Οι προφητείες των αναλυτών

Του ΣΑΡΑΝΤΟΥ ΛΕΚΚΑ
Είναι πασίγνωστη η ρήση για τους μετά Χριστό προφήτες και κυρίως ο χαρακτηρισμός που απευθύνεται σε όσους προχωρούν σε προβλέψεις και προγνώσεις.  Στον κόσμο των χρηματοοικονομικών οι εκτιμήσεις, οι προβλέψεις, οι προγνώσεις απασχολούν μία μεγάλη μερίδα επαγγελματιών οικονομολόγων που αμείβονται ιδιαίτερα ικανοποιητικά. Στις εκτιμήσεις αυτών των ανθρώπων βασίζονται φυσικά και νομικά πρόσωπα όταν προχωρούν σε επενδυτικές κινήσεις. Η πρόβλεψη για αρκετούς έχει αναχθεί σε επιστήμη. Μπορεί όμως να είναι επιστήμη κάποιος τομέας που ασχολείται με την πρόβλεψη του μέλλοντος;

Kατά την προσωπική μας άποψη όχι, κανένας δεν μπορεί να προβλέψει μελλοντικά γεγονότα και καταστάσεις που αφορούν στην οικονομία και τους παράγοντες που τη διαμορφώνουν.

Η πρόβλεψη απαιτεί γνώση των προθέσεων μίας σειράς παραμέτρων που στη βάση των σημερινών δεδομένων είναι αδύνατο να σχηματοποιηθεί.

Το εάν μία οικονομία θα αναπτυχθεί ή εάν αντίθετα θα συρρικνωθεί, δεν είναι αποτέλεσμα των αποφάσεων ενός φυσικού ή νομικού πρόσωπου, αφού η διαμόρφωση μίας συγκυρίας προϋποθέτει κοινές αποφάσεις πολλών φυσικών και νομικών πρόσωπων .

Η συνισταμένη των αποφάσεων δημιουργεί συγκύρια πλην όμως ο προκαθορισμός των αποφάσεων είναι αδύνατο να τεκμηριωθεί δεδομένου του πλήθους των παραμέτρων που το διαμορφώνουν.

Για τη δημιουργία μίας τάσης αναφορικά με την οικονομία στο σύνολό της, απαιτείται η κοινή αντίληψη μίας σειράς φυσικών και νομικών πρόσωπων.

Πώς, όμως, είναι δυνατόν να γνωρίζει κάποιος με ακρίβεια τις προθέσεις μίας κυβέρνησης για τη δημοσιονομική και νομισματική της πολιτική, τις προθέσεις μίας εταιρείας για την επενδυτική, παραγωγική και τεχνολογική της ανάπτυξη, τις προθέσεις των νοικοκυριών για το ύψος των προς κατανάλωση διαθεσίμων της και τέλος προθέσεις των μεμονωμένων ατόμων για το τι θα καταναλώσουν, τι θα αποταμιεύσουν και τι θα επενδύσουν;

Η γνώση όλων αυτών των παραμέτρων είναι αδύνατη, όπως εξίσου αδύνατη είναι η συναντίληψή τους, δεδομένου ότι, όπως προαναφέραμε, απαιτείται η συνισταμένη όλων για τη διαμόρφωση μίας συγκυρίας.

Στη βάση των ανωτέρω πρόβλεψη δεν μπορεί να υπάρξει.

Κανένας δεν μπορεί να προβλέψει το πέρασμα μίας οικονομίας από την ανάπτυξη στην ύφεση και αντίστροφα ή να προβλέψει την πορεία μίας αγοράς ή ενός κλάδου.

Παρ' όλα αυτά προβλέψεις γίνονται και μάλιστα διεκδικούν σημαντικότατη θέση στον κόσμο της οικονομίας.

Σε καθεστώς παγκοσμιοποίησης οι προβλέψεις - εκθέσεις των μεγάλων διεθνών χρηματοοικονομικών οίκων δημιουργούν τάσεις, χειραγωγούν επενδυτικές κινήσεις και γενικώς δίνουν την εντύπωση πως ορισμένα πρόσωπα έχουν τη θεία ικανότητα να προβλέψουν με ιδιαίτερη δεινότητα το μέλλον.

Οι ενασχολούμενοι με τη σύνταξη των εκθέσεων - προβλέψεων αμείβονται πλουσιοπάροχα διότι στην ουσία διαμορφώνουν υπόβαθρα πάνω στα οποία στηρίζονται οι επενδυτικές επιλογές νομικών κυρίως αλλά και φυσικών πρόσωπων.

