ΛΕΚΚΑΣ  ΣΑΡΑΝΤΟΣ

 e-mail : salekkas@gmail .com                                     

        AΡΘΡO-ΤΙ ΜΑΣ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΣΤΟΧΙΑΣ

Τα περισσότερα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής έχουν ένα βασικό γνώρισμα , ρίχνουν το βάρος της προσαρμογής στην αρχή του προγράμματος παίρνοντας τον επιθετικό προσδιορισμό εμπροσθοβαρή.

Γιατί όμως η συνήθη πρακτική έχει τέτοια χαρακτηριστικά και γιατί οι περισσότεροι σχεδιαστές αυτών των προγραμμάτων επιζητούν την εφαρμογή με όρους αμεσότητας .

Συνήθως οι λόγοι δεν είναι αμιγώς οικονομικοί – τεχνοκρατικοί , τις περισσότερες φορές, για να μην ισχυριστούμε όλες τις φορές, το πολιτικό στοιχείο και οι σκοπιμότητες που το διακρίνουν επιβάλει την εμπροσθοραβή εφαρμογή .

Οι πολιτικοί θέλουν η δημοσιονομική προσαρμογή να πραγματοποιείται στην αρχή του πολιτικού κύκλου ώστε η πορεία προς τις κάλπες στο δεύτερο τουλάχιστον της θητείας τους να διέπεται από φιλολαϊκές πολιτικές .

Γνωρίζουν ότι η επανεκλογή τους δεν μπορεί να επιτευχθεί με συσταλτικές δημοσιονομικές πρακτικές και άρα όσο και εάν επιθυμούν την δημοσιονομική τάξη δεν μπορούν να ξεπεράσουν την βασική επιθυμία της πολιτικής τους ύπαρξης, αυτής της επανεκλογής τους .

Οι υπόλοιποι λόγοι  που επιβάλουν την εμπροσθοβαρή εφαρμογή ενός δημοσιονομικού προγράμματος, οικονομικοί – τεχνοκρατικοί –κοινωνικοί –ψυχολογικοί , έχουν να κάνουν με την  θεραπεία σοκ και τα χαρακτηριστικά που την διακρίνει .

Εξάλλου μια κοινωνία που έχει συνειδητοποίηση ένα  πρόβλημα  είναι περισσότερο δεκτική σε ρηξικέλευθες πολιτικές δράσεις ενώ έχει και περισσότερες αντοχές  αφού τα μέτρα έχουν συγκεκριμένο στόχο επιδιώκοντας την  άμεση αντιμετώπιση των προβλημάτων.

Τι συμβαίνει όμως όταν το προς εφαρμογή πρόγραμμα δεν είναι το πρώτο αλλά το τρίτο συνεχόμενο , όπως συμβαίνει με το Μνημόνιο ΙΙΙ;

 Πόσο μπορεί να θεωρηθεί ως αποτελεσματική επιλογή μια εμπροστοβαρή εφαρμογή ενός τέτοιου προγράμματος ;

Πως το βασικό χαρακτηριστικό ενός εμπροσταθαβούς προγράμματος η  θεραπεία σοκ  μπορεί να έχει ουσιαστική  δράση όταν έχουν προηγηθεί πέντε χρόνια ύφεσης ;

Κατά την περίοδο 2010-2012 ελήφθησαν δημοσιονομικά μέτρα 48,9 δις € με σκοπό την μείωση του ελλείμματος και την επαναφορά της ελληνικής οικονομίας σε υγιείς δημοσιονομικούς δρόμους .

Τα μέτρα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα την μείωση του ΑΕΠ κατά την ίδια περίοδο, 2010-2012, κατά 28,2 δις € πράγμα που σημαίνει ότι ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής (δείκτης που δείχνει πόσο μειώνεται το ΑΕΠ  για κάθε ευρώ περικοπών ) καταγράφεται στο 0,58.

Με τα μέτρα των 48,9 δις € το έλλειμμα κατά την ίδια περίοδο περιορίστηκε κατά 23,2 δις € και από τα επίπεδα του 15,6 % του ΑΕΠ του 2009 έπεσε στο 6,6 % του ΑΕΠ το 2012,  πράγμα που σημαίνει ότι ο ‘πολλαπλασιαστής ελλείμματος ’έφθασε στο 0,48.

Το άνοιγμα μεταξύ των δυο πολλαπλασιαστών φθάνει το 0,10 ( ας χαρακτηρίσουμε τον συγκεκριμένο  συντελεστή ως συντελεστή αστοχίας των μέτρων ) κάτι που υποδηλώνει ότι τμήμα των δημοσιονομικών μέτρων ‘ καταστρέφει’ και υγιή στοιχεία του ΑΕΠ.

Η καταιγίδα των μέτρων μέχρι και το 2012 οδήγησε τους ιθύνοντες του ΔΝΤ να μιλούν για την αναθεώρηση του δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή υιοθετώντας έμμεσα την άποψη ότι πλέον κάθε νέο μέτρο που θα λαμβάνεται θα έχει μεγαλύτερη επίπτωση στο ΑΕΠ της χώρας.

Κάνουν λόγο για πολλαπλασιαστή που κυμαίνεται στο εύρος μεταξύ 0,90 και 1,70.

Η εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2013 αναφέρει μέτρα με καθαρή εξοικονόμηση 9,3 δις € και παράλληλα κάνει λόγο για ΑΕΠ της τάξεως των  183 δις € μειωμένο κατά 10,9 δις € σε σχέση με το 2012.

Έμμεσα υπάρχει αποδοχή ενός δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή  της τάξεως του 1,17.

Επειδή όμως η μείωση του ΑΕΠ κατά το 2013 στα επίπεδα του 4,5% είναι καθαρά προϊόν συμβιβασμού μεταξύ του οικονομικού επιτελείου και της τρόικας φοβούμεθα ότι ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής  για το ύψος των μέτρων 9,3δις  € θα προσεγγίσει το 1,5 πράγμα που σημαίνει ότι μια σειρά μακροοικονομικών μεγεθών που ακολουθούν και αποτυπώνονται ως ποσοστό του ΑΕΠ θα αναθεωρηθούν προς τα χείρω.

Η κόπωση της δημοσιονομικής προσαρμογής αλλά και η συσσωρευμένη λιτότητα πλέον θα αποτυπώνεται με υψηλούς δείκτες  αστοχίας , διότι ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής δεν αποτελεί τίποτα άλλο παρά ένα δείκτη αντοχών όλων εκείνων που καλούνται να θυσιάσουν μέρος της ευημερίας τους και του βιοτικού επιπέδου τους για να επιτύχει η περίφημη δημοσιονομική προσαρμογή .

  

           ΛΕΚΚΑΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ

             ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