τελευταίο έτος, που σοβεί η πιστωτική και πληθωριστική κρίση, το κόστος του χρήματος για την κάλυψη των αναγκών του Δημοσίου αυξήθηκε κατά 107 μονάδες βάσης.
Τέτοιου είδους επιτόκια είχαν να καταγραφούν από τα μέσα του Νοεμβρίου του 2000 όταν το επιτόκιο του ετήσιου εντόκου καταγράφονταν στο 5,26%. Με δεδομένο ότι το συνολικό δημόσιο χρέος ανέρχεται στα 250 δισ. ευρώ και με εξίσου δεδομένο ότι σε ετήσια βάση το ελληνικό Δημόσιο πρέπει να δανεισθεί περί τα 37 δισ. ευρώ, τότε εύκολα γίνεται κατανοητό τι σημαίνει η αύξηση του κόστους δανεισμού.Από τα ανωτέρω εξάγεται το συμπέρασμα ότι ο μηχανισμός χαμηλότερων προσδοκιών έχει ήδη ενεργοποιηθεί με τις Κασσάνδρες να υποδαυλίζουν τις ακόμη χειρότερες προοπτικές. Το σίγουρο είναι ότι η συγκυρία είναι δύσκολη όχι μόνο για τη χώρα μας. Η κρίση αγγίζει όλη την υφήλιο και το κόστος για τη διεθνή οικονομία είναι μεγάλο. Εξίσου σίγουρο είναι ότι η αλληλοεπίδραση των οικονομιών εξασφαλίζει τη διάχυση της κρίσης παντού. Η χώρα μας δεν θα μείνει ανεπηρέαστη, όμως, δεν θα φθάσει σε ύφεση, όπως προπαγανδίζουν αρκετοί.Μπορεί η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία να φλερτάρουν με αρνητικά πρόσημα στον ρυθμό ανάπτυξης, μπορεί η Ιρλανδία να καταγράφει τη χειρότερη τριμηνιαία απόδοση (μείον 1,5% για το πρώτο τρίμηνο του 2008) της τελευταίας 25ετίας, μπορεί η Δανία να βρίσκεται ήδη σε ύφεση (αρνητικοί ρυθμοί ανάπτυξης για τα δύο πρώτα τρίμηνα του 2008) αυτό δεν σημαίνει ότι και η Ελλάδα θα μπει στον αστερισμό των αρνητικών ρυθμών ανάπτυξης. Επιβράδυνση θα υπάρξει, όχι όμως ύφεση.

Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 7/9/2008)