Τις περισσότερες φορές οι προβλέψεις τους υποκρύπτουν συμφέροντα και ιδιοτέλειες.

Η έκφραση ευσεβών πόθων, η έκφραση συμφερόντων, συνήθως συνοδεύει τις προβλέψεις τους δημιουργώντας ψευδαισθήσεις στους μη γνωρίζοντες το μέγεθος της υποκειμενικότητας τους .

Σε περιόδους παχιών αγελάδων οι ενασχολούμενοι με τις προβλέψεις έχουν εύκολη δουλειά δεδομένου ότι οι τάσεις έχουν συγκεκριμένη κατεύθυνση και η επιβεβαίωσή τους δεν διαφέρει σε τίποτα από τη διάρρηξη ανοικτών θυρών.

Το δύσκολο είναι η πρόβλεψη γυρίσματος μίας αγοράς ή μίας οικονομίας από την ανάπτυξη στη στασιμότητα και την ύφεση και το αντίστροφο και όχι η επιβεβαίωση μίας τάσης, η οποία για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα είναι δεδομένη.

Ας θυμηθούμε για παράδειγμα την πλήρη αποτυχία των προβλέψεων κατά την αλλαγή πλεύσης των χρηματιστήριων και τη μεγάλη διόρθωση των τιμών τους κατά το δίμηνο Μάιος-Ιούνιος 2006.

Ακόμη και τις παραμονές της μεγάλης διόρθωσης η πλειονότητα των αναλυτών πίστευε ότι η ανοδική τάση των μετοχών που είχε ξεκινήσει τρία χρόνια νωρίτερα, τον Μάρτιο του 2003, θα συνεχιζόταν, έτσι και οι τιμές-στόχοι για συγκεκριμένες μετοχές συνεχώς μεταβάλλονταν με κατεύθυνση ανοδική.

Η αποτυχία ήταν μέγιστη.

Η αλλαγή κατεύθυνσης των χρηματιστήριων ως συνέπεια της πληθωριστικής υστερίας που είχε επεκταθεί σε Ευρώπη και ΗΠΑ αιφνιδίασε τους πάντες κυρίως για τη βιαιότητά της.

Η πλειονότητα των αναλυτών είχε πεισθεί για τις αντιπληθωριστικές ιδιότητες της παγκοσμιοποίησης, με αποτέλεσμα να πέσει θύμα της ψευδαίσθησης περί αέναης ανάπτυξης.

Το γύρισμα των αγορών που ξεκίνησε από τις αναδυόμενες αγορές και επεκτάθηκε σε όλες, ανεπτυγμένες και μη, δεν προβλέφθηκε από κανένα.

Μπορεί αρκετοί να ομιλούσαν κυρίως αναφερόμενοι στις αγορές των εμπορευμάτων, πρώτων υλών, μετάλλων, για αγορές που κινούνταν σε επίπεδα φούσκας και για ενδεχόμενη διάρθρωσή τους, όμως οι αναφορές τους ήταν αόριστες και χωρίς καμία αναφορά στον παράγοντα χρόνο.

Προβλέψεις χωρίς αναφορά σε ακριβή χρόνο είναι προβλέψεις χωρίς απολύτως κανένα αντίκρισμα .

Ο παράγοντας χρόνος και δη η απόλυτη ακρίβεια κάνει την πρόβλεψη εργαλείο αντιμετώπισης δύσκολων καταστάσεων πλην όμως, αναφερόμενοι στα χρηματοοικονομικά, ο εντοπισμός του ακριβούς χρόνου πραγματοποίησης μίας θετικής ή αρνητικής κατάστασης είναι αδύνατος για λόγους που προαναφέραμε .

Οπως και για την ακριβή πρόβλεψη πραγματοποίησης ενός σεισμού η μέχρι σήμερα θεωρητική προσέγγιση δεν μπορεί να δώσει συγκεκριμένες απαντήσεις, έτσι και στον κόσμο της οικονομίας το υφιστάμενο θεωρητικό υπόβαθρο σε συνδυασμό με τις εμπειρικές γνώσεις δεν βοηθούν όσους θέλουν να ασχολούνται με τις προβλέψεις.

Η ρεαλιστική προσέγγιση των χρηματοοικονομικών προβλέψεων μας δίνει την άποψη πως ακριβείς προβλέψεις με βάση τον παράγοντα χρόνο δεν μπορούν να γίνουν.

Αυτή δυστυχώς είναι η πραγματικότητα, η οποία δεν αλλάζει παρ' όλες τις προσπάθειες αρκετών να μας πείσουν ότι μπορεί να προβλέψουν τις επερχόμενες μεταβολές.