Τα αποτελέσματα της σκληρής λιτότητας

του Σαράντου Λέκκα

οικονομολόγου

Από την στιγμή που η γερμανική συνταγή επιλέγει ως τρόπος αντιμετώπισης της κρίσης αναχρηματοδότησης του χρέους των κρατών –μελών του νότου λίγο πολύ  η πορεία των πραγμάτων ήταν αναμενόμενη.

Τόσο αναφορικά με την τύχη των πολιτικών που εκκλήθηκαν να την εφαρμόσουν, όσο και με την πορεία των βασικών οικονομικών και κοινωνικών μεγεθών. Η πολιτική της αυστηρής  λιτότητας και των ασφυκτικών χρονικών περιθωρίων είχε ως αποτέλεσμα την ρήξη του κοινωνικού ιστού , την πολιτική αποδοκιμασία των πολιτικών , την αύξηση της αβεβαιότητας και κυρίως την αλλαγή προσέγγισης της πραγματικότητας από τους απλούς πολίτες.

Η εφαρμογή προγραμμάτων λιτότητας σε όλα τα κράτη του νότου είτε αυτά συνδέονται με μνημόνια, είτε όχι, έχουν κοινά χαρακτηριστικά και το εντυπωσιακό κοινά αποτελέσματα. Ανεξάρτητα των διαρθρωτικών προβλημάτων, ανεξάρτητα του βάθους που έχουν αυτά τα προβλήματα, ανεξάρτητα τον τρόπο που αυτά προσεγγίζονται τα αποτελέσματα είναι πανομοιότυπα.

Η δημοσιονομική προσαρμογή ήδη έχει συμπληρώσει τρία χρόνια  στα περισσότερα κράτη του νότου ,όμως εκείνο που δια γυμνού οφθαλμού φαίνεται είναι η κόπωση των πολιτών και η αναζήτηση μιας άλλης προσέγγισης κυρίως προς την πλευρά αναπτυξιακών πολιτικών.

Τα πανομοιότυπα αποτελέσματα της σκληρής λιτότητας είναι η δυσκολία τιθάσευσης των ελλειμμάτων και η εξ αυτής μικρή έως μηδενική πιθανότητα δημιουργίας πρωτογενών πλεονασμάτων  ικανών να καλύπτουν τους τόκους των δανειακών υποχρεώσεων , η αύξηση του δημοσίου χρέους, η μείωση των εισαγωγών , η αύξηση των εξαγωγών , η μείωση του ανοίγματος του εξωτερικού ισοζυγίου και φυσικά η εκτόξευση της ανεργίας.

Τα πανομοιότυπα οικονομικά αποτελέσματα οδηγούν σε πανομοιότυπα κοινωνικά αλλά και πολιτικά αποτελέσματα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα η αύξηση της ανεργίας και δει της ανεργίας των νέων.

Η ρήξη του  κοινωνικού  ιστού, ο αποκλεισμός μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού καθώς και η έλλειψη προοπτικών δημιουργούν με την σειρά τους υπόβαθρα κοινωνικής έκρηξης.

Το πρώτο στάδιο της έκρηξης είναι η αποδοκιμασία του πολιτικού συστήματος και η εκλογική αποδοκιμασία των πολιτικών που υλοποιούν την γερμανική συνταγή. Τα τελευταία τρία χρόνια σε όλα τα κράτη του νότου αλλά και όχι μόνο, είχαμε εναλλαγή κυβερνήσεων χωρίς όμως στην ουσία η ανάλλαγη προσώπων να οδηγεί και σε εναλλαγή πολιτικών.

Η χρησιμοποίηση τεχνοκρατών , είτε σε επίπεδο πρωθυπουργού , είτε σε επίπεδο υπουργών δεν έδωσε λύσεις αντίθετα, η χρησιμοποίηση τους θεωρήθηκε από την πλειοψηφία των πολιτών ως πρακτική απομάκρυνσης από τις διαδικασίες που επιβάλει η δημοκρατία μέσω των εκλογών.

Θεωρήθηκαν αχυράνθρωποι και αποδοκιμάστηκαν, με κλασικό παράδειγμα του Ιταλού Μόντι όπου η εκλογική του τύχη είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα του τρόπου που αντιμετωπίζουν τους τεχνοκράτες οι απλοί πολίτες.

Η εναλλαγή προσώπων χωρίς την εναλλαγή πολιτικών εδραιώνει συνεχώς την άποψη που τείνει να γίνει πεποίθηση για μεγάλα τμήματα των κοινωνιών ότι οι εκλεγμένες κυβερνήσεις υπό την δαμόκλειο σπάθη των αγορών και της απουσίας χρηματοδότησης των υποχρεώσεων λειτουργούν ως πειθήνια όργανα μιας σκιώδους διακυβέρνησης.

Στην ουσία και χωρίς περιθώρια διαπραγμάτευσης οι εκλεγμένες κυβερνήσεις σύρονται στην υλοποίηση πολιτικών που διευρύνουν τα κοινωνικά χάσματα και φυσικά ανοίγουν τις κερκόπορτες της κοινωνικής έκρηξης.

Η συρρίκνωση των εισοδημάτων και του κοινωνικού κράτους, η απώλεια της αξιοπρεπείας, η αύξηση της αβεβαιότητας και η απουσία προοπτικών θα συνεχίσουν να επιβάλουν με βιαιότητα μια πρωτόγνωρη ισοπέδωση των δεδομένων διαβίωσης των πολιτών.

Όμως όλα έχουν τα όρια τους γι’αυτό και  επιβάλλεται πλέον η αλλαγή πολιτικής.

Πραγματικής πολιτικής διότι ο απλός πολίτης έχει κουραστεί να ακούει για προγράμματα στήριξης της πραγματικής οικονομίας, στήριξης της απασχόλησης, ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αναδιάταξης στόχων και παραγωγικών δομών, μείωσης επιτοκίων και πολλά ακόμη που  σε λεκτικό επίπεδο ακούγονται  ωραία  αλλά που ποτέ δεν υλοποιούνται.