Του Σαρ. Λέκκα.
Υστερα από ακινησία ενός έτους, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) προχώρησε στις 3 Ιουλίου στην αύξηση του βασικού επιτοκίου του ευρώ κατά 25 μονάδες βάσης στο 4,25%.Μέχρι την απόφαση αύξησης ο προβληματισμός ήταν έντονος, ενώ σε πανευρωπαϊκό επίπεδο διίστανται οι απόψεις για την πορεία των επιτοκίων.Η μία άποψη ήθελε την αύξηση των επιτοκίων, ώστε να αντιμετωπισθεί ο πληθωριστικός κίνδυνος που η αύξηση των ενεργειακών τιμών, των πρώτων υλών και των καυσίμων είχε δημιουργήσει.Πράγματι ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη τον Ιούνιο έφθασε στο επίπεδο του 4%, που αποτελεί επίπεδο ρεκόρ για τα τελευταία 16 χρόνια.Η άλλη άποψη ήθελε εάν όχι τη μείωση των επιτοκίων, τουλάχιστον τη σταθεροποίησή τους στα επίπεδα του 4% με το σκεπτικό ότι η σημερινή κρίση και το πληθωριστικό σοκ που βιώνει όλη η ανθρωπότητα προέρχεται από την πλευρά του κόστους παραγωγής και δεν έχει σχέση με τη νομισματική προσφορά.Πράγματι, εάν από τον δείκτη τιμών καταναλωτή αφαιρεθούν οι τιμές των καυσίμων και των τροφίμων, τότε το 4% συρρικνώνεται κάτω από το επίπεδο του 2%.Προσωπικά πιστεύουμε ότι είναι τέτοιας μορφής η σημερινή πληθωριστική και πιστωτική κρίση που όποια απόφαση και εάν έπαιρνε η ΕΚΤ, η συζήτηση για την ορθότητά της θα ήταν εξίσου έντονη.Εάν κρατούσε τα επιτόκια σταθερά, θα ήταν έμμεση αποδοχή των τετελεσμένων, κάτι που στην ουσία θα ακύρωνε τον αντιπληθωριστικό ρόλο της.Η ΕΚΤ γνωρίζει πως με την αύξηση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα.Δίνει όμως το μήνυμα ότι είναι εδώ και ότι εάν χρειαστεί δεν θα διστάσει να προβεί σε θεραπείες σοκ για την ευρωπαϊκή οικονομία.Το εντυπωσιακό είναι ότι ακόμη και αυτοί που διαφωνούν, γνωρίζουν ότι ένα από τα λάθη των κεντρικών τραπεζών της δεκαετίας του '70 ήταν η μείωση του κόστους χρήματος με τη μείωση των επιτοκίων.Τότε η πρακτική αυτή αντί να επιλύσει το πρόβλημα του στασιμοπληθωρισμού το επιδείνωσε.Τότε σε συνδυασμό με την αύξηση των μισθών για την κάλυψη των απωλειών από την αύξηση των τιμών η διεθνής οικονομία μπήκε σε έναν φαύλο κύκλο που σήμερα όλοι απεύχονται.Σήμερα, οι κεντρικές τράπεζες λειτουργούν με βάση τις γνώσεις του παρελθόντος οπότε και αποφασίζουν ανάλογα.Εξάλλου, η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS), η οποία λειτουργεί ως η κεντρική τράπεζα των κεντρικών τραπεζών, συστήνει αυστηρή νομισματική πολιτική, προκειμένου να τεθεί υπό έλεγχο ο πληθωρισμός, ενώ αποδίδει τη σημερινή οικονομική κρίση όχι στα προβληματικά αμερικανικά στεγαστικά δάνεια χαμηλής φερεγγυότητας, αλλά στον επιπόλαιο και υπερβολικό δανεισμό που έχει προηγηθεί.Στη βάση αυτή είναι λογικό οι κεντρικές τράπεζες να προχωρούν στη μείωση της προσφοράς χρήματος με την αύξηση των επιτοκίων, θεωρώντας ότι ο σπειροειδής κύκλος τιμών και μισθών δεν πρόκειται να επαναληφθεί όπως στο παρελθόν, διότι απλά οι πάντες σήμερα γνωρίζουν ότι η κατάσταση είναι ιδιαίτερα δύσκολη και ότι η αύξηση των μισθών ακολουθεί την αύξηση της παραγωγικότητας και όχι αυτή των τιμών όπως στο παρελθόν.Στην ουσία οι κεντρικές τράπεζες αναγνωρίζουν τη μονεταριστική διάσταση που θέλει ο πληθωρισμός και είναι νομισματικό φαινόμενο και άρα η καταπολέμησή του να γίνεται μέσω της μείωσης της προσφοράς χρήματος, που απλά επιτυγχάνεται μέσω αύξησης των επιτοκίων.Πολλοί θεωρούν ότι αυτή η προσέγγιση είναι λάθος, διότι το μόνο που θα κάνει είναι να οδηγήσει την ευρωπαϊκή οικονομία σε ύφεση, ενώ δεν θα καταπολεμήσει τον πληθωρισμό ούτε στο ελάχιστο.Οι ίδιοι θεωρούν ότι ο πληθωρισμός θα ανεβαίνει όσο οι τιμές του πετρελαίου και των πρώτων υλών θα αυξάνονται, ενώ θα πέσει εάν συμβεί το αντίστροφο.Προσωπικά πιστεύουμε ότι ως μήνυμα στις αγορές η κίνηση της ΕΚΤ είναι σωστή.Δεν θα βάλει τέλος στις πληθωριστικές πιέσεις ούτε θα αλλάξει τη ροή των πραγμάτων, όμως θα βάλει τέλος σε μία περίοδο που η ΕΚΤ εμφανιζόταν ως απλή θεατής των όσων ελάμβαναν χώρα στην ευρωζώνη. Επί έναν χρόνο, δηλαδή όσο χρόνο διαρκεί η τρέχουσα οικονομική κρίση, η ΕΚΤ έμεινε αδρανής, εμφανιζόμενη ως τράπεζα χωρίς στρατηγική και χωρίς πυξίδα.Με την πράξη της να αυξήσει το βασικό επιτόκιο του ευρώ δείχνει μία προσήλωση σε έναν στόχο.Το εάν επιτύχει ή όχι θα το δείξει ο χρόνος, όμως σε καμία περίπτωση δεν κάνει τα λάθη άλλων τραπεζών σε ανάλογες συγκυρίες.
Ο κ. Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος.(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΣΤΙΣ 27/7/2008)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου