Το σκηνικό της κρίσης.
Του Σαρ. Λέκκα

Βλέποντας αυτά που διαδραματίζονται στις διεθνείς αγορές χρήματος και κεφαλαίων, δεν μπορούμε παρά να ισχυρισθούμε ότι η διεθνής κοινότητα πληρώνει την απληστία μίας μειοψηφίας τεχνοκρατών.Ορισμένοι άνθρωποι, βλέποντας ότι το χρηματοοικονομικό σύστημα παρουσιάζει κενά στον τρόπο αντιμετώπισης των νέων μορφών μόχλευσης της ρευστότητας, βρήκαν τη χρυσή ευκαιρία, που τους έδωσε το χαμηλό κόστος του χρήματος, για να μεγεθύνουν τα κέρδη των εταιρειών τους και άρα τα δικά τους μπόνους.Το χαμηλό κόστος του χρήματος τους έδωσε τη δυνατότητα να πάρουν αποφάσεις χαμηλής προβλεψιμότητας, με τα γνωστά σε όλους αποτελέσματα.Σήμερα, έναν χρόνο μετά, τα πλήγματα που επέφεραν αυτά τα στελέχη στις τράπεζες είναι μεγάλα, τόσο μεγάλα που ακόμη και η πρώτη τράπεζα στον κόσμο, η αμερικανική Citigroup, αντιμετωπίζει πρόβλημα επιβίωσης.Φυσικά η κρίση έχει ξεφύγει από τα όρια των τραπεζών και πλέον διαχέεται στην πραγματική οικονομία.Οι απλοί πολίτες νιώθουν στο πετσί τους το αποτέλεσμα της απληστίας των τεχνοκρατών, που δεν γνωρίζουν όρια και κανονισμούς. Η διεθνής οικονομία απειλείται.Η επιδείνωση των δεικτών οικονομικής δραστηριότητας αποτελεί σαφή ένδειξη ότι τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά.Ο ΟΟΣΑ προειδοποιεί ότι ακόμη και η Ευρωπαϊκή Ενωση θα εισέλθει σε φάση ήπιας επιβράδυνσης για τους επόμενους έξι μήνες, δηλαδή μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, ενώ διαπιστώνει για πρώτη φορά σημάδια ήπιας οικονομικής κάμψης στους ρυθμούς ανάπτυξης των Κίνας, Ινδίας, Βραζιλίας. Ειδικά η αναφορά στις τρεις αυτές χώρες είναι σημαντική, δεδομένου ότι μέχρι πρόσφατα αυτές οι χώρες κατηγορούνταν για την ανοδική πορεία των τιμών των πρώτων υλών και των εμπορευμάτων.Η προσγείωση της διεθνούς οικονομίας είναι δεδομένη, από εκεί και πέρα οι απόψεις διίστανται.Υπάρχουν φωνές που ισχυρίζονται πως η πιστωτική κρίση βρίσκεται στο τέλος της και πως από το φθινόπωρο οι πληγές θα επουλωθούν, πράγμα που σημαίνει πως το τελευταίο τρίμηνο του έτους η ανάπτυξη θα αρχίσει να ενισχύεται, αλλά και φωνές που ισχυρίζονται πως για να δούμε το τέλος θα πρέπει να αναμένουμε τη σταθεροποίηση των τιμών των ακινήτων. Σήμερα οι τιμές των ακινήτων συνεχίζουν τον κατηφορικό δρόμο, οπότε οι οποίες διαγραφές περιουσιακών στοιχείων γίνονται από τους ισολογισμούς και στις λογιστικές καταστάσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων γίνονται στη βάση προβλέψεων και όχι πραγματικών δεδομένων.Την πραγματική διάσταση της πιστωτικής κρίσης σαφώς και θα την γνωρίσουμε όταν θα υπάρχει πραγματική απογραφή των απωλειών.Φυσικά, αυτό που βιώνει η διεθνής οικονομική κοινότητα, είναι η μαζική καταστροφή περιουσιακών στοιχείων, ορισμένα εκ των οποίων δεν έχουν μόνο τον χαρακτήρα ενός οικονομικού στοιχείου, αλλά εμπεριέχουν ιστορία, πολιτισμό, εταιρική κουλτούρα.Πιστωτικά ιδρύματα με μεγάλη ιστορία και δράση χάνουν τμήμα της αίγλης τους, διότι ανέχθηκαν υπερφίαλες προσωπικότητες στη διοίκησή τους.Ανθρωποι, κατά βάση καιροσκόποι και ατομιστές, διέλυσαν ιστορικά τραπεζικά ιδρύματα υποσχόμενοι τεράστια κέρδη στους μετόχους τους, χωρίς να μπουν στον κόπο να αναφέρουν το τεράστιο άνοιγμα των επικίνδυνων επιλογών τους.Φυσικά, μερίδιο ευθύνης φέρουν και οι μέτοχοι, που αφήνουν ανεξέλεγκτη τη δράση της, κατά τον Γκαλμπρέιθ, τεχνοδομής, δηλαδή της ανώτερης διοίκησης, χωρίς να αναζητούν το υπόβαθρο της εξωπραγματικής κερδοφορίας.Ενα υπόβαθρο χαμηλής αντοχής, αφού στηρίζει την υψηλή κερδοφορία μόνο σε περιόδους παχιών αγελάδων, ενώ καταρρέει ως χάρτινος πύργος σε περιόδους αλλαγής των ευνοϊκών δεδομένων.Η τεχνοδομή πρέπει επιτέλους να αρκεστεί στον ρόλο της, ο οποίος είναι ρόλος σεβασμού της παράδοσης και των οικονομικών μεγεθών που διαχειρίζεται.

Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 27/5/2008)